Gwerthusiad y Plwyf / Parish Appraisal
Feature Page
Overview Cyfarfod Nos Fercher y 28ain o Hydref i ffurfio corff llywioPenderfynwyd ar fabwysiadu Menter Bro Aled fel enw.Enwebwyd y canlynol yn swyddogion. Cadeirydd: Alwyn Williams Ysgrifennyddes: Rosemsry Smyth Trysorydd: Trefor Roberts Meeting of Wednesday 28th October for forming a steering group The name Bro Aled Enterprise was adopted The following were appointed as officials Chairman: Alwyn Williams Secretary: Rosemary Smyth Treasurer: Trefor Roberts |
 |
| Arolwg Cyfranogol Rhagfyr 2008 Adroddiad gan TJB Cymru Cyf. Ar ran Cyngor Cymuned Llansannan TJB Cymru Cyf. Alaw Cynfal, Penrhyndeudraeth Gwynedd LL48 6PR FfÔn: 01766 770015 Ffacs: 01766 771808 Click to email Cynnwys 1. Cyflwyniad 2. Yr Hyfforddiant 3. Y Digwyddiadau 4. Gweithgareddau a Thechnegau a ddefnyddiwyd yn y Digwyddiad 4.1 Wal Syniadau 4.2 Byw yn Llansannan, Bylchau a’r Groes 4.3 Sylwadau ar Faterion Penodol 4.4 Fy Mhryder Mwyaf 4.5 Mapio(Gweithgaredd gyda’r plant ysgol) 4.6 Holiadur 5. Canlyniadau Llansannan 5.1 Wal Syniadau 5.2 Byw ym Llansannan 5.3 Sylwadau ar Faterion Penodol 5.4 Fy Mhryder Mwyaf 5.5 Ysgol Bro Aled, Llansannan 5.6 Holiaduron Llansannan 6. Canlyniadau y Groes 6.1 Wal Syniadau 6.2 Byw yn y Groes 6.3 Sylwadau ar Faterion Penodol 6.4 Fy Mhryder Mwyaf 6.5 Ysgol Rhydgaled 6.6 Holiaduron Y Groes 7. Camau Nesaf 1. Cyflwyniad Cafodd TJB Cymru (TJB) eu comisiynu gan Gyngor Cymuned Llansannan i hwyluso adnabod anghenion cymunedau Ardal Llansannan, Bylchau a’r Groes er mwyn i’r Cyngor ystyried prosiectau posibl fyddai eu hangen eu datblygu er mwyn cyrraedd yr anghenion hyn. Yr oedd y Cyngor eisiau ymgymryd ag ymarferiad i ymgynghori gyda’r cymunedau lleol. Fe gynlluniwyd digwyddiad ymgynghori cymunedol yn Sioe Llansannan yng Nghanolfan Llansannan ar Ddydd Llun, 25 Awst 2008 ac un yn Neuadd y Groes ar Nos Iau 16 Hydref 2008. Pwrpas yr ymgynghoriadau oedd i ddechrau deialog hefo, ac i ddysgu gan, y cymunedau parthed eu hanghenion a dyheadau ar gyfer y dyfodol. Yr oedd bwriad hefyd i hybu syniadau gan aelodau’r Cymunedau. Trefnwyd ymweliadau gan staff TJB i gynnal gweithgareddau gyda plant blynyddoedd 6 a 7 Ysgolion Bro Aled a Rhydgaled ar 18 Medi 2008. Yn ogystal â’r digwyddiadau yma fe baratowyd taflenni ymholi ar gyfer y Cyngor Cymuned. Yr oedd y taflenni yma ar gael i aelodau’r Cyngor a gwirfoddolwyr eraill i’w galluogi i gael gwybodaeth gan drigolion yr ardal na all ddod i’r digwyddiadau. Comisiynwyd TJB Cymru Cyf (TJB) i ddatblygu cynhwysedd y Cyngor Cymuned i hwyluso’r digwyddiad. Yr oedd y rhaglen waith fel y dilyn: Cyfarfod rhwng TJB ac aelodau’r Cyngor Cymuned i drafod anghenion a pharatoi at y digwyddiad TJB i ddatblygu cyfres o weithgareddau cyfranogol gall cael eu defnyddio yn y digwyddiadau TJB yn paratoi taflenni ymholi Sesiwn hyfforddi i aelodau’r Cyngor i’w gynnal ar Awst 18fed 2008 Y Grwp i hwyluso’r digwyddiad ar 25 Awst 2008 a 16 Hydref 2008 gyda chymorth TJB TJB i ddadansoddi’r canlyniadau, paratoi adroddiad ac i adrodd yn Ôl ar y canfyddiadau. Prif bwrpas y Rhaglen oedd datblygu cynhwysedd y Cyngor i gynnal arolygon cyfranogol. Fe fydd sgiliau wedi eu datblygu o fewn y Cyngor parthed technegau a gweithgareddau cyfranogol fydd yn rhoi hyder iddynt i gynnal y math yma o arolwg heb gymorth allanol yn y dyfodol. 2. Yr Hyfforddiant Fe gynhaliwyd y sesiwn hyfforddi yng Nghanolfan Llansannan ar 18fed o Awst 2008. Tri aelod o’r Cyngor Cymuned oedd yn bresennol. Yn dilyn trafodaeth am y theori tu cefn i’r gweithgareddau trefnwyd y noson fel gweithdy hefo aelodau’r Cyngor yn cael cyfle i gymryd rhan yn, ac addasu, y gweithgareddau cyfranogol cyn cael cyfarwyddyd ar sut i hwyluso eu defnydd ar y noson. Yna fe drafodwyd y taflenni ymholi a sut i’w defnyddio. Rhan olaf y sesiwn oedd cynllunio’r digwyddiad yn cynnwys gosod tasgau i unigolion a nodi pa adnoddau oedd angen yn y digwyddiadau. 3. Y Digwyddiadau Fe gynhaliwyd y digwyddiad cyntaf yn ystod Sioe Llansannan yng Nghanolfan Llansannan ar Ddydd Llun 25 Awst 2008. Fe drefnwyd bod rhan o’r Ganolfan yn cael ei neilltuo ar gyfer y gweithgareddau cyfranogol. Yr oedd rhannau eraill yn cael eu defnyddio i arddangos cynnyrch a gyflwynwyd i gystadlaethau’r Sioe. Cafwyd adloniant gan blant a thrigolion yr ardal. Yr oedd yn ddiwrnod weddol sych, gwyntog ond fe ddaeth nifer dda o’r gymuned yno i gefnogi. Yr oedd y diddordeb ac ymateb i’r gwerthusiad yn dda iawn a chredwn y gallwn gyfrif y digwyddiad yn un llwyddiannus. Fe gynhaliwyd yr ail ddigwyddiad yn Neuadd y Groes yn ystod Noson Goffi a drefnwyd gan Pwyllgor y Neuadd ar Ddydd Iau 16 Hydref 2008. Fe drefnwyd bod rhan o’r Neuadd yn cael ei neilltuo ar gyfer y gweithgareddau cyfranogol. Yr oedd rhannau eraill yn cael eu defnyddio i pobl gael paned a sgwrs. Yr oedd yn noson weddol sych ac fe ddaeth nifer dda o’r gymuned yno i gefnogi. Yr oedd y diddordeb ac ymateb i’r gwerthusiad yn dda iawn a chredwn y gallwn gyfrif y digwyddiad yn un llwyddiannus. Ymwelodd staff TJB ag Ysgolion Bro Aled a Rhydgaled 18 Medi 2008 i gynnal ymgynghoriad gyda plant blynyddoedd 6 a 7. Cafwyd ymateb arbennig gan y plant ac yr oedd staff y ddwy Ysgol yn groesawus dros ben a diddordeb mawr mewn ymateb y plant. Mae Gwerthuso Cyfranogol (GC) yn fethodoleg sydd yn creu cylch o hel data, myfyrio a dysgu - a thrwy hyn weithredu. Yn ddelfrydol mae pob grŵp o gyfranogwyr yn symud trwy’r gwahanol gyfnodau, yn gyntaf yn edrych ar eu canfyddiadau o’u sefyllfa bresennol, yna adnabod rhwystrau a bylchau a chynnig atebion neu newidiadau. Yn arferol mae’r sesiynau yn cael eu hymgymryd gan gyfoedion, pobl sydd yn penderfynu cyfranogi ac yn penderfynu ar eu lefel o gyfranogaeth. Mae GC yn hynod o hyblyg. Gall gael ei ddefnyddio gyda grwpiau bychan a chymunedau cyfan. Gall gael ei ddefnyddio ble bynnag mae pobl yn ymgynnull: yn eu tai, mewn tafarndai, mewn siopau neu ar gornel stryd. Nid yw’n ddibynnol ar gael pobl at ei gilydd mewn cyfarfodydd. Mae’r adrannau canlynol o’r adroddiad yma yn disgrifio’r gweithgareddau a ddefnyddiwyd ynghyd a’r canlyniadau a gafwyd. 4. Gweithgareddau a Thechnegau a ddefnyddiwyd yn y digwyddiad 4.1 Wal Syniadau Disgrifiad Yr oedd y gweithgaredd yma wedi ei baratoi er mwyn rhoi cyfle i aelodau’r gymuned i nodi unrhyw syniadau neu sylwadau ar gyfer anghenion y gymuned. Y gobaith oedd y byddai’r gweithgaredd yma hefyd yn cynhyrchu syniadau newydd. Hefyd gall unrhyw syniad, ddim ots pa mor annelwig, sbarcio meddwl person arall a fyddai, efallai, yn arwain at syniad mwy ymarferol. Yr oedd y ‘wal’ yn cael ei gwneud trwy orchuddio paneli arddangos â phapur ac arlunio siapiau brics ar y papur. Yr oedd y cyfranogwyr yn cael eu hannog i roi eu syniad oddi mewn i fricsen. I osgoi dyblygu ac i gael rhywfaint o flaenoriaethu syniadau roedd y cyfranogwyr yn gallu ticio syniad rhywun arall os oeddynt yn cytuno a rhoi croes os oeddynt yn anghytuno. 4.2 Byw yn Llansannan/Groes Disgrifiad Yn y gweithgaredd yma ceisiwn ddarganfod beth mae pobl yn hoffi am fyw yn yr ardal a rhai o’r pethau nad ydynt yn hoffi. Pwysigrwydd y gweithgaredd yma yw ei fod yn dangos beth sydd yn bwysig i bobl leol a rhaid bod yn ofalus i beidio ag ymyrryd â phethau mae pobl yn hoff ohonynt wrth greu newidiadau mewn cymuned. Ar y llaw arall mae’r pethau sydd yn y categori “ddim mor dda” yn dangos bod pobl leol wedi adnabod pethau i wella arnynt a gall y rhain fod yn amcanion tymor byr i’r Cyngor. Ar gyfer y gweithgaredd yma fe baratowyd dau fath o daflen allan o bapur A4 - un wedi ei thorri i siâp crys T (“Top”) ac yr ail i siâp trÔns (“Pants”). Ar y crys T yr oedd y datganiad “Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw ym Llansannan/Groes yw ….” ac ar y trÔns “Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw ym Llansannan/Groes yw …”. Fe roddwyd lein ddillad i fyny ac fe anogwyd pobl/plant i osod eu “dillad” (eu taflenni gorffenedig) arni gyda phegiau dillad. 4.3 Sylwadau ar Faterion Penodol Disgrifiad Yn ystod y sesiwn hyfforddi cafodd aelodau’r Cyngor gyfle i ystyried pa faterion penodol yr hoffent gael barn y gymuned. Gall y materion yma fod yn sail i waith y Cyngor dros y blynyddoedd nesaf. Y materion yma oedd: • Tai • Diogelwch • Gwasanaethau • Manion dydd i ddydd – pethau sy’n poeni pobl • Tai • Cludiant • Addysg • Gwelliannau i’r Ardal Dyfeisiwyd gweithgaredd i alluogi trigolion yr ardal i ystyried y materion yma ac i roi eu sylw arnynt. Ysgrifennwyd pob mater ar daflen bapur “flipchart” a’i osod ar fwrdd. Rhoddwyd post-it notes a phensel i bob cyfranogwr a gofynnwyd iddynt ysgrifennu eu sylwadau ar y post-it a’i osod ar y daflen bapur priodol. 4.4 Fy Mhryder Mwyaf Ym mhob digwyddiad fe arddangoswyd taflen ar “flip chart” gyda’r ymadrodd “Fy mhryder mwyaf yw.....” arno. Gofynnwyd i pobl orffen y frawddeg trwy ysgrifennu ar post it note a’i osod ar y daflen. Ar y wyneb gall y gweithgaredd yma gael ei weld fel ein bod yn ceisio cael gwybodaeth personol ond, gan ei fod wedi cael ei osod mewn cyd-destun y gweithgareddau eraill, mae pobl yn ymateb gyda atebion sy’n ymwneud a’r gymuned yn hytrach na nhw eu hunain. Pwrpas y gweithgaredd hwn oedd i adnabod y pryderon mwyaf o fewn y cymunedau, hynny yw, beth mae pobl yn wir ystyried sydd yn broblem o fewn eu cymuned. 4.5 Mapio (Gweithgaredd gyda’r plant ysgol) Mae Mapio Cymunedol yn un o’r mwyaf defnyddiol a hyblyg o dechnegau Gwerthuso Cyfranogol. Mae’n galluogi pobl lleol i ddefnyddio technegau gweledol a diagramegol i dynnu llun o’u cymuned fel y mae hwy yn ei weld. Gofynnwyd i’r plant dynnu llun o’u cymuned a dangos y llefydd sydd yn bwysig iddynt. Mae’r pethau pwysig yn gallu fod yn wahanol i wahanol grwpiau ac maent yn arferol yn dangos y llefydd pwysig ar raddfa llawer mwy. Elfen bwysig arall oedd bod y plant yn gweithio mewn grwpiau o pob pentref ac yn trafod ymysg eu gilydd beth sydd yn bwysig. Gofynnwyd i’r grwpiau hefyd dangos y pethau/llefydd y maent yn hoffi a ddim yn hoffi yn y pentref. Gwnaethpwyd hyn trwy rhoi dotiau gwyrdd (hoffi) a coch (ddim yn hoffi) iddynt a’u bod yn gosod y dotiau ar y mannau priodol. Gofynnwyd iddynt hefyd nodi y rhesymau ar y dotiau. Gall mapio gael nifer o defnydd: • mae arlunio yn galluogi pawb gymryd rhan gan fod y gallu i ddarllen ac ysgrifennu ddim yn angenrheidiol • Mae materion yn codi sydd gallu cael sylw pellach • Y ffordd mae pobl lleol yn canfod eu cymuned sy’n cael ei arddangos • Mae toreth o wybodaeth yn cael ei arddangos • Mae pobl yn cynnal trafodaeth o gwmpas y map • Gall gael ei ddefnyddio i adnabod ardaloedd i newid. • Gall ei ddefnyddio i gael elfennau gwahanol o’r Gymuned i weld safbwynt carfan arall. 4.6 Holiadur Penderfynwyd y byddai arf i holi trigolion lleol yn ddefnyddiol i’r Cyngor Cymuned ac ar Ôl trafod y pynciau i rhoi sylw iddynt gofynnwyd i TJB baratoi taflen holi. Y pynciau canlynol a benderfynwyd: • Traffig – beth yw a lle mae’r problemau traffig yn yr ardal? • Parcio – yw parcio yn addas? Ble mae problemau os yn bodoli? • Siopa – ble mae pobl yn siopa? Oes cefnogaeth i’r siop/post lleol? • Gwasanaethau – pa wasanaethau sydd yn anodd i’w cael? • Trafnidiaeth – sut mae pobl yn teithio o gwmpas yr ardal? • Gwirfoddoli – beth yw gwir drawiad gwirfoddoli yn yr ardal? Paham mae pobl yn gwirfoddoli? Ym mhle maent yn gwirfoddoli? • Gwybodaeth – yw pobl yn derbyn gwybodaeth amserol? • Addysg/Hyfforddiant i oedolion – oes galw am addysg i oedolion? Pa bynciau mae pobl eisiau? • Plant a Phobl Ifanc – oes digon o bethau i plant a pobl ifanc wneud? • Pobl Hyn – beth sy’n eu poeni? • Cymdeithasu – ble mae pobl yn cyfarfod? Pa gymdeithasau sydd yn bodoli? Pa weithgareddau fyddai pobl yn hoffi wneud? • Tai – beth yw canfyddiad trigolion yr ardal am y sefyllfa dai? • Diogelwch – yw pobl yn deimlo yn ddiogel yn eu cartrefi a chymuned? • Pryder Mwyaf – beth yw eu pryder mwyaf? Yn ogystal a hyn gofynnwyd i gyfranogwyr nodi eu oed yn gyffredinol a’r pentref ble yr oeddent yn byw. Hefyd cafwyd gweithgaredd “Ble dwi’n byw..” gweithgaredd a fyddai gan yr un pwrpas a’r trÔns a crys t yn y gweithgareddau cyfranogol. Yn dilyn paratoi yr arf fe hyfforddwyd unigolion i’w ddefnyddio gyda grwpiau yn eu cymuned. Prif fethodoleg yr arf oedd gorffen brawddegau. Yr oedd geiriau agoriadol y brawddegau yn cael eu pennu yn y sesiwn baratoi gyda’r Cyngor Cymuned e.e. “Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw………” Technegau eraill a ddefnyddiwyd oedd tanlinellu gosodiad e.e. “Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol” neu “Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol”. Wrth ddefnyddio’r dechneg yma fyddai’r gwybodaeth yn cael ei gymhwyso gyda brawddeg i’w gorffen e.e. “Dwi’n meddwl hyn oherwydd.....” 5.Canlyniadau Llansannan 5.1 Wal syniadau Y canlynol yw’r canlyniadau o’r gweithgaredd ym Llansannan. Yr ydym wedi dangos y syniadau wedi eu grwpio o dan penawdau ac yn nhrefn y gefnogaeth a gafwyd (gyda thiciau). Mae’r syniadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd ar y diwrnod. Syniad Tic Croes Cyfleusterau Toiled newydd a glan 7 Angen caffi cymunedol 5 Beth am wasanaeth Pryd ar Glyd i’r henoed? 5 Neud y toiledau i fyny 3 Ishio mwy o swings yn y Parc 1 Cadw’r ddwy dafarn ar agor Symud y Parc Chwarae i lawr i’r Cae Chwarae Syniadau am brosiectau Local map with names of houses 3 Creu map o enwau’r caeau yn yr ardal 1 Ideas box in village shop Arwydd clir yn y pentref i hysbysu gemau pêl droed Llansannan Diwrnod casglu llanast sydd ar y llawr ym mhob man Glanhau a thacluso’r pentref Traffig 20 mph outside the school 18 Arwydd cyflymder yn fflachio fel mae ceir yn dod i mewn i’r pentref 15 Speed ramps through the village 6 1 Cymuned Angen llais lleol wrth osod tai cyngor 10 Mwy o gydweithio yn y gymuned Pobl leol i wirfoddoli i gadw pethau ee glanhau toiledau Tai Tai fforddiadwy i bobl lleol 8 Sylwadau: Mae galw am fwy o gyfleusterau yn y pentref y pennaf o rhain yw toiledau cyhoeddus addas. Cafwyd hefyd syniad o greu caffi cymunedol a sefydlu/sicrhau gwasanaeth pryd ar glud i’r henoed. 5.2 Byw yn Llansannan Mae’r canlyniadau wedi eu grwpio o dan benawdau unwaith eto. Mae’r gweithgaredd yma yn fuddiol gan ei fod yn dangos y pethau sydd yn bwysig i bobl leol ac fe ddylid bod yn ofalus wrth ymyrryd â rhain wrth baratoi unrhyw gynlluniau. Ar y llaw arall, mae’r pethau sydd wedi eu nodi yn yr adran “ddim cystal” yn dangos y pethau mae pobl leol eisiau eu newid a gallent ddod yn amcanion tymor byr. Eto mae’r sylwadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd 5.2.1 Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw ym Llansannan yw……. Y Gymuned • Everyone is very friendly • Byw mewn gymuned gyfeillgar, wledig, Gymraeg • Y bobl – yn gyfeillgar ac yn barod i gefnogi eu gilydd • The people are so nice • Friendly village • Bod ffrindiau fi ddim yn bell o fi • Byw yn y wlad a bod yn rhan o bentref gyfeillgar Cymraeg! • Bod y rhan fwyaf o fy ffrindie fi yn byw yma • Pobl yn gyfeillgar • Yr wyf yn hoff o fyw yma gan mai yma mae fy ngwreiddiau • Cymreictod yr ardal – hir y parhad yr iaith a’r diwylliant yn yr ardal • The friendliness of all the people around Yr amgylchedd • Beautiful walks and views • Looking at the beautiful scenery coming in to the village from Abergele • The peace and tranquillity within the village and surrounding area Adnoddau/cyfleusterau • Plenty to do • Bod yna siop neis Sylw Mae’r teimlad cymunedol yn y pentref yn elfen bwysig o paham mae pobl yn mwynhau byw yma fel mae’r adnoddau/cyfleusterau sydd ar gael. Mae harddwch yr ardal a’i lleoliad hefyd yn arddangos yn bwysig i’r trigolion. 5.2.2 Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw ym Llansannan yw……. Adnoddau/cyfleusterau • Bod y toiledau ddim yn agored neu yn fudr o hyd! – mae nhw yn handi er bo fi’n byw mor agos • Cyflwr ofnadwy’r toiledau cyhoeddus • Shop shut on Saturday afternoon • Pavilion clubroom smells musty • Not a lot of interest in local playing fields & sports • Threats to Post Office very bad – we must fight closure! Tai • Prisiau rhai o’r tai sydd ar werthu yma • Prinder tai a’u pris o fewn cyrraedd y Cymry lleol Arall • Fod rhai o’r pobl sy’n dod yma i fyw yn penderfynu bod yn ddieithr Sylw Fe nodwyd bod rhai cyfleusterau yn y pentref angen sylw, y pennaf o’r rhain yw’r toiledau cyhoeddus, ond mae sylw hefyd am y siop leol, adnoddau chwaraeon a’r Swyddfa Post. 5.3 Sylwadau ar Faterion Penodol Y sylwadau ar y materion amlygwyd gan y Cyngor Cymuned oedd: Tai • More affordable housing, maybe a block of flats? Tai fforddiadwy i bobl lleol (7 tic) • Tai i bobl ifanc (1 tic) • Need more affordable housing in the village for young people as they cannot afford to live here! • Tai i bobl lleol – fforddiadwy! • Rhy ddrud • Cynnal a chadw hen dai – angen cymorth grantiau (3 tic) • Tai mwy fforddiadwy i bobl ifanc lleol (1 tic) • Syml hau tipyn ar rheolau caniatáu tai fforddiadwy (1 tic) Sylw: Mae diffyg tai fforddiadwy yn yr ardal yn achos o bryder i’r trigolion, ac mae’r atebion a gynigwyd yn amrywio o godi mwy o dai/fflatiau i syml hau rheolaeth cynllunio ar gyfer tai fforddiadwy. Diogelwch • Arafu cyflymder trwy Clwt • Arafu cyflymder (3 tic) • Arafu wrth fynedfa’r Ysgol er mwyn diogelwch y plant, a mwy o le i’r rhieni gael parcio wrth ddanfon a chasglu’r plant (3 tic) Sylw: Wrth feddwl am ddiogelwch, cyflymder traffig sydd yn poeni pobl fwyaf yn arbennig ger mynedfa’r Ysgol. Mae hyn yn cael ei gadarnhau trwy sylwadau ar draffig/parcio. Iechyd • I have to keep fit & well. Llan F T H practice do not like to take home visits. Thank you for Llansannan clean air etc – it keeps me well • As long AS you are only ill on a Thursday it’s OK • Pam bod gormod o Gancr yn y plwyf? • A designated cycle path around the village (or a long the valley) would encourage better health for all • Angen i’r feddygfa fod yn agored gyda’r nos fel bod pobl yn medru mynd yno ar Ôl gwaith (3 tic) • Use of community hall for sports/leisure for adults (evening & weekends) – not aware of anything already happening Sylw: Mae sylwadau wedi eu gwneud parthed oriau agor y feddygfa ac mae syniadau wedi eu rhoi ymlaen am adnoddau hamdden/cadw’n heini a fyddai yn gwella iechyd trigolion y pentref. Addysg/Hyfforddiant • Eisiau mwy • Keep the village school • Angen dosbarthiadau nos ee gwaith llaw, iaith arall ee Ffrangeg (gan cofio bod cÔr o Ffrainc yn dod yma flwyddyn nesaf) • Hyfforddiant am arddio Sylw: mae galw am ddosbarthiadau nos yn y pentref gyda rhai syniadau – garddio, ieithoedd a gwaith llaw. Gwybodaeth • Signpost i’r Cae Pêl droed a Cae Chwarae (2 dic) • Not enough information of events in English. So sorry to say but i have not yet learnt Welsh, but I am trying • Mwy o bethau i’r plant yn y cae chwarae • Mwy o offer a bin sbwriel yn y Parc • Sâl iawn • Not enough information of events happening in the village & surroundings Sylw: Mae galw am well arwyddion o gwmpas y pentref ac hefyd am fwy o wybodaeth parthed digwyddiadau yn yr ardal. Mae dau sylw wedi eu gwneud bod dim digon o wybodaeth i’r rhai na all deall Cymraeg. Traffig/Parcio • Traffig yn gyrru trwy’r Llan! (5 tic) • 50mph trwy’r Groes! – dod a hwn i lawr (1 tic) • Dim digon o le i barcio • Safe crossing point in the village (bendy roads & fast cars make it a bit of a nightmare) • 30mph thro the village of Llansannan Sylw (gweler diogelwch) Siopau/Post • Cadw’r S Bost ar agor – mae’n rhan bwysig o fy(?) un ar gael yn y pentref • Post Office is essential for the wellbeing of the community – Keep it Open! • Cadw’r Post yn agored! Agor y siop am oriau hirach! (1 tic) • Keep the Post Office open – no p/time P Office bus (3 tic) • Cadwch y Post yn agored • Cadw siop & swyddfa post yn agored (6 tic) • Cadw’r siop ar agor yn hwyrach • Cadw Swyddfa’r Post (1 tic) • Holl bwysig cadw’r Swyddfa Bost ar agor – Canolfan y Llan (2 dic) • Cadw’r Post Office yn agored (4 tic) • Cadw’r swyddfa Bost (3 tic) • Cadw’r Post ar agor (3 tic) • Cadw’r Swyddfa Bost ar agor • Cael ail agor Siop y Groes Sylw: Mae’n amlwg bod peth pryder yn lleol am ddyfodol y Swyddfa Bost gyda nifer o sylwadau parthed sicrhau ei dyfodol. Gwasanaethau • Mwy o wasanaethau i bobl hyn ee Pryd ar Glud • Post Office a necessity, buses a necessity, corner shop a necessity, meals on wheels a necessity, telephone a necessity, local pub a necessity, schools a necessity • Keep local buses running – Post Office • Need childcare/nursery facilities locally if possible • Angen mwy o gasglu llanast sy ar lawr ym mhob man. •Mwy o bethau i bobl ifanc Sylw: Mae galw am fwy o wasanaethau i pobl hyn, fel y mae am rhagor o gyfleon gofal plant yn yr ardal. Trafnidiaeth • Would like transport on a Sunday and Bank Holidays. More bus services to Denbigh and Llanrwst • Not enough bus services to get to Denbigh. People working there need to find alternative transport., Also for shopping/weekends • Please keep the bus transport. Most necessary for people without their own transport. (2 dic) • Da iawn – er bod y bws lleol yn gyrru ar y ffyrdd cefn! (3 tic) • Gweddol Sylw: Mae’r angen am fwy o drafnidiaeth cyhoeddus yn cael ei amlygu. Gwirfoddoli • Cefnogaeth i ddysgwyr siarad Cymraeg! (3 tic) • Thank you to the 1st responder volunteers • Mae yna 11 o bobl yn gwirfoddoli i fod gyda’r Ymatebwyr Cyntaf – Da iawn nhw (3 tic) • Cyfleoedd trwy wirfoddoli Sylw: Mae’r gymuned yn gweld y gwasanaeth mae gwirfoddolwyr Ymatebwyr Gyntaf yn ei gynnig yn un gwerthfawr iawn. Fyddai cefnogaeth i ddysgwyr Cymraeg yn cael ei groesawu. 5.4 Fy mhryder mwyaf Fy mhryder mwyaf yw...... • Cyflymder traffig • Cyflymder heibio’r Ysgol • Cars going very fast during school hours (2 dic) • Speeding through the village • Colli bobl ifanc o’r Llan • Cau’r Swyddfa Bost! • Cau Swyddfa Post (5 tic) • A village without any services i.e. post Office, village hall, school, buses, drs surgery, shop, pub, but most of all PEOPLE • Fod sÔn am gau’r swyddfa post • Cau swyddfa bost • Ofni cau y siop • Cau y swyddfa bost • Cau y swyddfa bost • Cau toiledau cyhoeddus (3 tic) • Nad yw pobl yn barod i reportio drwg weithredwyr (1 tic) • Plant/pobl ifanc yn cadw reiat y tu Ôl i’r Ganolfan • Gormod o daflu llanast • Angen mwy o lanhau a thacluso’r pentref – gan y Cyngor Bwrdeistref • Sbwriel o amgylch y lle • Cŵn rhydd Sylw: Eto mae cyflymdra ceir yn achosi pryder yn lleol fel y mae sbwriel o gwmpas y pentref. Mae hefyd un neu ddau o sylwadau parthed ymddygiad plant/pobl ifanc ond y pwnc sydd yn achosi fwyaf o bryder yn lleol yw’r posibilrwydd o golli’r Swyddfa Post. 5.5 Ysgol Bro Aled Llansannan 5.5.1 Wal Syniadau Syniad Tic Croes Adnoddau Hamdden Skatepark 10 Cwrt Tennis 4 Stadium Llan FC 3 Trac beicio 2 Mwy o bethau yn y Parc 1 Lle nofio 1 Swimming Pool 1 Pwll nofio Parc arall Siopau Mwy o siopau 4 McDonalds 2 McDonalds 2 Llyfrgell a siopau 1 Pizza Hut 1 KFC 1 Siop siocled 1 WH Smiths 1 Siop beiciau Pizza Hut Siop Man U Siop Hufen Ia Tesco Toiledau Cyhoeddus Gwneud rhywbeth arall hefo’r toiledau Gwneud y toilets i mewn i siop Arall Mwy o glybiau 2 Torri fwy o wrychoedd Concert Hall Sylw: Mae’r plant yn galw am ragor o adnoddau hamdden/chwarae yn y pentref ac mae’n amlwg bod diffyg siopau yn yr ardal yn bwnc llosg. Mae cyflwr y toiledau cyhoeddus hefyd yn cael sylw ond dim ond un sylw sydd yn cael ei gynnig am ddiffyg pethau i’w gwneud yn yr ardal. 5.5.2 Byw yn Llansannan Y Peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn Llansannan yw....... Ffrindiau • Tŷ ffrindiau • Mae yna lefydd da i gyfarfod fy ffrindiau • Mynd i dai ffrindiau • Dwi’n hoffi Tŷ Hefin • Mae llawer o fy ffrindiau yn byw yma • Bod gyda fy ffrindiau Chwarae • Rydw i yn cael chwarae hefo fy ffrindiau ac rydan ni yn cael chwarae hefo lot o bethau • Mynd i’r cae yn ymyl tŷ ni • Mae’n dda byw yn Llansannan oherwydd bod yna ddigon o lefydd i chwarae • Mae llawer o lefydd i chwarae yma Y Parc/Cae Chwarae • Dwi’n hoffi’r Parc • Y Parc • Mynd i Cae Chwarae i chwarae pêl droed • Mynd i’r Parc i fynd ar y siglen a’r ffrâm ddringo • Y Cae Chwarae • Y Parc achos mae o’n hwyl a dwi’n hoffi syrthio oddi ar y swing pan dwi’n mynd yn uchel Yr amgylchedd • Mae llawer o goed a blodau hyfryd yma • Mae golygfa dda • Gweld ein mynydd • Lle cartrefol da iawn • Rwyf yn cael cerdded o gwmpas yr ardal • Llefydd da i fynd ar y beic Distawrwydd • Dim lot o draffig • Mae’n dawel yma • Mae yn dawel • Dim llawer o sŵn Yr Ysgol • Yr Ysgol • Ysgol • Yr ysgol Y Siop • Cael mynd i’r siop • Y Siop • Mynd i’r siop i gael fferins a gweld ffrindiau • Siocled • Y Siop i gael fferins Arall • Y Cwrs Golff • Busnesu dros y cloddiau • Byw yn agos i Llansannan • Tip • Tŷ fi • Dwi yn gwybod rownd y lle • Mae yn handi hefo lle ailgylchu Sylw: Mae’r ffaith bod y plant yn byw yn agos i’w ffrindiau yn un o’r rhesymau mwyaf am hoffi byw yn Lansannan ac maent yn nodi bod dign o lefydd i chwarae yn yr ardal. Maent hefyd yn nodi amgylchedd a distawrwydd y pentref am reswm arall am hoffi byw yma ac mae’r Siop yn elfen bwysig iddynt. Mae’r plant yn falch iawn o’r cyfleusterau yn y Parc ac mae cyfleon ailgylchu wedi dod yn bwysig iawn iddynt Y Peth dwi’n hoffi leiaf am fyw yn Llansannan yw...... Y Tafarndai/Smocio • Pobl yn smocio tu allan i’r Red Lion • Pobl yn smocio ac yn ddrwg • Pobl yn smocio • Dwi ddim yn hoffi’r pubs • Pobl yn smocio tu allan • Y Saracens Head oherwydd mae na gormod o ysmygu yn y tŷ ac tu allan ac pobl yn drync Y Parc • Y Parc • Y Parc • Y Parc Ceir/Traffig • Ceir • Byw yn ymyl lle mae llawer o geir • Y ceir yn pasio yn y boreau a nos • Y Ceir Toiledau • Dwi ddim yn hoffi’r toilede oherwydd mae nhw yn drewi ac ddim yn gweithio • Mae’r toiledau wedi malu • `dwi ddim yn hoffi’r tŷ bach sydd yn y cae chwarae ac y toilede sydd o flaen y Post Office Unigedd • Ei fod yn eithaf pell o bob man • Mae o yn bell o bob man Arall • Adar swnllyd • Mae ‘na llawer o gŵn ar ei stryd ni • Dwi ddim yn hoffi’r tîm pêl droed • Dim byd – mae Llansannan yn grêt • Yr hoglau pŵ sydd di cael ei spreadio • Rwy’n credu bod ddim digon o bethau i’w wneud Sylw: Mae’r newidiadau i’r gyfraith parthed ysmygu mewn adeiladau cyhoeddus yn golygu bod ysmygwyr erbyn hyn yn gorfod mynd allan o dafarndai i smocio. Yn amlwg mae’r plant yn gweld hyn y fygythiol ac mae’n creu pryder iddynt. Mae cyflymder traffig eto yn cael ei nodi fel y mae cyflwr y toiledau cyhoeddus. Mae elfen o unigedd yn codi yma hefyd wrth i’r plant wneud sylw fod tŷ pentref yn “bell o bobman” . 5.5.3 Mapio Map 1 Llefydd a nodwyd: • Cae Chwarae • Y Red Lion • Biniau Ailgylchu • Siop • Capel • Cae Pêl Droed • Yr Ysgol • Cae chwarae (Maes Aled) • Y ffordd fawr Y llefydd maent yn hoffi yw: • Cae chwarae – “i gael hwyl a sbri” • Y Siop – “i gael prynu pethau fel fferins” • Y Capel – “rydach chi yn cael dysgu am Iesu” • Cae Pêl Droed – “i chwarae hefo ffrindiau” Yr unig le nad ydynt yn hoffi yw y Red Lion - “mae pobl yn smocio tu allan” Map 2 Llefydd a nodwyd: • Ysgol • Tŷ Lora • Cae Chwarae • Doctor (meddygfa) • Parc (Maes Aled) • Tŷ Elin • Biniau Ailgylchu • Siop • Yr Afon • Arwydd wrth ddod i mewn i’r pentref • Y ffordd fawr • Swyddfa Post • Tŷ • Capel • Toiledau Hendre Llan (?) • Ffordd Llangernyw • Ffordd Abergele Y llefydd maent yn hoffi yw: • Ysgol – “da ni yn dysgu llawer a cael hwyl” • Tŷ Lora – “Mae yn daclus a chlên” • Cae Chwarae – “i gael chwarae hefo’n ffrindiau ni i gyd” • Doctor (meddygfa) – “ i wella ni” • Yr Afon – “mae yn hwyl lluchio cerrig i’r afon” • Siop • Tŷ Elin – “Mae yn daclus a chlên” • Hendre Llan (?) – “oherwydd Sioe Llansannan” • Parc (Maes Aled) – “da ni yn cael llawer o hwyl” • Tŷ – “Mae yn daclus a chlên” Yr unig le nad ydynt yn hoffi yw y toiledau cyhoeddus - “dydi o ddim yn gweithio” “dim yn hogla neis” Map 3 Llefydd a nodwyd: • Ffordd Llangernyw • Ffordd Abergele • Parc (Maes Aled) • Cae Defaid • Tŷ Sam • Ysgol • Capel • Afon Aled – 2 le, ganol y pentref a ffordd i mewn i’r pentref • Tip (le ailgylchu) • Mynwent • Siop Llan • Hen Gapel • Cae Footy • Post • Tŷ Anna • Ffordd fawr • Tŵr Celyn • Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) Y llefydd maent yn hoffi yw: • Cae Defaid – “da ni’n cael cig” • Tŷ Sam – “lle i fwyta” • Yr Ysgol – “le i ddysgu” • Capel – “lle i weddïo” • Siop y Llan – “ lle i brynu fferins” • Tŷ Anna – “lle i gysgu” • Cae Footy – “lle i chwarae footy” • Afon (ar y ffordd i mewn i’r pentref) – “hwyl i splasio i mewn” Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Afon (canol y pentref) – “Afon Cerrig Slip” • Hen Gapel – “ddim yn cael ei ddefnyddio” • Tip (le ailgylchu) – “gormod o gacwn” • Mynwent – “mae’n ddiflas” • Pob ffordd allan o’r pentref – “allan o Lansannan” • Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) – “metal machines” Map 4 Llefydd a nodwyd: • Ffordd fawr • Parc (Maes Aled) • Ailgylchu • Ysgol • Capel • Capel • Eglwys • Mynwent • Siop Llan • Saracens • Swyddfa Post • Cae Chwarae • Maes Parcio • Eglwys • Tŷ Ifan Batty? Y llefydd maent yn hoffi yw: • Parc (Maes Aled) • Yr Ysgol – “bod hefo ffrindiau” • Capel – “lle i ddysgu am Iesu” • Capel – “lle hyfryd” • Siop y Llan – “fferins” • Cae Chwarae – “mae’n hwyl a sbri” • Post – “anfon post” Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Ysgol – “dysgu” • Saracens – “drwg i plant a pobl” • Maes Parcio – “dangerous” Map 5 Llefydd a nodwyd: • Ffordd fawr • Parc (Maes Aled) • Bins Ailgylchu • Ysgol • Capel 1 (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) • Capel 2 • Capel 3 (agosaf i’r ysgol) • Cae Chwarae • Swyddfa Post • Pub (Saracens) • Pub (Red Lion) • Eglwys • Mynwent • Siop • Tŷ fi • Garej • Lle newid doctor Y llefydd maent yn hoffi yw: • Bins Ailgylchu – “darllen y Sun” • Capel 1 (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) - “achos fi sydd biau fo” • Siop – “achos mae yna fferins” • Cae Chwarae – “lle chwarae da” • Mynwent – “lle da i gael neidr araf” • Yŷ ni – rydw i yn byw yna Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Parc (Maes Aled) • Ysgol – “achos rydan ni angen gwneud gwaith” • Lle newid doctor – “mae o’n brifo fi” Map 6 Llefydd a nodwyd: • Ffordd fawr • Parc (Maes Aled) • Maes Aled • Bins Ailgylchu • Maes Parcio • Ysgol • Capel Coffa • Capel (ffordd Gogor) • Ffordd Gogor • Cae Chwarae • Swyddfa Post • Saracens •Red Lion • Eglwys • Surgery • Siop Llan • Snooker • Hendre LLan • Afon • Pont • Maes Gogor • Toiledau Y llefydd maent yn hoffi yw: • Bins Ailgylchu – “cadw’r pentref yn daclus” • Parc (Maes Aled) - “chwarae” • Siop – “llawer o bethau yno” • Cae Chwarae – “lle da i chwarae” • Surgery – “gwella ni” • Red Lion – “lle i gael bwyd” • Post – “dim gorfod mynd i rhywle arall i bostio” • Ysgol – “gweld ffrindiau” • Capel Coffa – “clybiau a ysgol Sul” Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Snooker – “dim plant yn cael mynd” • Ysgol – “gwneud gwaith” • Toiledau – “mae’n hen a ffenestri wedi malu” • Saracens – “dim angen dau pub” 5.6 Holiaduron Llansannan Sylwadau pobl ifanc yn y lliw hwn. 5.6.1. Ble dwi’n byw 5.6.1.1 Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw... Amgylchedd • Cefn gwlad • The scenery • Y tawelwch • harddwch • Peaceful environment • Peace & quiet • View Lleoliad • Byw o fewn cyrraedd i deulu/ffrindiau Cymuned • Mae i’r ardal ei gymeriad unigryw gyda nifer dda o gymeriadau ffraeth a diddorol • Y Gymdeithas • The general atmosphere of helping one another • The people • Cymdeithas • Peaceful, friendly • Bod cymdeithas glos Gymraeg dal i fodoli • Adnabod cymaint o’r pentrefwyr • The community, the people and my home for 37years and a very happy 37years • It is where I know best, I have spent most of my life here • natur dda y bobl • A mix of all ages and sexes • Like youth club And community • My friends • The community • Ffrindiau Iaith a diwylliant • Cymreictod • Ardal Gymraeg naturiol gyda’i diwylliant traddodiadol er yn newid gyda’r oes, yn dal ei thir – hyd yma beth bynnag Diogelwch • A place where I feel safe living Adnoddau • Nifer dda o fudiadau i ymaelodi ynddynt • Y Capel • Y clybiau gwahanol • Siop/post • youth club • Going to youth club • Bowling green • Youth club • Bowling Green • Youth club • Y cae chwarae • Clwb ieuenctid Sylw: Gallwn weld fod y teimlad cymunedol yn gryf yn Llansannan gyda rhai yn ychwanegu pwysigrwydd y iaith a diwylliant Cymreig. Mae’r Amgylchedd lleol yn bwysig gyda nifer yn nodi ei fod yn ardal braf i fyw. Hefyd sonnir am fod yn agos i deulu a ffrindiau a diogelwch. Mae pobl ifanc yn falch iawn o’r adnoddau lleol. 5.6.1.2 Y pethau dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn ardal Llansannan yw ... Lleoliad • The longest mile is the last mile home – but it is my choice to live here • It is quite far from shops etc • Far from Rhyl • Ddim yn gallu cerdded i Llan Ymddygiad • Mae carfan fechan yn creu helynt yn achlysurol • Bobol sydd yn yfed Diffyg adnoddau/gwasanaethau • Gwasanaeth gwael ar fysiau i Ddinbych • Nad ydym byth yn gweld yr Heddlu o gwmpas cefn gwlad • Dim gwersi croesi ffordd • dim digon o le parcio • No shops • The shop • shop • Football field • Park • Park could be better • nothing apart from youth club for young people to do Llais Pobl Ifanc • Young people’s views are not valued • bod syniadau bobl ifanc ddim yn cael eu cymeryd yn seriws • Young people not heard Arall • Nothing • Drab decorations outside of house in particular OAP Bungalows • Dim byd • Too quiet • Hen bobol • Ddim yn gwybod Sylw: Mae rhai a chwyn am leoliad y pentref ac mae diffyg adnoddau yn cael ei nodi gan ddau oedolyn (trafnidiaeth cyhoeddus a’r heddlu yn cael eu sylw) ac naw person ifanc. Mae pobl ifanc felly yn teimlo bod diffyg adnoddau yn cael mwy o effaith arnynt hwy. Mae dau sylw am ymddygiad gwrthgymdeithasol. 5.6.1.3 Y pethau yr hoffwn newid am ardal Llansannan yw…... Adnoddau/Gwasanaethau • Carwn weld y Cyngor Sir yn ein trin yn gydradd – cael ffordd lan, blodau del – mae llawer o wasanaethau ar gael i bobl yr arfordir • Mwy o Heddlu yn yr ardal • Better support for people with learning difficulties • Improve the Park(children need to have fun) • Longer opening hours for the shop Ffyrdd/Traffig • Speed limit Amgylchedd • Brighten up the place and give people more incentive to keep it tidy • improve Park Pobl Ifanc • Young people’s council • Young people’s council • More activities Arall • Dim • My kids in my year group that go to my school • prices in shop • Hen bobol • Ddim yn gwybod Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod Llansannan yn ynysig ar gyrion Sir Conwy ac felly yn colli allan ar adnoddau a gwasanaethau. Mae cyflymder traffig a taclusrwydd y pentref hefyd yn cael sylw. Mae’r syniad o greu Cyngor Ieuenctid yn y pentref wedi ei gynnig gan pobl ifanc. 5.6.2. Traffig Fy nheimladau am Draffig/Diogelwch ar y Ffyrdd yn yr ardal yw … Y rheswm am hyn yw… That to many people speed through the village and do not obey the 30 mph sign Goryrru Speeding vehicles seems to be an ongoing problem Speed outside the school seems to reach dangerous levels Crossing from the Red Lion to the Post Office seems quite dangerous for the infirm Vehicles sweep around the bend - they can’t see pedestrians and pedestrians can’t see them Gyrru yn ddiofal trwy’r pentref Pobl methu gweld a deall beth mae’r arwyddion yn olygu Traffig yn rhy gyflym trwy’r pentref Y cloddiau/gwrychoedd yn gordyfu Gwelediad yn wael i draffig mewn rhai mannau Gyrwyr di-hid yn gyrru trwy’r Llan Road surfaces are very poor in the area Speed limit Cars and tractors go to fast throughout hamlet Outside the school Passing traffic going to fast There are some problems Pobl yn gyrru Rwyf yn dygymod a’r traffig Nid yw’n drwm iawn The area around the junction of Ffordd Gogor congested at times Parked cars etc causes the road to be narrow. I would say this is inconsiderate parking on the driver’s part Fe ddylid gwneud gwell lle i barcio tu allan i’r Ysgol, mae tir yma i wneud hynny Nid wy’r Cyngor (yn eu doethineb?) yn barod i wneud hynny drivers(Boy racers) go too fast they think it’s cool speeding Boy racers dim zebra crossing i blant bach pwysig fod plant yn gwybod sut i groesi’r ffordd yn saff should be a crossing on Denbigh Road You cannot see around corners gwneud mwy o bethau no one gets hit so I’m happy Road safety is good There isn’t any traffic Should be a crossing on Denbigh Road Cars come round the corner fast on that bend I like that road Boy Racers go too fast Yn gyrru Does neb wedi cael ei hitio lawr Ddim yn gwybod Sylw: mae teimlad bod traffig yn goryrru trwy bentref Llansannan. Mae dau le yn cael sylw penodol – ger Ysgol Bro Aled (amser agor a cau yr ysgol yn bennaf) ac ger y Swyddfa Bost a’r Siop. Mae cynigion yn cael eu rhoi ymlaen am y rheswm am y problemau – angen maes parcio ger yr ysgol a ceir yn parcio yn flêr ger y post a’r siop. Mae uchder y gwrych mewn rhai mannau hefyd yn cael ei nodi. Mae pobl ifanc yn nodi bod gyrwyr ifanc yn gyrru o gwmpas yr ardal ac yr argraff sydd yn cael ei roi yw bod rasio yn mynd ymlaen. 5.6.3. Parcio Fy nheimladau am Barcio yn yr ardal yw Y rheswm am hyn yw Y ffordd i wella’r sefyllfa yw.. Not bad, no problems. Car park at the top of Maes Aled used for trailers/vehicle which never leave there. Remove vehicle/trailers that are permanently there Speeding is not helped by the parking near the school entrance Large lorries need Access down small lanes that are not suited to 20+ ton wagons Parking generally does not seem to be a problem Gormod o barcio yn y sgwâr yn lle defnyddio’r maes parcio (nid wyf yn cynnwys defnyddwyr y post yma) Rhy ddiog Dim llawer o le i’r bysiau Dwn im wir Traffic going to fast Walking mothers with small children who can easily run into the road Coming in to Llasannan from Abergele 20 miles an hour Coming from Denbigh 20 miles an hour from Rhandir Mwyn (Top Llan) Irresponsible parking in some areas Provide a traffic warden occasionally Dim digon o le Ei fod yn weddol foddhaol ond mae parcio ar y ffordd ac yn aml yn ddwbl yn creu niwsans Mae gan bawb awydd cael ei gar mor agos i’w dy a phosibl plismon Fel arall does fawr o broblem cyn belled ac mae’n effeithio arnaf i. Ond mae cwyn gan amryw fod nifer yn parcio tu allan i’r swyddfa bost trwy’r dydd, lle dylai fod ar gael i’r rhai sy’n galw yn y post a’r siop leol. Diffyg llefydd eraill i barcio, ond nid oes yma le addas i greu llefydd parcio ger y sgwâr Dim syniad! OK not enough near the church the one near gets too full fine dim digon o le ceir yn parcio yn y ffordd cael mwy o feysydd parcio there are enough places to park in the villagethere’s enough car parks in the village OK there’s enough spaces Surfaces of the car parks are rocky and hurt my feet the stones hurt my feet New surfaces in the car parks enough parking spaces in the village ok mae digon o le Ddim yn gwybod Sylw: Yn gyffredinol y parcio yn dderbyniol ond un neu ddau yn nodi bod parcio diystyriol yn creu problemau. Eto ger yr ysgol a’r post/siop sydd yn cael eu nodi. 5.6.4.Siopa Dwi’n defnyddio’r siop leol yn rheolaidd 12 neu Dwi’n defnyddio’r siop leol weithiau 9 neu Dwi byth yn defnyddio’r siop leol 0 Mae fy nheulu yn gwneud ein siopa wythnosol yn………………………......... • Morrisons, Denbigh • Yr archfarchnad a siop cigydd lleol • Abergele or Kinmel Bay • Abergele neu Dinbych • Dinbych neu Abergele • Tesco Abergele • Denbigh or Abergele • Wherever I happen to be • Denbigh & Abergele • Rhan fwyaf yn y Llan • Llansannan • Any area which I am in on my days out visiting friends etc • Morrisons a Tesco – oherwydd fos prisiau yn llawer rhatach! • Tesco, Abergele • Morrisons, Asda • Morrisons • Tesco, Asda • Tesco • Tesco • Tesco • Tesco • Morrisons Sylw: y mwyafrif yn nodi eu bod yn defnyddio’r Siop yn rheolaidd ac eraill yn achlysurol. ‘Does neb yn nodi nad ydynt yn defnyddio’r Siop o gwbl. Dinbych ag Abergele mae’r rhan fwyaf yn gwneud eu siopau wythnosol ond mae dau berson yn nodi iddynt wneud eu siopa i gyd yn y Llan. 5.6.5. Gwasanaethau Y gwasanaethau sydd yn anodd eu cael yw Y rheswm am hyn yw Banking as I don’t bank through post officeBarclays and other banks have an arrangement with post Office. Nat West do not. Heddwas Gwasanaeth i’r ffyrdd gan y Cyngor Sir Dim lle i ailgylchu cardboard Nad yw ffyrdd cefn gwlad yn cael digon o sylw Freeview TV TV reception (Bryn Rhyd yr Arian) There is no reception Conwy Council repairs When Mary Ellis’ front door latch broke (no entry) they do not turn up on the designated day. When you phone they say no knowledge – put it back four days Problem now solved by our County Councillor Trwydded car Good radio reception Gwasanaeth mwy eang yn ein swyddfa bost Post Office Mobile library Post Office isn’t open regularly Library isn’t very well advertised bus it doesn’t run late Mobile bank only comes once a month capel Any rescue service we’re 10 miles from anywhere A local bus Buses don’t come on weekends Only come once an hour Stop at 6 (unacceptable Ddim yn gwybod Ddim yn gwybod Sylw: Eto mae rhaid nodi bod gwasanaethau’r Cyngor Sir yn cael eu grybwyll fel rhai anodd i’w derbyn ac mae pryder cyffredinol parthed gwasanaethau’r Swyddfa Bost (os caiff ei cholli o’r pentref). Mae pobl i weld yn cael trafferthion gyda derbyniad gwasanaeth teledu ym Mryn Rhyd yr Arian. 5.6.6. Trafnidiaeth Y ffordd dwi’n mynd o gwmpas yr ardal fwyaf ywY llefydd dwi’n ei chael yn anodd mynd iddynt yw Car Car Car Yn ein cerbyd ein hunain Mewn car Ar y bws Dinbych Own vehicle Car – use the bus occasionally Car as local bus service is very infrequent to Denbigh where my business is enacted Cerdded ac mewn moto Mewn car Car I don’t like going to Llanrwst because I don’t like driving on the road from Llangernyw to Llanrwst Yn ein Car Dim a dweud y gwir Llew Jones bus service Everywhere Bus is irregular And not very often car car car Bus to school hospital nunlle bus Mum and dad’s taxi everywhere car or bus home from Abergele Sometimes I miss the last bus, I can be stranded, it’s getting to winter so it’s getting darker Sylw: Mae’r mwyafrif llethol yn nodi eu bod yn defnyddio car fel eu prif ffurf o deithio o gwmpas yr ardal. Peth cwyn am y gwasanaeth bws rhwng y Llan a Dinbych. Mae sylwadau pobl ifanc yn dangos eu bod yn ei chael yn anodd teithio o gwmpas yr ardal ac yn dibynnu llawer ar eu rhieni i’w cludo. 5.6.7. Gwirfoddoli 5.6.7.1 Yn gwneud gwaith gwirfoddol 10 Ble Rheswm Central Victim Support I enjoy it, find it rewarding and it is a good thing to do and looks good on my CV yr Urdd, Yr Ysgol, Te’r Henoed, Capel Ein bod yn mwynhau ac yn bwysig i gymdeithasu gyda Myw, UCGG, Dros Eraill Ysbyty Glan Clwyd, Ysgol Bro Aled church Look after children to do other voluntary work Llansannan church Abergele hospital yn cadw’r diwylliant a’r gymdeithas yn fyw ac yn ffynnu Sylw: gallwn weld bod nifer o bobl yn gwneud gwaith gwirfoddol o gwmpas yr ardal. Mae hyn yn dangos bod mudiadau gwirfoddol yn gryfder yn yr ardal. 5.6.7.2 Ddim yn gwneud gwaith gwirfoddol 9 Rheswm Time factor Dim amser the opportunity isn’t open there is nothing for young people 13 oed not fair when you don’t get paid back for what you do sponsored walks etc I want more for my cv’s I just don’t If I worked I have to get paid unless it’s for charity then I wouldn’t mind Sylw; y prif reswm roddir am beidio a gwneud gwaith gwirfoddol gan oedolion yw diffyg amser. Mae sylwadau’r pobl ifanc yn rhoi’r argraff y byddent yn fodlon rhoi o’i hamser i wirfoddoli ond nid oes cyfleon ar gael. 5.6.8. Gwybodaeth 5.6.8.1 Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol 16 Rheswm • Of an e mail I receive from the Clerk of the Council, posters in the shop window • Ei bod i weld yn y Siop, yn y Llan a’r Post • Fy mod yn dod i’r pentref yn ddyddiol • Mi fyddaf yn ymuno a gwahanol gymdeithasau • Mae system dda o hysbysebu ym mwrdd arddangos y Cyngor Cymuned/Siopau/Y Ganolfan • Have good relationship with local people • Mostly well informed • Digon o hysbys yn ffenestr y Siop • Fy mod yn cymryd rhan yn ei gweithgareddau ac yn teimlo rheidrwydd a braint o gael gwneud hynny • shop window • Community talk • dod i’r llan o leiaf dwy waith yr wythnos • notices in the shop • bod yn anodd i rai bobol • there are notices in the shop • I get letters about clubs 5.6.8.2 Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol. 4 Rheswm • The information shown in the shops is in Welsh and the English does not stand out on the notice • nothing is very well advertised • I don’t like Llansannan website Sylw: Gallwn weld bod y mwyafrif o’r cyfranogwyr yn teimlo eu bod yn cael gwybodaeth digonol ac amserol parthed digwyddiadau yn y pentref. 5.6.9. Addysg/Hyfforddiant i Oedolion 5.6.9.1 Mae digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 6 Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn The Canolfan could be used to provide courses You go to Denbigh College if transport is available 5.6.9.2 Nid oes digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 9 Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn The Canolfan could be used to provide courses Welsh Nad oes dosbarthiadau nos ar gael Dim digon eisiau ymuno a dosbarthiadau WEA ayyb Iaith Dramor The history of Llansannan – I understand that there is one but it is in Welsh. Sorry don’t understand Welsh Mae cost dosbarthiadau WEA (oedd yn boblogaidd iawn yn Lansannan) wedi cosi yn afresymol i bensiynwyr, ac felly wedi peidio a bod. Mi allem drefnu ein hunain ond byddai angen grant go dda os am gael darlithwyr cydnabyddedig Hanes lleol. Ysgrifennu creadigol Ysgrifennu yn ramadegol/orgraff cywir Athroniaeth Bywyd gwyllt yr ardal Deall a medru defnyddio y dechnoleg diweddaraf anything that’s young We only have one primary school dancing It’s a quiet community veterinary medicine We have one primary school It’s not good because I have been to it and you do not learn anything 5.6.9.3 Y sgiliau sydd yn brin yn yr ardal yw……………………………………………………. • Sut i gadw llyfrau ariannol cwmnïau/busnesau bach a mwy yng nghefn gwlad • Lots • youth club • Medical and police authority Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod derbyn addysg i oedolion yn anodd yn y pentref ac mae teithio i Ddinbych yn angenrheidiol os am fynychu cyrsiau. Mae rhai syniadau am gyrsiau gall cael eu rhedeg yn y Ganolfan. 5.6.10. Plant a Phobl Ifanc 5.6.10.1 Mae digon o bethau i blant wneud yn yr ardal 6 Rheswm • Bod digon o weithgareddau yma eisoes iddynt • Our County Councillor is trying her best in this area and seems to be succeeding • can’t answer this because I don’t know what there is. I know about the football. A swimming pool in the village would be god fÔr all the village population. • Am wn i 5.6.10.2 ‘Does dim digon i blant wneud yn yr arda 9 Rheswm • Adults increasingly have les time to run and organise youth clubs and there is sometimes little incentive to, as youth can sometimes be unruly • not many children in area • dim ond cyfarfod plant sydd • only a Park • only a football field • dim llawer o bethau • not enough children for people to care • One Park • One field • Youth club • Not enough Sylw: mae’r mwyafrif o’r oedolion a ymatebodd yn teimlo bod digon o weithgareddau i blant ond mae ymateb pobl ifanc yn wahanol. Tynnu sylw at diffyg adnoddau mae eu sylwadau hwy. 5.6.10.3 Mae digon o bethau i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 4 Rheswm • Os ydynt yn barod i ymuno a’r gwahanol weithgareddau • Am wn i • Mae digon o glybiau 5.6.10.4 ‘Does dim digon i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 9 Rheswm • There are very few sports facilities close by – they can only be accessed by car • Diffyg gwirfoddolwyr? • don’t get a chance to say • nothing to do • there are only a few of us • all there is for my age is youth club And CIC (CIC is religious and I’m not) Sylw: ni chafwyd ymateb sylweddol i’r mater hyn ond mae sylwadau wedi eu rhoi ymlaen am barodrwydd pobl ifanc i ymuno mewn gweithgareddau, trafnidiaeth a diffyg gwirfoddolwyr i redeg y gweithgareddau. Mae pobl ifanc yn tynnu sylw at y ffaith nad oes neb yn ystyried gwrando ar eu syniadau hwythau. 5.6.11. Pobl Hyn Y peth sydd yn poeni pobl hyn fwyaf yw Gallwn ddatrys hyn trwy Young people causing trouble Petty crime Better Neighbourhood Watch Policing More willingness to tell police if you know who the culprits are Diffyg parch atynt e.e. curo drysau yn hwyr yn y nos a llechio cerrig at ffenestri ayyb Cael yr Heddlu i’r Llan a dysgu parchu yr henoed Local shop and post Office closure A yw’r llythyrdy yn mynd i gau? Llythyrau Post Office closure Keeping the Post Office open Mynd yn hen Mynd yn hyn Ansicrwydd ynglŷn a mynd allan gyda’r nos Ceisio cael gwell reolaeth ar blant ac unigolion anystywallt Bysiau Gwneud ein hofnau yn wybyddus i’r awdurdodau perthnasol Transport – collecting pension, shopping, Access to a Dr’s surgery, home help care Costau byw yng nghefn gwlad Trafnidiaeth cyhoeddus Cynyddu’r cymhorthdal a geir gan y Cynulliad pob glan gaeaf tuag at cost tanwydd they won’t get respect acknowledging that if they respect us we respect them noisy children not to be as noisy parcio cael parking mwy prop kids on the bowling green keeping kids off the bowling green teenagers hanging about(BECAUSE THERE IS NOTHING ELSE FOR THEM TO DO!!!) more things to do Sylw: Trafnidiaeth, diffyg parch/torcyfraith a colli gwasanaethau’r Swyddfa Bost sydd yn cael ei nodi’n bennaf. Mae pobl ifanc eu hunain yn cydnabod bod pobl hyn yn gweld grwpiau o bobl ifanc yn broblem ond maent hefyd yn dangos eu bod yn barod i weithio ar newid y sefyllfa – “acknowledging that if they respect us we respect them”. Efallai y byddai prosiect i ddod a pobl ifanc a pobl hyn (intergenerational) yn werth ei ystyried. 5.6.12. Cymdeithasu Dwi’n cyfarfod pobl eraill trwy Y grwpiau yr wyf yn rhan ohonynt yw Y gweithgareddau y byddwn yn hoffi eu gwneud yw Visiting the Red Lion/Saracens Head sometimes Sadwrn Siarad Sadwrn Siarad Cymdeithas Ysgol Capel Y Siop Y Post (pan mae ar agor) Line Dancing Mynychu gwahanol gyfarfodydd Myw Cymdeithas Moes a Chrefydd Cylch Aled Cylch Hanes Y CÔr Capel Mynd i’r Capel Siopa yn lleol Sef. Y Merched Merched y Wawr Cymdeithas Hanes Grŵp Archif Church activities Church Clwb yr Heulwedd WI Use of bowling facility & local hostelry Cylch yr Aled Cymdeithas Hanes Capel a’r holl weithgarwch sydd ynghlwm ag o Rhai pethau sy’n digwydd yn y Ganolfan Attending church Going to the Post Office and the corner shop Visiting the local pub Being in the village in general Voluntary week Bod yn aelod o wahanol gymdeithasau yn yr ardal Capel Cymdeithas Hanes Grŵp Archif CÔr Meibion Cyngor Cymuned Cyrsiau i oedolion fel y cyfeiriwyd uchod Getting involved youth club up for anything that I feel accepted on Clybiau ar Ôl ysgol CAP Clwb ieuenctid CIC karate Youth club Playing outside Going to clubs youth club karate siarad CAP CIC Clwb ieuenctid Llansannan popeth high ropes Ice skating Shopping School(there are no one else here) youth club don’t know (if there were any activities to do!) Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol hefyd yn rhan pwysig ym mywyd yr ardal, y capeli i’r Cymry Cymraeg a’r Eglwys i’r Di-Gymraeg. Gallwn weld bod y clwb ieuenctid yn adnodd pwysig iawn i bobl ifanc y pentref gan drwy y clwb maent yn cymdeithasu fwyaf. 5.6.13. Tai Dwi’n meddwl bod sefyllfa tai yn yr ardal yma yn Dwi’n meddwl hyn o herwydd Not much available One bungalow in village has been unoccupied for a long time with no-one living in it not very god for first time buyers, this may improve in the present economic climate provided unemployment does not escalate One bungalow in village has been unoccupied for a long time with no-one living in it Diffygiol Nad yw yn bosibl i gael caniatâd cynllunio i godi annedd yn yr ardal yn nghefn gwlad Foddhaol Anodd i brynwyr tro cyntaf Mae gormod o dai cyngor yn cael eu gosod i rhai tu allan i’r ardal There is not enough affordable housing in the area Local people not good Council Bungalow Local people seem to be put on the back burner Hard to find on low incomes New houses being built are more of the executive type & are bought by high income people from outside the area Dim yn gwybod Ynghlwm ym mha mor hawdd cael gwaith. Camgymeriad ofnadwy oedd gwerthu tai cyngor genhedlaeth yn Ôl Pris tir adeiladu, pan mae tai’n codi prisiau ‘roedd pawb eu heisiau, pan yn gostwng fel popeth arall does neb eu heisiau (gobeithio y gwnaiff fynd yn rhatach) Substantial but if some consideration could be given to low cost housing it would be of great assistance to the young people in the village Anfoddhaol oherwydd nad oes gan Cyngor Conwy (sydd yn gosod ein tai Cyngor) ddim amgyffred eu bod yn y gorffennol wedi dod a pobl gyda problemau i mewn i’r ardal, pobl sydd yn cael effaith negyddol ar ein pobl ifanc ni ein hunain. Pobl hefyd nad oes ganddynt unrhyw ddiddordeb mewn dysgu’r iaith Gymraeg. Mae hefyd angen tai fforddiadwy i pobl ifanc Ein bod yn colli gormod o bobl ifanc o’r ardal ac felly yn gwaedu ein diwylliant o waed yr ifanc mwy mentrus na ni’r hynafwyr ok there’s plenty of empty ones good there are plenty of houses sâl dim ok there are empty houses OK I suppose there are enough houses already Sylw: gallwn weld bod y sefyllfa dai yn achosi pryder i nifer o’r cyfranogwyr, gyda tai i brynwyr cyntaf i’w gweld yn anodd i’w cael. Mae’r cyflogau isel a sicrwydd gwaith yn y ardal hefyd yn cael ei nodi fel rhwystr i brynwyr cyntaf. Mae’r ffaith mai tai gweddol fawr sydd wedi bod yn cael eu hadeiladu yn yr ardal ac bod prynwyr lleol yn cael eu prisio allan o’r farchnad yn cael ei nodi. Gwelwn bod y pobl ifanc yn meddwl fod y sefyllfa dai yn iawn ar y cyfan. 5.6.14. Diogelwch Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghartref 19 neu Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghartref ---------------------------------------------------------- Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned 19 neu Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned Sylw: Nid oes ddim un cyfranogwr wedi nodi nad ydynt yn teimlo’n anniogel yn eu cartrefi nag yn eu cymuned. 5.6.15. Fy mhryder mwyaf yw……… Cywilydd • The embarrassment of telling my mates I live in Llansannann • Embarrassment of living here Arall • When there is a heavy downpour of rain it is then that my drive takes quite a lot of rainwater from Ffordd Gogar (Tyn yr Ardd) I understand that a remedy is on the list • unacceptance • Dim • Cars speeding Sylw: Mae eto sylw y bod bobl ifanc ddim yn cael eu derbyn fel rhan o’r gymuned ac mae dau o’r pobl ifanc wedi mynegi cywilydd am fyw yma.. 6. Canlyniadau o’r Digwyddiad - Groes 6.1 Wal syniadau Y canlynol yw’r canlyniadau o’r gweithgaredd ym Llansannan. Yr ydym wedi dangos y syniadau wedi eu grwpio o dan penawdau ac yn nhrefn y gefnogaeth a gafwyd (gyda thiciau). Mae’r syniadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd ar y diwrnod. Syniad Tic Croes Amgylchedd Y Pentref Gwell cyfleusterau ailgylchu h.y. casgliadau o’r tŷ neu lori yn casglu yn amlach o’r biniau yn Groes a’r Clwt 3 Mwy o biniau sbwriel 2 Cael rhywle i’r ceir barcio i’w gwneud yn saff i’r plant 2 Pentre mwy deniadol e.e. blodau ayyb 1 Cael mwy o lefydd i ceir barcio Cael rhywun i lanhau’r stryd a’i wneud yn “sbwriel free” Stopio sbwriel cael ei daflu yn y pentref a phob man arall yn yr ardal Clybiau Clybiau ieuenctid neu clwb i blant hefo pêl droed, celf, actio a pethau hamdden 13 Mwy o glybiau i wneud hefo pêl droed a rygbi 10 Clwb ieuenctid yn arbennig i blant 9-15 oed Clwb: Aerobics, Pilates, Cerdded 5 Something to do for the children 5 Multi use Games Area i tennis pêl droed ac yn y blaen 3 Clwb i wahanol oedran 2 Cael lle ac amser i ddefnyddio’r bwrdd ping pong 2 Cael clybiau i’r plant bach 3-10 oed ac rhywbeth i 11-16 oed 2 Mwy o glybiau dawnsio 2 Buasen yn gallu cael clwb pob dydd – Saturday 1 Dosbarthiadau nos i oedolion 1 Dosbarthiadau nos i oedolion Clwb pêl droed a clwb fun run, sports, dawnsio a coginio Clwb ieuenctid i blant oedran 10+ Siop Agor neu cael siop newydd a petrol station arall 2 Siop gymunedol neu co-operative (tebyg i Gapel Seion yn Ninbych) 2 Siop 1 Mobile shop or regular bus service to Denbigh 1 Siop – un gymunedol fel Clawddnewydd – neu beth am ofyn iddyn nhw ddod a’u fan yma ddwywaith yr wythnos? Y Parc Buasem yn gallu cael goleuadau yn y parc 3 Mwy o bethau i wneud yn y Parc 2 Mwy o bethe yn y parc e.e. roundabouts 2 Y Neuadd Mwy o bobl yn dod i mewn i’r Neuadd a siarad am ddatblygiad plentyn a iechyd a gofal 2 Cael lle saff tu Ôl i’r Neuadd i blant pan fo parti yno. Giatiau ar pob achlysur yn y Neuadd Gwybodaeth Mwy o lefydd i rhoi gwybodaeth i lawr 2 Cludiant Bws cymunedol yn rhedeg i Ddinbych efallai 3 noson yr wythnos i siopa/llyfrgell/canolfan hamdden 2 Mynd ar dripiau fel nofio a bowlio deg ac yn y blaen......hefo bws mini Ysgol Rhydgaled Sylwadau: Mae nifer o sylwadau am y sbwriel o gwmpas y pentref ac o gwmpas yr ardal. Mae’r cyfleusterau ail gylchu yn cael eu gweld fel rhai da ond mae nifer o bobl yn gofyn am fwy o ddewisiadau ailgylchu ac i’r ailgylchu ddigwydd yn fwy rheolaidd (amlach). Mae galw am fwy o glybiau neu weithgareddau hamdden yn y pentref, yn bennaf i blant. Mae galw am glybiau/gweithgareddau i blant o pob oed. Fyddai rhai yn hoffi gweld cyfleusterau gwell yn y Parc i blant ac hefyd goleuo’r Parc. Mae pwysigrwydd y Neuadd i weithgareddau ar gyfer plant yn cael ei gadarnhau. Mae pobl yn gweld colled ar Ôl y Siop ac mae rhai yn galw am ei hail agor. Mae hefyd galw am well trafnidiaeth yn yr ardal ac mae syniad wedi ei roi ymlaen i ddefnyddio bws Ysgol Rhydgaled fel cludiant cymunedol. 6.2 Byw yn Y Groes Mae’r canlyniadau wedi eu grwpio o dan benawdau unwaith eto. Mae’r gweithgaredd yma yn fuddiol gan ei fod yn dangos y pethau sydd yn bwysig i bobl leol ac fe ddylid bod yn ofalus wrth ymyrryd â rhain wrth baratoi unrhyw gynlluniau. Ar y llaw arall, mae’r pethau sydd wedi eu nodi yn yr adran “ddim cystal” yn dangos y pethau mae pobl leol eisiau eu newid a gallent ddod yn amcanion tymor byr. Eto mae’r sylwadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd 6.2.1 Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn y Groes yw……. Y Gymuned • That we can see our friends and that there is something to do for the older children 11-16 • Mae yna digon o lefydd i gyfarfod ein ffrindiau yma • The only god thing about Groes is the park and seeing our friends • Dim byd heblaw am ffrindiau Yr amgylchedd • Quiet & rural Adnoddau/cyfleusterau • Yr ysgol. Heb yr ysgol ni fase llawer o gymuned ar Ôl yma • Ysgol Rhydgaled – plant hapus Arall • Dim byd – does dim i’w wneud Sylw Mae nifer yn nodi agosrwydd at ffrindiau yn elfen bwysig o paham mae pobl yn mwynhau byw yma fel mae’r ffaith ei fod yn bentref distaw. Mae’r Ysgol yn cael ei chanmol. 6.2.2 Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn y Groes yw……. Cymuned • Know thy neighbour club • Lack of a “real” community • Diffyg cymuned pro-actif – y gymuned yn dirywio yn gyflym iawn yma trwy diffyg cyfleoedd a siop Gweithgareddau • Does dim byd i wneud heblaw am y parc • Dim digon o weithgareddau • Because there’s not much things to do for the kids – there is only a little bit of things to do • That there is no clubs at all here so it is very boring here • That there’s not much things to do Arall • Popeth Sylw: Mae peth sylwadau am y diffyg teimlad cymunedol yn y pentref ac efallai bod rhaid i aelodau’r gymuned ddod at eu gilydd i fod mwy blaengar. Mae rhai yn nodi eto y diffyg gweithgareddau yn y pentref enwedig i blant a phobl ifanc. 6.3 Sylwadau ar Faterion Penodol Y sylwadau ar y materion amlygwyd gan y Cyngor Cymuned oedd: Tai • Angen cynnig grantiau (cadwraethol) i bobl lleol gael aros yng nghefn gwlad mewn hen adeiladau – byddai hyn yn helpu hefo cartrefu pobl a gwella’r amgylchedd • Gwneud rheolau cynllunio yn fwy rhesymol er mwyn cadw pobl lleol yng nghefn gwlad • Tai fforddiadwy i deuluoedd • Angen mwy o dai fforddiadwy • Angen mwy o dai maint teulu i bobl lleol • Affordable housing for younger people • Dim eisiau diboblogi gwledig • Tai i bobl leol • Dim mwy o tai oherwydd mae yna rhy gormod Sylw: Galw am fwy o dai fforddiadwy – unai trwy grantiau neu rhyddhau tir / llacio amodau cynllunio. Mae tai addas i deuluoedd i weld yn brin ac mae’r diffyg tai yn cael ei weld fel y rheswm mwyaf am pobl ifanc yn gadael cefn gwlad. Diogelwch • 30 mwa drwy’r pentref ar y ffordd fawr • 20 mph trwy’r pentref • 30 neu 40 trwy’r pentref 30 m.y.a. trwy’r pentref • 30 mys trwy’r pentref • Lleihau’r m.y.a. drwy’r pentref i 30. Mae’r 50 m.y.a. ar hyn o bryd yn llawer rhy uchel – CYDWELD! • Reduce speed limit in the area to 30mph • Angen bod mwy diogel hefo’r plant Sylw: Mae pobl yn gweld mai’r bygythiad mwyaf i ddiogelwch yn yr ardal yw cyflymdra traffig. Mae hefyd un sylw am ddiogelwch plant (ond gall hyn hefyd ymwneud a traffig) Iechyd • Mwy o weithgareddau hamdden • Siop bwydydd iach • Clwb i oedolion e.e. Bowlio • Pool Games • Clwb Bowlio i oedolion yn y Neuadd • Mwy o weithgareddau Hamdden yn y Neuadd • Pool Games • Clwb bowlio i oedolion yn y Neuadd • Gweithgareddau i blant ac oedolion. Clybiau cerdded/aerobics/pilates. • Plant angen mwy o gadw’n heini a gweithgareddau yn ystod gwyliau’r ysgol • Co-operative bwyd organic unwaith yr wythnos • Mwy o weithgareddau hamdden • Gweithgareddau hamdden i blant ac oedolion yn rheolaidd • Trio gwneud y bobl stopio ysmygu • Gweithgareddau gyda’r nos i gadw’n heini i bob oed Sylw: Mae pobl yn gweld mai y diffyg gweithgareddau hamdden/ymarfer corff yw’r prif fygythiad iechyd yn y Groes. Mae un sylw am stopio ysmygu ac un syniad o sefydlu grŵp cydweithredol ar gyfer darparu bwydydd crai/organig yn yr ardal. Addysg/Hyfforddiant • Dosbarthiadau nos • Clybiau i’r plant • Byddai dosbarthiadau nos yn dderbyniol • Cynnig dosbarthiadau nos amrywiol o fewn y gymuned • Dosbarthiadau nos • Cael gwahanol Clybiau plîs Sylw: Mae galw am ddosbarthiadau nos ond neb wedi nod pa fath o ddosbarthiadau fyddent yn ddymuno.. Gwybodaeth • Angen hysbysfwrdd yn Bylchu a chanol y Groes er mwyn rhannu gwybodaeth am ddigwyddiadau • Hysbysfwrdd mewn lle amlwg • Lack of notice board – by recycling may help • Lle amlwg i arddangos be sydd arno (ymlaen) a hysbysu swyddi, pethau ar werth ayyb (wrth bus shelter neu biniau ailgylchu) • cael mwy o wybodaeth i’r pobl hyn e.e. ysmygu a pethau eraill • blodau yn y pentref • mwy o bobl yn rhoi gwybodaeth i chi • heddlu – ddim yn hysbys i bawb pwy yw’r cysylltiad yn yr ardal hon • oes modd cael hysbysfwrdd ger yr arosfa bws fel bod y gweithgareddau a phenderfyniadau’r Cyngor yn hysbys i bawb? • Angen hysbysfwrdd mewn lle amlwg – ger yr hen siop Sylw: Mae nifer yn gofyn am hysbysfwrdd gael ei ddarparu a ger y biniau ailgylchu sydd yn cael ei grybwyll fel lleoliad addas gan nifer o bobl. Traffig/Parcio • Llai o bobl yn parcio ar y ffordd • Angen lleihau cyflymder drwy’r pentref i 30mph (ychwanegiad: 40mph sensible) • 30 neu 40 trwy’r pentref • Cyflymder i lawr i 30mph trwy’r Groes! • Angen 40mph ar y briffordd • Buasem yn gallu cael lle parcio iddo fo fod yn ddiogel • Angen cael pobl i stopio speedio Sylw: Eto cyflymder ceir yw y broblem fwyaf er bod rhai yn sÔn am diffyg parcio yn y pentref. Siopau/Post • No local shop unfortunately • Angen siop yn y Groes • Siop • Angen siop yma – hyd yn oed am ychydig oriau pob dydd – dim lle i gymdeithasu yma • Cael siop i brynu fferins • Agor y siop eto • Angen siop/swyddfa post (hyd yn oed falle 7-10am a 5-7pm) • Ail agor y siop eto plîs • Angen y siop/post yn ei hol – lleihau’r oriau agor efallai • Y gymdeithas wedi dirywio wedi cau y siop • Angen gwneud defnydd newydd o adeilad y siop. Hwyrach ddim siop y tro yma – Ystafell Gym/Hamdden? – Toiledau Cyhoeddus?- Caffi rhan amser?- Vending Machine?- Gardd Gymunedol? • The shop was a focal point – since it closed everyone (almost) drives through – no one stops to see what’s on in Community Centre Sylw: Yma eto mae pobl yn gweld colled ar Ôl y Siop ac mae nifer yn galw am ei hail agor. Mae sylwadau wedi cael eu gwneud bod y gymuned wedi dirywio ar Ôl colli’r Siop, ac efallai iddi golli ganolbwynt ble yr oedd pobl yn cyfarfod. Gwasanaethau • What services? • Oes posib cael cyfleusterau i’r anabl yn y Neuadd? • Angen toiledau anabl yn y Neuadd • Toiledau anabl yn y Neuadd • Angen mynediad a toiledau ar gyfer yr anabl yn y Neuadd • Biniau ailgylchu yn ein cartrefi • Nid ydym ni yn gallu cael broadband lle rydym ni yn byw- hyn yn anghyfleus iawn gan fod defnyddio’r We yn gallu bod yn araf • Gwagio biniau ailgylchu yn amlach Sylw: Toiledau anabl yn y Neuadd yw un o’r prif bwyntiau a godwyd yma ynghyd ag ailgylchu. Mae un sylw yn cael ei wneud am diffyg band eang yn yr ardal. Trafnidiaeth • Mwy o ffyrf i ni teithio • There is none. Have to drive everywhere – even to get daily paper to see what politicians are up to • Defnyddio bws Ysgol Rhydgaled i bethau yn y gymuned • Beth am redeg bws o Lansannan i Bylchau i’r Groes rhwng 6 – 930 ar nos Lun, nos Fercher a nos Wener i bobl gael mynd i’r llyfrgell, canolfan hamdden a siopa yn Ninbych? • Mwy o fysys • Mwy o fysiau • Angen gwasanaethau bws er mwyn cyrraedd Dinbych erbyn 8o’r gloch a dod adref ar Ôl 5.30yh Sylw: Eto mae sÔn am ddiffyg trafnidiaeth cyhoeddus a’r syniad o ddefnyddio bws Ysgol Rhydgaled fel cludiant cymunedol yn cael ei nodi. Gwirfoddoli • Mwy o lefydd i weithio i pobl dan 11oed • Mwy o bobl yn gwirfoddoli i wneud pethau • I would volunteer for certain activities • Angen mwy ond mae’n anodd mewn cymunedau bach cefn gwlad – llai o “Pool” o bobl i dynnu arnynt Sylw: mae galw am fwy o wirfoddolwyr ac yn person yn datgan diddordeb i fod yn wirfoddolwr 6.4 Fy mhryder mwyaf Fy mhryder mwyaf yw...... • Pobl yn mynd yn “bored” ac aros yn y tŷ o hyd • Pawb yn mynd yn “bored” yn gyflym • Cyflymder y traffig trwy’r pentref (ac yn arbennig moto-beics ar dyddiau Sul braf) • Pobl ifanc yn gadael yr ardal • Scared I might get run over because the cars go to fast Sylw: Mae pryder am gyflymdra traffig eto yn amlwg ac mae rhai hefyd yn nodi bod pobl yn colli amynedd (bored) ac efallai mai hyn sydd yn arwain at ddiffyg teimlad o gymuned yn y pentref. Mae eto pryder parthed diboblogi ymysg pobl ifanc yr ardal. 6.5 Ysgol Rhydgaled 6.5.1 Wal Syniadau Syniad Tic Croes Tacluso’r Pentref/Sbwriel Mwy o biniau Gwneud y pentref yn daclusach Cnocio’r siop i lawr Cael mwy o biniau sbwriel a hel y sbwriel oddi ar y llawr Casglu’r sbwriel ar lawr I wneud y pentref yn fwy taclus ac i glirio’r bus shelter Cael bus shelter arall sy’n lân Adnoddau Hamdden I gael pwll nofio ar y green Agor pwll nofio ar y glaswellt Lle nofio yn y Neuadd Cael shooting range ar y green Cael Parc Anturus yn y Pentref Cael posts rygbi a nets ar y gol Cael Golf Range Cael pitch pêl droed Cael Rugby Pitch Y Parc Cael mwy o bethau yn y Parc Gwneud y Parc yn mwy o hwyl I gael mwy o bethau yn y Parc Gwneud y Parc yn fwy I cael lot o bethau yn y Parc – siglenni a yn yr un sleid hefyd Cael roundabout yn y Parc Gweithgareddau Mwy o gemau Hwyrach cael mwy o pethau hwyl Cael lot o bartis ac activities Gwneud Groes yn lle hwyliog a gwneud clybiau yn y Neuadd Bingo a dawnsio yn y Neuadd Cael disgo pob dydd yn y pentref Cael mwy o gemau I gael mwy o glybiau yn y Neuadd Ailgylchu/Amgylchedd Mwy i finiau ailgylchu I gael mwy o recycling bins Llai o geir yn y pentref – mae o ddim yn dda i’r amgylchedd Ehangu’r Pentref Mwy o le yn Groes Cael mwy o blant yn y pentref Cael mwy o pobl yn byw yna Arall I agor y siop yn y pentref Cael pobl i stopio “speedio” CCTV Cameras Paid a pio yn pob man Sylw: Tacluso’r pentref a lleihau sbwriel yw un o’r pethau mae plant yn tynnu sylw ato fwyaf ac mae cyflwr yr arosfa bws yn cael ei nodi. Mae galw am rhagor o weithgareddau yn y pentref unwaith eto fel mae’r galw am rhagor o opsiynau ailgylchu. Mae maint y pentref ac y posibilrwydd o’i ehangu yn cael ei nodi yma gyda sylwadau bod angen mwy o fobl a mwy o blant yn y pentref. 6.5.2 Byw yn y Groes 6.5.2.1 Y Peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn y Groes yw....... Ffrindiau • Rydw i yn hoffi gweld fy ffrindiau weithiau • Gyda ffrindiau fi ac mam ac cartref fi achos dwi’n cael chwarae gyda ffrindiau fi a dwi’n byw mewn cartref mawr ac mae mam yn helpu fi • Rydw i yn hoffi Groes achos mae pobl fath a ffrindiau fi yn helpu fi pan mae pobl yn gas hefo fi ac yn dweud bod fi yn dew ac bod mam fi yn dew • Bod yna lefydd i siarad • Rydw i yn hoffi byw yn Y Groes am ei fod yn le bach ac mae fy ffrindiau yno Chwarae • Rydw i yn hoffi chwarae yn y Parc hefo fy ffrindiau Y Parc/Cae Chwarae • Mae yna lefydd i chwarae fel y Parc • Dwi yn hoffi byw yn Groes oherwydd mae lot i wneud yna fel chwarae yn y parc • Y Parc newydd i chwarae tip golf, tip ball, hide and seek • Mae dau barc yn y pentref • Bod lot o bethau i wneud fel chwarae yn y Parc • Y Parc achos mae yna lawer o bobl yn mynd yna • There is a swing and a new park • Y Parc newydd achos mae o yn hwyl chwarae yno. Mae yna ffrâm ddringo a cae pêl droed ond un peth byse fi ishio newid fyddai y cŵn yn cael pŵ yno Yr amgylchedd • Mae yna le ailgylchu yn y Groes • Y peth arall dwi’n hoffi am y Groes yw y biniau ailgylchu • Mynd am dro yn y goedwig Y Neuadd • Y Neuadd i gael parti • Wel, dwi’n hoffi’r Neuadd ond mae angen mwy o bethau yn mynd ymlaen yno i blant fel bingo, disgo, pethau fel na a bod fwy o blant yn mynd i’r Ysgol Sul Arall • Y tai achos mae pobl sâl yn gallu aros tu mewn iddyn nhw, mae nhw yn dda i fyw mewn ac mae ganddynt i gyd tÔ pan mae’n bwrw. Mae nhw yn dda • Mae yna Plas a Capel yn y pentref • It is fun and a happy place to live Sylw: Mae byw yn ymyl eu ffrindiau yn amlwg yn bwysig i’r plant fel mae’r amrywiaeth o lefydd chwarae yn y pentref. Mae’r cyfleusterau ailgylchu yn bwysig fel y mae’r Neuadd. 6.5.2.2 Y Peth dwi’n hoffi leiaf am fyw yn y Groes yw....... Bwlio • Bod yna lot o bwlis • Lot o bwlis • That my worst enemy lives near me and she bullies me all the time Y Parc • Dwi ddim yn hoffi y Parc • Eisiau mwy o bethau yn y Parc • Tydi’r parc ddim yn hwyl rŵan • Does dim gormod o bethau i chware yn y Parc Ceir/Traffig • Bod yna ceir yn speedio rownd corneli ac ar y ffordd ei hun • Y ffyrdd achos mae nhw’n beryglus iawn • Mae ceir yn ddrwg i’r amgylchedd • Dydw i ddim yn hoffi Groes pan mae o’n beryglus iawn, iawn • Dwi ddim yn licio byw yn y Groes oherwydd mae pobl yn mynd mor gyflym maent yn mynd i ladd rywun rhyw ddiwrnod • Bod yna geir yn dod yn gyflym ar y ffordd Sbwriel • Y sbwriel ar lawr ac yn ymyl y Neuadd a’r tŷ • Pobl yn taflu sbwriel a dwi ddim yn hoffi bod yna ddim ond un bin • Mae pobl yn pi yn y bus shelter • Mae pobl yn taflu sbwriel ym mhob man • Mae pobl yn pio yn y bus shelter ac y drws y Neuadd • Pobl yn taflu pethau yn y bus shelter Diffyg lle • Bod yna gormod o dai a dim digon o le i chwarae. • There isn’t a lot of space • Mae angen mwy o le yn y Groes • Angen mwy o dai wrth y siop Siop • Mae y siop wedi cau • Rydym ni angen Siop Arall • Y cŵn yn cael pŵ ac y pobl ddim yn ei godi i fyny • Y peth dwi ddim yn hoffi yw bod yna lawer o blant yn byw yn yr ardal ond yn mynd i ysgol arall sydd dim ond yn byw rhyw 5 munud o Ysgol Rhydgaled. Help! Sylw: Mae’r plant wedi datgan bod yna broblem bwlio ym mhentre’r Groes ac mae’n amlwg yn achosi pryder i rhai o’r plant. Mae pryder parthed diogelwch ar y ffyrdd yn cael ei ddatgan eto fel y mae pryderon ynghylch sbwriel o gwmpas y pentref. Mae gwella cyfleusterau yn y Parc yn cael sylw ac unwaith eto gwelwn fod diffyg lle neu eisiau mwy o le yn y pentref yn cael ei ofyn amdano. Mae collen am y siop eto yn cael ei fynegi. 6.5.3 Mapio Map 1 Llefydd a nodwyd: • Parc • Neuadd • Tai • Cae ger y Neuadd • Bus Shelter • Bin Ailgylchu • Hen siop • Capel • Ffordd fawr • Ffyrdd llai • Arwyddion cyflymder – 50mya a 30 mya • Bocs Post • Tai Bronallt • Tai Tan y Clogwyn • Fferm • Parc Newydd • Bin • Garage • Coed rhwng Tan y Clogwyn a mynediad y pentref Y llefydd maent yn hoffi yw: • Neuadd – “Mae lle i wneud ymarfer corff a mwy” • Parc – Mae angen mwy o bethau hefyd • Ffordd Fawr – arwydd cyflymder 30mya - “speed” • Bin Ailgylchu – “i helpu yr amgylchedd” • Capel – “capel da” • Coed rhwng Tan y Clogwyn a mynediad y pentref- “chwarae” “mbo” • Fferm – achos mae o’n fferm ac mae pob fferm yn hwyl • Parc Newydd – “mae’n dda ond mae angen mwy o bethau” • Bocs Post – “i rhoi llythyrau” • Cefn rhai o’r tai – “lle da i chwarae cuddio” • Bin – (√) Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Garage – “achos mae nhw yn fudr” • Tai – “gormod o dai” • Bus shelter – “mae tu mewn yn flêr ac yn drewi” • Neuadd • Cae ger y Neuadd – “angen hel y droppings” • Ffordd fawr arwydd 50mya – “speed” • Hen Siop – “achos mae wedi cau ac yn flêr • Fferm – “codi pobl i fyny” • Parc – “bach yn boring” • Tai – “angen tacluso” Map 2 Llefydd a nodwyd: • Ffordd fawr • Ffyrdd llai • Arwyddion Pentrefoelas, Dinbych a Rhydgaled • Capel •Tŷ Capel • Maes parcio capel • Cylchfan? (ger y junction) • Hen siop • Bin Ailgylchu • Parc Newydd • Caer Gofaint • Fferm • Cae ger y fferm • Tai • Tŷ Mrs Jones • Lle chwarae • Tŷ Dewi • Neuadd •Tŷ Catrin • Coed ger mynediad y pentref • Gardd • Tŷ Miriam • Cae ger y Neuadd • Cae ar ffordd Dinbych Y llefydd maent yn hoffi yw: • Parc Newydd – “oherwydd rydan ni yn gallu chwarae ar y sleid” • Tŷ ger y Parc Newydd – “oherwydd mae’n neis ac roedd nain fi yn byw yna” • Tŷ Miriam – “rydw i yn hoffi tŷ fi achos dwi yn byw yn y pentref” • Cae ger y fferm – “oherwydd mae yna anifeiliaid yno” • Tŷ Catrin – “oherwydd mae o’n lyfli” • Neuadd – “oherwydd mae o’n le i partis hefyd” • Cae ger y Neuadd – “oherwydd mae yn hwyl chwarae yna” • Tŷ Dewi – “mae’n le clud” • Lle chwarae – “oherwydd mae yn hwyl iawn” “mae yn lle da i guddio” • Gardd – “oherwydd rydan ni yn gallu eistedd a siarad” • Capel – “lle holi” (holy?) • Bocsus Ailgylchu – “oherwydd mae yn le i rhoi pethau i ailgylchu” Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Cylchfan? (ger y junction) – “oherwydd mae’n beryglus” • Hen Siop – “achos mae wedi cau” • Fferm – “oherwydd mae yn le swnllyd” • Coed ger mynediad y pentref – “oherwydd mae’n le peryglus i chwarae” • Ty – “oherwydd mae’r pobl yn gàs” • Cae ar ffordd Dinbych – “X” • Ffyrdd – “oherwydd speeders” oherwydd mae ceir yn dod yn gyflym” “oherwydd speeders” Map 3 Llefydd a nodwyd: • Prif Ffordd • Ffyrdd llai • Ffordd Henllan • Tai • Tŷ Fi • Tŷ Fi • Eglwys • Hen siop • Parc Newydd • Lle Bws • Gardd Tŷ Dewi • Neuadd • Parc Hen • Gardd ger y Parc Newydd • Lle Ailgylchu Y llefydd maent yn hoffi yw: • Parc Newydd – “rydw i’n hoffi chwarae” • Ffordd Henllan – “rydw i’n cael dreifio” • Tŷ Fi – “rydw i’n hoffi cael tŷ” • Parc Hen – “dwi yn hoffi o” “rydw i yn hoffi’r parc achos mae’n hwyl” “ • Neuadd – “rydw i yn hoffi lle yno” • Hen Siop – “??” • Lle bws – “os mae yn glawio” • Ffyrdd Llai – “achos heb ffordd mae rhaid cerdded” • Eglwys – “i prayio” Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Gardd ger y Parc Newydd – “Mae nhw (blodau) wedi marw” • Prif Ffordd – “mae o gyda ceir” • Parc Hen - “rydw i ddim yn hoffi fo achos mae o yn lle babis” • Neuadd – “mae o yn hyll” • Lle Ailgylchu • Un Tŷ– “Mae’n un drwg iawn a dim drugs”?? Map 4 Llefydd a nodwyd: • Prif Ffordd • Ffyrdd llai • Bronant (Tai) • Capel • Hen siop • Parc Newydd • Parc • Neuadd • Lle Bws • Garages • Groes Fawr • Biniau Ailgylchu • Plas • Coedwig (Plas) • Cylchdro (gyda bocs post) Y llefydd maent yn hoffi yw: • Parc Newydd – “achos mae lot o le” • Prif Ffordd – “achos mae o’n ffordd i cartref fi” • Ffyrdd llai • Bronant (Tai) – “achos mae o’n ffrind i fi” • Capel – “rydw i yn hoffi’r capel achos rydw i yn gwneud Ysgol Sul yna” • Hen siop – “erstalwm roeddwn yn hoffi mynd i siop y pentref achos roeddwn i yn cael cylchgronau yna” • Parc - “mae o yn neis cael Parc bach yn pentref Groes” • Neuadd • Lle Bws • Groes Fawr – “mae’n dda cael fferm mewn pentref mor fach” • Biniau Ailgylchu – “rydan ni yn trio ein gorai i ailgylchu” • Plas – “rydw i yn hoffi y Plas achos mae o yn neis cael Plas mewn pentref bach” • Coedwig (Plas) – “rydan ni yn hoffi coedwig achos rydan ni yn chwarae cuddio” • Cylchdro (gyda bocs post) Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: • Garages – “achos mae nhw yn cymryd lle ni” 6.6 Holiaduron Y Groes Sylwadau gan pobl ifanc yn y lliw yma 6.6.1. Ble dwi’n byw 6.6.1.1 Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw……… Amgylchedd • Awyr iach • Tawelwch cefn gwlad • Mae’n bentref eithaf tawel a chartrefol • Golygfeydd braf • Cael byw mewn ardal wledig • Cael byw mewn ardal wledig braf • Digon o le i gerdded • Harddwch yr ardal • Quiet, peaceful, beautiful village • Quiet, rural area • Ardal wledig heb fod yn brysur • Ardal Wledig • The peace & quiet • Mae’n le hardd • Peace & quiet • llonyddwch cefn gwlad, • byw ar fferm, • A lot of space to play • Its got bits of land to play Peaceful environment Lleoliad • Nid yw’n bell o’r gwaith na’r dref. • Heb fod yn rhy bell o’r dref • Easy Access to Denbigh • Cut off in Bylchau Cymuned • Cymuned glos • Cymuned dda a chlos • adnabod ac ymwneud a chymuned glos • Good community spirit • Small friendly community • A mix of all ages and sexes Iaith a diwylliant • Iaith Gymraeg dal yn gref Diogelwch • magu plant mewn ardal ddiogel, • Safe • A place where I feel safe living Adnoddau • Y Parc a’r Neuadd • Playing in the park Arall • Nothing cause it’s boring • Nothing it is so boring • I don’t really like anything about Groes •Nothing there’s nothing to do • Nothing Sylw: Gallwn weld fod yr amgylchedd leol yn bwysig gyda nifer yn nodi ei fod yn ardal braf i fyw. Mae teimlad bod cymuned gref yn y Groes. Mae lleoliad y cyfleus y pentref hefyd yn cael ei nodi ac mae diogelwch yr ardal hefyd yn bwysig. Mae nifer, yn cynnwys pobl ifanc, yn nodi bod dim llawer i’w wneud yn y pentref. 6.6.1.2 Y pethau dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw ... Diffyg Cymdeithasu • Diffyg cyfathrebu/cyfleoedd i gymdeithasu a chyfnewid gwybodaeth • Lack of community spirit • No community • Dim siop na ffrindiau Iaith • Clywed plant yn siarad Saesneg er eu bod yn gallu’r Gymraeg. Pobl Ifanc • Hefyd ddim yn hoffi gweld pobl ifanc yn ymgynnull wrth y lle bws yn hwyr yn y nos. Amgylchedd • Dim yn hoffi gweld sbwriel ar hyd y lle e.e. caniau cwrw er bod y bin ailgylchu wrth ymyl! Diboblogi • Y ffaith fod nifer o bobl ifanc yn symud o’r ardal i gael swyddi – yr un bobl sydd yn gorfod cynnal pob dim • Angen mwy o dai i gael mwy o blant yn yr ysgol Diffyg adnoddau • No local shop for basic necessities • Nad oes siop yn y pentref. Rhaid mynd i Ddinbych i nol popeth • Nad ydym yn gallu cael broadband ar ein cyfrifiadur • Nad oes garej a siop yn agos bellach. Rhaid teithio i Henllan neu Ddinbych • dim fferins • no shop Ynysig (o fewn y Sir) • Cyngor Conwy yn anghofio amdanom • Ein bod yn gorfod brwydro am pob gwasanaeth • diffyg adnoddau, • byw ar ffin sirol a pheidio derbyn gohebiaeth na gwybodaeth am weithgareddau a gwasanaethau Gwybodaeth • Diffyg gwybodaeth e.e. pryd mae sgip yn y pentref • Lack of community area where people could gather to met up – this used to be the shop/petrol station • There are no little shops Diffyg Gweithgaredd • Dim byd i’w wneud • There is nothing to do • There is nothing to do • Everything as I am a 15 year old girl and there is nothing to There’s nothing to do Arall • Everything especially the traffic • Everything • Everything Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod Y Groes yn ynysig ar gyrion Sir Conwy ac felly yn colli allan ar wybodaeth, adnoddau a gwasanaethau. Mae rhai a chwyn am ddiffyg cymdeithasu yn y pentref. Mae pobl ifanc hefyd yn teimlo bod diffyg gweithgareddau yn cael effaith arnynt hwy. 6.6.1.3 Y pethau yr hoffwn newid am ardal Llansannan a’r Groes yw…......... Gweithgareddau • Mwy o bethau i’w gwneud • Clybiau yn y Neuadd fel clybiau chwaraeon a clybiau ieuenctid • More things to do • More things to do • More dance classes in the Hall, more clubs Adnoddau • Hoffwn weld rhywbeth yn cael ei wneud hefo’r siop – roedd arfer bod yn ganolbwynt ond nawr mae’n edrych yn flêr, felly un ffordd neu’r llall mae’n bryd gwneud rhywbeth hefo’r lle • Cael y siop yn Ôl • Cael broadband • Ail agor y siop • Golwg siop y pentref • Facilities for children & young people • A little shop or something in Groes • The shop and garage area looking run down • adeiladu canolfan amlbwrpas yn mhentref Groes – ysgol, capel a neuadd gymunedol o dan un to, mewn un adeilad newydd • Shop • Better bus services • Diboblogi • Diffyg tai i deuluoedd Cymreig (Cymraeg a di-Gymraeg) Ffyrdd/Traffig •Y cyflymder m.y.a. drwy’r pentref – gostwng • Gwella ffordd A543 • Communication • The traffic by putting speed cameras Arall • Ddim y tywydd • the weather • everything • more stuff • everything Sylw: Eto diffyg adnoddau a gweithgareddau sydd yn cael eu nodi. Mae cyflymder traffig hefyd yn cael sylw. 6.6.2. Traffig Fy nheimladau am Draffig/Diogelwch ar y Ffyrdd yn yr ardal yw … Y rheswm am hyn yw… Y ffordd i wella’r sefyllfa yw.. Angen arafu! Mae 50mya yn llawer rhy gyflym trwy’r Groes Mae wedi gwella yn y Groes ond arwyddion yn ddryslyd iawn Ei fod yn berygl iawn yma yn yr haf – beiciau modur yn mynd ar gyflymdra ddiystyriol Eu bod yn hoffi mynd i gyfeiriad Hiraethog Fod y cyflymder yn rhy uchel drwy’r pentref – dylai fod yn 30 m.y.a. Achos diogelwch pawb Diffyg lle parcio pan fo gweithgareddau ymlaen yn y capel a’r Neuadd. Rhaid parcio ar y ffordd fawr ar adegau Parcio ar y ffordd fawr yn beryglus yn enwedig o ystyried cyflymder y ceir trwy’r pentref Trafnidiaeth yn trafeilio yn rhy gyflym i feddwl ansawdd y ffordd Pobl ddim yn neilltuo digon o amser i drafeilio o un lle i’r llall Mae 50 m.y.a. yr rhy gyflym Wrth fynd i’r ffordd o gyfeiriad y capel Cael lledu y ffordd er mwyn cael gweld y ffordd Fŵr o gyfeiriad y capel Much better with introduction of speed limits OK Groesfan wrth y shelter yn berygl – ceir yn parcio rhy agos i’r drofa. Plant yn chwarae ar y ffordd a traffig yn rhy gyflymLlawer o geir yn cyrraedd y groesfan hefo’u gilydd Main road is still 50 mph and children play very close to the junction The village is very exposed to the main road There is not much warning that a village is coming up Groesffordd Groes yn berygl – goryrru – eisiau 30mya yno Ddim yn hoffi’r 50mya. Dylai’r cyflymder fod yn is. Gan fod y Capel ochr arall i’r ffordd. Hefyd yn berygl i’r plant ddod oddi ar y bws ysgol ochr arall i’r ffordd The maximum speed limit should be decreased from 50mph to 30 miles Cars and motorcycles speed past the garage and overtake other vehicles – it is very dangerous Da iawn Mae’r speed yn 30 It is very safe The limit is 30 Good The limit is 30 Good, the limit is 30 so it is very safe It is a safe environment Good, but they could do with sticking to the limit. In the end someone will get hurt Traffig rhy gyflym – anodd cael croesi i fynd i’r capel Good – although the main road is busy 7 days a week limiting speed to area would be useful e.g. 30mph Motor bikes take no notice and regularly overtake by the garage bod ffordd fawr Groes i Ddinbych angen rhwystrau cyflymder pellach, yn arbennig pan ddaw plant yr ysgol uwchradd gartref o’r ysgol a’u gollwng ar y ffordd fawr Boy races cyflym a rasus Lot of boy racers They race not that bad not much stuff Cars drive too fast they think its safe to good nobody has been run over Sylw: Mae teimlad bod traffig yn goryrru trwy bentref Y Groes, yn enwedig ar y ffordd fawr. Nid yw’r cyflymdra a ganiateir (50 m.y.a.) yn cael ei dderbyn fel un sydd yn diogelu’r trigolion. Mae parcio wrth y Capel a’r Neuadd yn ychwanegu at y problemau ym marn rhai. Mae’r groesfan hefyd yn cael ei ystyried fel un berygl. Mae pobl ifanc yn nodi bod gyrwyr ifanc yn gyrru o gwmpas yr ardal ac yr argraff sydd yn cael ei roi yw bod rasio yn mynd ymlaen. 6.6.3. Parcio Fy nheimladau am Barcio yn yr ardal yw Y rheswm am hyn yw Y ffordd i wella’r sefyllfa yw.. Digon o le. Dim angen mwy o darmac yng nghanol y Groes Ei fod yn brin iawn pan mae gweithgaredd yn y Neuadd Fod ceir wedi arfer parcio ar safle’r garej Ceisio gwneud trefniadau i addasu’r safle garej Does dim digon o le parcio pan mae pethau ymlaen. Mae pobl yn gorfod parcio ar hyd y ffordd fawr Pan mae pobl yn parcio ar hyd y ffordd fawr mae hyn yn berygl iawn Cael lle parcio mwy Ychydig o le parcio’r gyffredinol dim ond lle i tua 8 car o amgylch y Neuadd Ehangu’r lle parcio Gostwng cyflymder gyrru dry’r pentref Mae digon o le parcio ar hyn o bryd Adequate Reit dda That parking in Denbigh for disabled people is unbelievable You have to pay for disabled parking -the only council that charges for disabled parking is Denbighshire – others don’t iawn Oherwydd mae tŷ Ôl i’r Neuadd yn lle i barcio ac ochr y ffordd Not very much places which tends to be unsafe The cars park anywhere and it could make a bad few Get a place so that cars can park OK I think it would be better if we had more safety things To get a better place to park Not much places to park we need more It is such a small village Try and fit in parking spaces Bad and we could do with a car park There are no places to park Building a car park Good – locals generally have their own parking space either outside their house or on the drive Availability & room to park for depositing paper/bottles also good If shop/garage not going to be used – maybe change to parking facilities but other than that no real need like to open small shop again dim problemau not enough room car yn ?? put car parks not enough room no car parks make room for car parks need more parking for cars so more people can come not enough people have too many cars less Cars More public transport ok it is ok no way to improve Sylw: Yn gyffredinol mae’r sylwadau am barcio yn nodi bod parcio yn dderbyniol ar y cyfan ond bod problemau yn codi ar achlysuron ble mae’r neuadd yn cael ei defnyddio. 6.6.4. Siopa Mae fy nheulu yn gwneud ein siopa wythnosol yn………………………......... • Rhuthun/Dinbych wrth basio drwodd o’r gwaith. Neu yn cael Tesco on-line i gludo i’r tŷ – er nad ydym yn hapus am ethos Tesco, na unrhyw archfarchnad – ond diffyg dewis • Morrissons • Morrissons • Dinbych • Yr archfarchnad yn Ninbych neu Rhuthun • Dinbych • Morrisons • Morrisons Dinbych • Denbigh • Dinbych • Dinbych • Denbigh – Morrisons • Dinbych • Morrisons • Denbigh • Morrisons in Denbigh • Morrisons in Denbigh because it’s the closest • Morrisons Dinbych • Denbigh or have food delivered by Tesco/Asda • Ninbych • Morrisons • Morrisons • Morrisons • Morrisons • Morrisons Sylw: Mae’n amlwg mai yn Morrissons, Dinbych mae’r rhan fwyaf o drigolion yr ardal yn gwneud eu siopa wythnosol. 6.6.5. Gwasanaethau Y gwasanaethau sydd yn anodd eu cael yw Y rheswm am hyn yw Chwaraeon/hamdden/diwylliant Mae’n debyg am ein bod ar ymylon y Sir – mae digon o gyfleoedd mewn trefi a phentrefi eraill. Dylai bod mwy o gydweithio rhwng siroedd Conwy a Dinbych i gynnig gwasanaethau i Groes a Bylchau. Dinbych yw ein tref agosaf ond nid ydym yn cael gwybod gan Sir Ddinbych am weithgareddau sydd ar gael drwy cefn gwlad, hamdden, llyfrgelloedd, celfyddydau Trafnidiaeth cyhoeddus Cyfleusterau hamdden Bin ailgylchu cerdyn Hamdden – gym, snwcer ayyb Rhestrau aros hir yn Ninbych ac adnoddau Sir Conwy rhy bell i ffwrdd Bws Nad oes digon yn ei ddefnyddio Bysiau. Dim digon yn pasio Biniau. Rhaid mynd a’r bin i ffordd Henllan – pellter o tua ½ milltir Methu cael broadband – hynny’n boen Nid yw lori biniau yn dod i’r buarth Chwaraeon Biniau ailgylchu Lle i blant gyfarfod, a bobl ifanc Diffyg gwybodaeth - Angen hysbysfwrdd yn y pentref – dim yn y Neuadd Siop Rhaid mynd i Henllan neu dre Gas. We don’t have a gas supply in the area gwasanaethau hamdden i blant ac oedolion e.e. clybiau pêl droed rygbi cadw’n heini ayyb yn y pentref. Man neu ganolbwynt gwybodaeth am ddigwyddiadau yn yr ardal ers cau Siop y Pentref bod raid teithio i Ddinbych ac oherwydd i’r siop gau The Shops There are no shops here The Shops There are no shops in Groes The Shops We have none We need a Shop We don’t have anywhere to spend our money broadband too lazy to get off their bottoms Parking when I go home too much shopping Broadband There is no connections internet in middle of mountain shop There isn’t one Sylw: Mae rhaid nodi bod gwasanaethau hamdden yn cael eu grybwyll fel rhai anodd i’w derbyn. Mae trafnidiaeth cyhoeddus hefyd yn peri problemau i nifer. Mae diffyg siop a gwasanaeth band eang yn cael sylw gan pobl ifanc. 6.6.6. Trafnidiaeth Y ffordd dwi’n mynd o gwmpas yr ardal fwyaf yw Y llefydd dwi’n ei chael yn anodd mynd iddynt yw Yn fy nghar Car a tractor Mewn modur a cherdded yn achlysurol Unman wir mewn car Mewn car neu cherdded Yn y car neu gerdded Mewn car Mewn car My own car – I need a car to live here Car – what else at my age? Yn y Car – byw yn rhy bell o arosfa bws By Car Car Hefo modur By car car A car because its really unsafe The shops and to Denbigh Bus to school Dad’s car to Denbigh Nowhere really as I get around wih my dad Bus to school car to Denbigh Denbigh on the weekends Bws car ffrind By car yn ein car car tŷ ffrindiau yn Dinbych A car School and nowhere else My family’s car Tŷ ffrindiau My dad mum and dad sport Hall cinema Car Everywhere Sylw: Mae’r mwyafrif llethol yn nodi eu bod yn defnyddio car fel eu prif ffurf o deithio o gwmpas yr ardal. Peth cwyn am y gwasanaeth bws rhwng y pentref a Dinbych. Mae sylwadau pobl ifanc yn dangos eu bod yn ei chael yn anodd teithio o gwmpas yr ardal ac yn dibynnu llawer ar eu rhieni i’w cludo. 6.6.7. Gwirfoddoli 6.6.7.1 Yn gwneud gwaith gwirfoddol 6 Ble Rheswm ffermwyr ifanc yn y pentref Fy mod yn hoff o gymdeithasu yn Henllan None of my interests take place in Groes Ysgol Rhydgaled, Neuadd Brownies & School Cylch Meithrin Groes, Ysgol Rhydgaled, Capel Groes, digwyddiadau cenedlaethol e.e. yr Ŵyl Cerdd Dant 6.6.7.2 Ddim yn gwneud gwaith gwirfoddol 17 Rheswm • Rydw i’n gweithio llawn amser ac felly diffyg amser. Yn ystyried gwneud hyn ar Ôl ymddeol • Am fy mod yn gweithio rhan amser • I am disabled • I can’t get to Denbigh as my mum works • I can’t really get to Denbigh as my dad works • There is nowhere to work • We are both still working full time • dim • My age • no where to work • too Young • Doing school work • I can’t Sylw; Yr argraff a geir yw bod y cyfleoedd i wirfoddoli yn brin yn y pentref. Y prif reswm roddir am beidio a gwneud gwaith gwirfoddol yw diffyg amser. 6.6.8. Gwybodaeth 6.6.8.1 Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol 15 Rheswm • Fy mod wedi priodi rhywun lleol • Buasai’n syniad rhoi hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu • Ond dim digon • Fy mod yn ymwneud a llawer o bethau. Mi fuasai cael hysbysfwrdd yn y pentref yn gymorth i lawer • Fy mod yn derbyn y papur bro sy’n hysbysebu digwyddiadau. • Dwi hefyd yn aelod yn y capel sy’n cyhoeddi digwyddiadau’n wythnosol • Dwi’n aelod o wahanol fudiadau ac yn aelod o gwahanol bwyllgorau e.e. Neuadd, Ysgol, Myw, Capel • Nad oes llawer yn digwydd yn yr ardal ar hyn o bryd • dwi’n gwybod beth sydd yn mynd ymlaen ond does dim clybiau i blant • it is a small village and everyone knows each other’s business • It’s such a small village and everyone knows everything • I find out all the gossip in half an hour • Regular fliers are posted either in the letter box or on notice boards • mod i’n ymwneud a chymdeithasau yn yr ardal • I byw yn.. • I get letters 6.6.8.2 Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol. 9 Rheswm • Diffyg siop/canol i’r gymuned • Diffyg cyhoeddusrwydd • Perhaps an information board would be an advantage? • The shop was the focal point – news, events etc • There is nowhere to met locally especially as my children don’t go to the local school • We have just moved in and want to know what is going on locally • dim cyhoeddusrwydd • I am not so talkative • I live on a farm • its so small • no public information Sylw: Mae nifer o bobl yn nodi eu bod yn ei chael yn anodd derbyn gwybodaeth am ddigwyddiadau’r pentref. Un syniad a gynigir yw cael hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu yn y pentref. 6.6.9. Addysg/Hyfforddiant i Oedolion 6.6.9.1 Mae digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 1 Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn Yn Dinbych 6.6.9.2 Nid oes digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 18 Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn Colegau agosaf yn Ninbych/Abergele – ddim yn gyfleus Ieithoedd, sgiliau cadwraeth cefn gwlad ac adeiladu Ambell i gwrs yn Ninbych ond angen mwy yn y Groes e.e. cyrsiau Cymraeg Sbaeneg drwy y Gymraeg Does dim gwersi nos yn cael eu cynnal yn y pentref. Rhaid mynd i’r dref sydd tua 15 munud neu fwy i ffwrdd Ffrangeg. Dysgu sut i gyfathrebu mewn Ffrangeg Nad oes dosbarthiadau addas yn lleol Iaith dramor Dim digon o ddiddordeb yn y pentref – cyrsiau/adnoddau Nad oes digon o hysbysebu – hwyrach y buasai mwy a diddordeb petaent yn fwy lleol Defnyddio camera digidol Perhaps more courses could be held in the village hall Diffyg arweiniad. Angen cymorth y Sir i gael dechrau dosbarthiadau Someone needs to motivate & organise classes Welsh. Also fel careers advice fÔr young people would be very useful No one wants to do anything with a small village Child care No one wants to run any activity/education Child care Not interested at the moment with working but could be interested in dressmaking, learning Welsh, fishing nad oes unrhyw gyfleoedd i wella addysg oedolion yn y fro ffotograffiaeth, celf, iaith fodern, gwnio I am not Dim pêl droed it’s boring Nothing here Football team a astro turff nobody bothers making more stuff we live in middle of mountain dancing no money anything 6.6.9.3 Y sgiliau sydd yn brin yn yr ardal yw…… • Cymraeg i bobl sy’n symud i fyw yma • dysgu Cymraeg, • cyfrifiaduron, • cyfrifiaduron • Diffyg arweinwyr • Everything • everything • Don’t know • New • doctors • Shop assistant • Everything Sylw: Defnyddio’r Neuadd i gynnal cyrsiau nos yw’r prif pwnc a drafodir. Mae hefyd rhestr o gyrsiau y byddai cyfranogwyr yn hoffi eu derbyn. 6.6.10. Plant a Phobl Ifanc 6.6.10.1 Mae digon o bethau i blant wneud yn yr ardal 0 Rheswm Not sure – I don’t have children living with me now – so I am not aware of any facilities available or not 6.6.10.2 Does dim digon i blant wneud yn yr ardal 21 Rheswm • Neb i redeg y clybiau • Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man. • mae’r plant yn dda am fod allan yn yr awyr agored yn y pentref ond nid oes dim iddynt wneud • nad oes pethau yn cael eu cynnal yn y Neuadd fel clwb ieuenctid • Dim diddordeb gan blant yr ardal • Nad oes digon o weithgareddau’n cael eu trefnu ar eu cyfer • Dim digon o rhai’n barod i drefnu pethau ar eu cyfer • Nobody to run a club? Hall costs so much fÔr hiring so high charges will have to be passed to child. Not enough children. • suspect not enough • Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. • Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. • There is nothing organised to motivate the children • Also needs someone to run a group & not rely on volunteers all the time – needs leadership • Children don’t see each other once they have left junior school and they are the future of this community • Hockey, keep fit, cycling, youth club, hiking • Cael pobl addas i ofalu (am glwb neu weithgareddau) • Does dim byd fel clybiau ieuenctid neu clybiau i blant • We are a small village and people don’t want anything top do with us • it’s such a small place so not much to do - there aren’t o things for us to play with or anything • There is nowhere to go • nad oes unrhyw weithgareddau wedi eu trefnu iddynt oni bai am y gwaith a wneir yn yr ysgol gynradd e.e. Clwb yr Urdd, Clwb Coginio • - there’s nothing here • boring • there is nothing here • not enough stuff for older children • Park not y/p friendly • Need to be modern • Skate ramp • no money and lack of children Sylw: Diffyg gweithgareddau a gwirfoddolwyr i’w cynnal yw’r prif resymau a roddir ymlaen. 6.6.10.3 Mae digon o bethau i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 0 Rheswm 6.6.10.4 ‘Does dim digon i bobl ifanc wneud yn yr ardal 19 Rheswm • Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man. • eto nad oes digon o weithgareddau yn cael eu cynnal • Diffyg diddordeb ymysg y pobl ifanc • Again not enough young people. The Conwy bus is a very god idea – not sure how long it is here for. • Hall has a few activities lined up for the next few months – which are very welcome • Need lighting for both parks for children to play there – young people to meet up • suspect not enough • Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. • Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. • Angen i’r Cyngor Sir rhoi arweiniad i ni fel cymuned. • A pitch would provide an area to play sports, for them to met up and encourage activity • It is boring. • no clubs or anything • Teenagers have limited available activities in the area. • Transport then becomes a problem as they have to be taken from place to place • nad oes unrhyw weithgareddau ym mhentref Groes i blant hŷn oni bai am y Clwb Ffermwyr Ifanc • Not fair • no stuff • no proper skate park Sylw: Diffyg adnoddau sydd yn dod allan yn gryf yn y cwestiwn yma ynghyd a gwirfoddolwyr i redeg y gweithgareddau. 6.6.11. Pobl Hyn Y peth sydd yn poeni pobl hyn fwyaf yw Gallwn ddatrys hyn trwy Efallai diffyg siop i rheini sydd ddim yn gallu dreifio trafnidiaeth efallai hurio bws yr ysgol i fynd a hwy i siopa yn rheolaidd The traffic Be careful about how the cars go past the little ones may get run over less cars Transport Having a regular bus service running to Denbigh and back similar to the service offered in Denbigh where the bus goes around the different estates on an hourly basis diogelwch wneud mwy a’r henoed yn y fro. Wedi dweud hyn, mae gwaith da yn cael ei wneud ar rhai lefelau yn achlysurol Getting a park health getting a doctor Young people noise us being entertained and not being outside Sylw: Trafnidiaeth, diogelwch a traffig sydd yn cael ei nodi’n bennaf. Mae pobl ifanc eu hunain yn cydnabod bod pobl hyn yn gweld grwpiau o bobl ifanc yn broblem. Efallai y byddai prosiect i ddod a pobl ifanc a pobl hyn (intergenerational) yn werth ei ystyried. 6.6.12. Cymdeithasu Dwi’n cyfarfod pobl eraill trwy Y grwpiau yr wyf yn rhan ohonynt yw Y gweithgareddau y byddwn yn hoffi eu gwneud yw Gwaith! Ysgol! E byst! Trist iawn Pwyllgor ysgol Fynd i’r Neuadd bentref pan fydd pethau ymlaen yno Fynd i bethau Ffermwyr Ifanc Cymdeithasu yn y gwaith Ffermwyr Ifanc Nosweithiau ymarfer corff yn y Neuadd Cwrs ffotograffiaeth Arlunio Gwneud crefftau gwahanol prin yn cwrdd a bobl yn enwedig rhai newydd i’r ardal Ffermwyr Ifanc Capel (weithiau) Cadw’n heini neu hamdden Cyrsiau nos Ferched y Wawr Capel Cymdeithas y Chwiorydd Ferched y Wawr Capel Cymdeithas y Chwiorydd Chwaraeon yn y Neuadd Fynd i aelwyd Rhuthun Yn cyfarfod pobl yn fy ngwaith sef Coleg Llysfasi Dosbarth cadw’n heini Gwersi ffotograffiaeth Cwrs harddwch Gwersi coginio Fy ngwaith MYW lleol Capel Hefyd yn aelod o’r gampfa yn Ninbych CÔr yn Ninbych MYW Capel Campfa yn Ninbych CÔr yn Ninbych Capel lleol Chwarae bowls yn Llansannan Grŵp bowlio Llansannan school Bridge Horticulture fynd i bwyllgorau! Merched y Wawr Yr Ysgol Aerobics Pilates Keep fit Welsh classes Sports facilities for children Gapel Pwyllgorau Y Capel Merched y Wawr Cael rhyw gyfarfod neu glwb rheolaidd i’r ardal gael cymdeithasu Ffonio Dim oherwydd dim clybiau Actio Pêl droed Chwaraeon Celf going to Denbigh me, sophie, Nel, Ffiona, John, and Endaf dancing rugby football The bus stop Siân, John, Endaf, my step sister Sophie, Nel and me Dancing Singing Art Cool games yn y capel capel Taking part in activities at the community centre Bingo yr ysgol, y cylch meithrin, y capel yr ysgol, y cylch meithrin, y capel cadw’n heini, aerobeg, circuit training, pilates neu ioga school Denbigh Bylchau School School School Denbigh And Bylchau Football Not meeting any in Groes nothing dancing, trampolining Walking streets dancing and stage school art, dance, rap School Clubs Dancing Stage school dancing and stage school anything Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol megis y Capel hefyd yn rhan pwysig ym mywyd yr ardal. Gallwn weld bod diffyg clybiau megis clwb ieuenctid yn ei gwneud yn anodd i bobl ifanc gymdeithasu ac mai trwy’r Ysgol maent yn cymdeithasu fwyaf. Mae hyn yn sefyllfa anodd i bobl ifanc yn enwedig wrth feddwl am eu problemau gyda cludiant y nodwyd eisoes. 6.6.13. Tai Dwi’n meddwl bod sefyllfa tai yn yr ardal yma yn Dwi’n meddwl hyn o herwydd Drist. Dau dŷ haf o fewn milltir i mi yn y 5 mlynedd diwethaf. Dylai pobl ifanc/lleol fod wedi cael y cyfle i’w fforddio. Angen grantiau i achub hen adeiladau amaethyddol/diwylliannol er mwyn i bobl ifanc gael ymgartrefu ynddynt Dlawd iawn. Mae’n anodd i bobl ifanc lleol sy’n gweithio ac yn cyfrannu i’r gymuned gael tŷ – mae hyn yn tlodi’r gymuned mewn mwy nag un ffordd Bur wael o ran dewis yn enwedig tai 3/4 llofft. Ambell i fyngalo ond prinder tai teuluol fforddiadwy Weddol i’r henoed ond wan iawn i deuluoeddFod nifer o’r tai cyngor wedi eu prynu a dim mwy o dai 3 llofft ar gael yma oherwydd nad yw’r Cyngor wedi gollwng tir – y Cyngor sy’n berchen tir o gwmpas y pentref Annigonol. Angen tai fforddiadwy i bobl ifanc.Fod pobl ifanc yn gorfod symud oherwydd diffyg tai dim digon o dai preifat 3 a 4 llofft fod yna ddim tir ar gyfer adeiladu adequate Ddrwg. Nid oes tai fforddiadwy yma – buasai hyn yn help i’r gymuned ac i’r ysgol yn Rhydgaled Eisiau tai i bobl leol Ddigonol Eu bod yn dod a rhai o ardaloedd eraill yma Dda Mae digon o dai Too many houses There is to many houses pretty good it is situated in a nice cosy little village good we have a mixture of privately owned & council houses – residents generally respect the area and one another o lew Good People sell houses for good prices safe there’s enough houses and situated in a safe place poor they are old fashioned Sylw: gallwn weld bod y sefyllfa dai yn achosi pryder i nifer o’r cyfranogwyr, gyda tai fforddiadwy i pobl ifanc (prynwyr cyntaf) i’w gweld yn anodd i’w cael. Mae galw am fwy o dai tair a pedair llofft i deuluoedd ac mae’r prinder yma yn cael ei briodoli i werthu tai cyngor. Gwelwn bod rhai oedolion a phobl ifanc yn meddwl fod y sefyllfa dai yn iawn ar y cyfan. 6.6.14. Diogelwch Rhowch linell o dan y gosodiadau ‘da chi’n credu sy’n gywir: Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghartref 26 neu Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghartref ---------------------------------------------------------- Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned 27 neu Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned Sylw: Nid oes ddim un cyfranogwr wedi nodi nad ydynt yn teimlo’n anniogel yn eu cartrefi nag yn eu cymuned. 6.6.15. Fy mhryder mwyaf yw…. Cymdeithas yn Newid • Dechrau poeni – oherwydd hyn sy’n digwydd yn y dref cyfagos. Cymdeithas yn newid yn gyflym. Torcyfraith • Dwyn eiddo megis olew tanwydd. Ardal Groes yn hawdd i bobl drafeilio trwyddi yn sydyn a dwyn pethau. • Y dwyn sy’n mynd ymlaen a bod safle’r heddlu yn mynd yn bellach o hyd. Rydym ni o dan ardal Abergele sydd filltiroedd i ffwrdd ond dim ond 3 milltir sydd i Ddinbych • Fan wen sy’n dwyn o gwmpas ardaloedd gwledig Busnes/swyddi • Dim sÔn am helpu creu swyddi/busnesau yn yr holiadur. Unedau busnes bach hwyrach yn syniad i greu swyddi yn yr ardal. Gwneud siŵr fod broadband ar gael i bawb gan gynnwys ffermydd a thai ynysig. Amgylchedd • fod cymaint o lanast, sbwriel yn cael ei daflu ar y ffyrdd a chaeau yr ardal Traffig • The traffic • my brothers or sisters getting run over or something like that • speeding cars • speeding cars Adnoddau • diffyg adnoddau i bobl ifanc • not having enough stuff and boring Arall • getting older and not being able to go to Denbigh to see my friends • it is boring Sylw: Traffig yn goryrru yw’r peth sydd yn poeni pobl fwyaf ac mae peth sylw yn cael ei roi i bryder parthed torcyfraith. Mae pobl ifanc yn nodi diffyg adnoddau ar eu cyfer ac mae cymorth i fusnes (a phwysigrwydd band eang) a sbwriel o amgylch yr ardal hefyd yn cael ei nodi. 7. Camau Nesaf Fe fyddai TJB yn argymell mai’r camau nesaf i’w cymryd gan Gyngor Cymuned Llansannan yw: • Paratoi rhestr o ddiddordeb/prosiectau posibl o’r adroddiad hon • Gwahodd trigolion y pentrefi i ddigwyddiadau “adrodd yn Ôl” yn y Canolfannau (prynhawn Sadwrn neu gyda’r nos o bosibl) - fe all copïau o’r adroddiad yma fod ar gael • Gwahodd trigolion i flaenoriaethu diddordeb/prosiectau posibl • Gwahodd trigolion i gynnig syniadau newydd • Paratoi Cynllun Gweithredu wedi ei flaenoriaethu ar gyfer Llansannan, Bylchau a’r Groes Fe fyddai pob prosiect yn y Cynllun Gweithredu wedyn angen Cynllun Prosiect. Fe fyddai'r rhain yn ateb y cwestiynau canlynol: • Beth yr ydym yn ceisio cyflawni? - Nod • Sut fyddem yn ei gyflawni? – Tasgau • Beth fydd angen i wneud hyn ddigwydd? – Adnoddau • Pryd fydd hyn yn digwydd? – Amserlen • Pwy sydd i arwain? – Cyfrifoldeb • Beth fydd llwyddiant? – Canlyniadau • Sut byddem yn gwybod ei fod wedi gweithio? – Gwerthuso Unwaith y bydd y camau yma wedi eu cwblhau fe fydd y Cyngor Cymuned mewn sefyllfa i sicrhau adnoddau ar gyfer y prosiectau a pharhau gyda’r cynlluniau. Fe fydd rhai prosiectau yn rhai tymor byr ag/neu angen ychydig neu ddim adnoddau, fe fydd eraill yn rhai tymor hir ac/neu angen adnoddau sylweddol. |
| Participatory Appraisal Llansannan & Groes Report by TJB Cymru Cyf. On behalf of Llansannan Community Council December 2008 TJB Cymru Cyf. Alaw Cynfal, Penrhyndeudraeth Gwynedd LL48 6PR FfÔn: 01766 770015 Ffacs: 01766 771808 Click to email 2 Content 3 1. Introduction 2. The Training 3. The Events 4. Methods and Techniques used in the Events 4.1 Ideas’ Wall 4.2 Living in Llansannan/Bylchau/Y Groes 4.3 Commenting on Issues 4.4 My Main Worry 4.5 Mapping (Activity with Schoolchildren) 4.6 Questionnaire 5. Results - Llansannan 5.1 Ideas Wall 5.2 Living in Llansannan 5.3 Commenting on Issues 5.4 My Main Worry 5.5 Ysgol Bro Aled, Llansannan 5.6 Question Sheet - Llansannan 6. Results - y Groes 6.1 Ideas Wall 6.2 Living in y Groes 6.3 Commenting on Issues 6.4 My Main Worry 6.5 Ysgol Rhydgaled 6.6 Question Sheet - Y Groes 7. Next Steps 4 5 1. Introduction TJB Cymru (TJB) were commissioned by the Llansannan Community Council to help identify the needs of the communities of Llansannan, Bylchau and Y Groes and to consider the potential projects that would be needed to develop services/projects that would meet those needs. The Council wished to undertake a community consultation exercise in which the community could express opinions, desires and ideas for future development. A Community Appraisal Event was planned for the Llansannan Show held in the Community Centre, Llansannan on Monday, 25 August 2008 and in the Community Centre, y Groes on Thursday evening 16 October 2008. The purpose of this appraisal was to start a dialogue with, and learn from, the community regarding their requirements and needs in the future. It was also used to generate ideas from members of the community. A visit from TJB staff to Ysgol Bro Aled and Rhydgaled Bro Cernyw on 18 September 2008 to facilitate a session with children of years 6 and 7 to gather their views. In addition to these events question sheets were prepared for the use of the Community Council. These question sheets were available to councillors and other volunteers to enable them to gather information from residents that could not attend the events. TJB Cymru Cyf (TJB) was also commissioned to develop the capacity of Community Council to facilitate the event. The work programme was as follows: �� meetings were held between the Council and TJB to discuss requirements and prepare for the events �� TJB developed a suite of participatory activities which could be used at the events �� a bespoke training session for members of the Council/Volunteers was held on August 18th 2008 �� TJB prepared the question sheets �� the Community Council facilitated the events on 25 August 2008 and 16 October 2008 with support from TJB 6 �� TJB to analyse the findings, prepare a report and report back on conclusions The main purpose of the Programme was to increase the capacity of Council members and other volunteers to undertake participatory community appraisals. This will have left skills within the group about techniques and activities that they have learned and practised during the event which should give them the confidence to undertake this type of consultation without outside support in the future. 2. The Training The training session was held at the Community Centre Llansannan on 18th August 2008. Three members of the Council were present. Following a discussion on the theory of community development and community appraisals, the evening was held in a workshop style with the participants being given the opportunity to try out the techniques before being instructed on how to facilitate their use. The final part of the training session was used to plan the event including the allocation of tasks to individuals and noting the resources required on the day. 3. The Events The first event was held as part of the Llansannan Show in the Community Centre, Llansannan on Monday 25 August 2008. It was arranged that part of the Community Centre was allocated to be used for the participatory appraisal activities. Other parts of the Centre were used to show produce that was entered in the Show’s competitions. It was a dry, windy day and a god number of local residents attended the Show. The interest and response to the participatory appraisal activities was very god and we can consider the event as being very successful. The second event was held in the Community Centre Groes as part a coffee evening that was organised by the Community Centre Committee on Thursday 16 October 2008. It was arranged that part of the Community Centre was allocated to be used for the participatory appraisal activities while people had cups of tea and coffee in the other parts of the Centre. It was relatively dry evening and a good number of local residents attended. The interest and response to the participatory 7 appraisal activities was very good and we can consider the event as being successful. TJB staff visited Ysgol Bro Aled and Ysgol Rhydgaled on the 18th September 2008 to gather the views of children in years 6 and 7. The children responded extremely well and the staffs of both schools were very welcoming, helpful and took a great deal of interest in the children’s responses. The techniques that were used are from a family of techniques known as Participatory Appraisal (PA). PA is a methodology that creates a cycle of gathering data, reflection and learning - and hence action. The methods used are highly visual, which means that they can overcome potential literacy problems, provide a focus while an issue is discussed, simplify complex issues and stimulate people's memory. PA is highly flexible. It can be used both with small groups and with whole communities. It can be used wherever people are to be found: in their homes, in pubs, at shop corners and so on. It does not depend on people coming together for meetings. The following sections discuss the participatory activities that were used as well as the results obtained. 4. Methods and Techniques used in the Events 4.1 Ideas’ Wall Disgrifiad Description This activity was prepared as an opportunity for members of the community to identify any ideas that they may have to improve village life. Similarly an idea placed on the ideas’ wall, no matter how farfetched, could in turn spark off another person’s train of thought leading, perhaps, to a more viable idea. The ‘wall’ was made of display panels covered with paper and ‘bricks’ drawn on the paper. Each brick was available for a participant to write an idea on. To avoid duplication, if individuals agreed with an idea already placed on the wall they were able to indicate this by placing a tick on that idea and if they disagreed, a cross. 8 4.2 Living in Llansannan/Bylchau/Y Groes Description In this activity we investigate what it is that people like about living in an area and what they don’t like. The importance of this exercise is to show what is important to local people and we must be careful not to interfere too much with the things that people like about living in a certain area. On the other hand people may be less averse to change the things they dislike so these may be viewed as priorities for change by the Community Council. For this activity two different types of A4 paper were prepared, one cut out in shape of a T shirt (“Top”) and the second in the shape of underwear (“Pants”). On the T shirt shaped sheets was the statement “The thing I like most about living in Llansannan/Groes is….” and on the underwear shaped sheets was “The thing I like least about living in Llansannan/Groes is…” A washing line was place across the room and people were encouraged to peg the “clothes” (the completed sheets) on the washing line using clothes pegs. 4.3 Commenting on Issues Description The Council members had taken the opportunity during the training session to discuss areas of work and campaigning issues that the Council could become involved in during the next few years. These were: ♦ Housing ♦ Safety ♦ Health ♦ Education/Training ♦ Information ♦ Traffic/Parking ♦ Shops/Post ♦ Services ♦ Transport ♦ Volunteering An exercise was devised in order for participants to consider these issues and comment on them. 9 Each issue was noted on a sheet of flipchart paper, which was displayed on a table. Each participant was given post-it notes and a pen and asked to write their comments on a post-it note and place them on the relevant paper showing the issues. 4.4 My Main Worry In each event we showed a statement on a flipchart with the phrase “My Main Worry is.....”. Participants were asked to finish the sentence by writing on a post it note and placing it on the flipchart. At face value this exercise could be viewed as one that asks for personal views but, as it is used in conjunction with other activities, people respond by thinking of themselves as a community rather than individuals. The purpose of this activity was to identify the main worries within the communities, i.e. what do people really believe is the problem within their community. 4.5 Mapping (activity with school children) Community mapping is one of the most useful and flexible of the Participatory Appraisal tools. It allows participants to use visual and diagrammatical techniques to draw a Picture of their community (Llansannan, Bylchau or Y Groes) and show the places that are important to them. The places of importance in a community can be different for different groups within that community and are usually shown as being larger than the scale of the rest of the map. Another important factor was that the children worked in groups based on the villages where they lived and were able to discuss between themselves what was important. The groups were also asked to show the places/things they liked about the village and the places/things they disliked. This was done by placing green dots on the places they liked and red dots on places they disliked. They were asked to note their reasons for liking/disliking somewhere on the dots. Mapping can have a number of uses: • Drawing allows everyone to participate as the ability to read and write is not required • Matter that require further investigation can be identified 10 • It is the perception of participants about their community that is shown • A large amount of information can be gathered • People discuss issues around the map • They can be used to highlight areas of change. • They can be used to allow different sections of the community to understand each other’s viewpoints 4.6 Question Sheet It was decided that a toll to enable the Community Councillors to gather the opinions of local residents would be useful and after a discussion about the subjects to be covered TJB were asked to prepare a question sheet. The following subjects were decided upon: ♦ Traffic – what and where are the traffic problems in the area? ♦ Parking – is currently available parking suitable? Where are the problems if they exist? ♦ Shops – where do people shop? Is there support for the local shop/post office? ♦ Services – what services are hard to reach? ♦ Transport – how do people travel around the area? ♦ Volunteering – what is the impact of volunteering in the area? Why do people volunteer? Where do they volunteer? ♦ Information – Do people receive timely information? ♦ Education/Training for Adults – is there a demand for Adult Education? What subjects do they want to study? ♦ Children and Young People – are there enough things for them to do? ♦ Older people – what worries them? ♦ Socialising – where do people meet? What clubs and societies exist? What activities are people involved in? ♦ Housing –what is their perception of the housing situation? ♦ Safety – do people feel safe in their homes and community? ♦ Main Worry –what worries people most? As well as the above, participants were asked to note where in the area they lived. There was also an exercise bas don “where I live..” which had the same purpose as the T shirt and underpants exercise in the events. 11 Following the preparation of the Question Sheet, individuals were trained in its use with groups in their community. The main methodology used in the Question Sheet was a sentence completion toll. The opening words of a sentence were decided upon in a session with Community Councillors e.g. “The thing I like most about living in the Llansannan/Bylchau/Groes is………” Other techniques used were underlining statements e.g. “Alcohol is a problem in this area” or “Alcohol is not a problem in this area”. When using this technique, the responses are always qualified by sentence completion exercise such as “I think this because.....” 12 5. Results - Llansannan 5.1 Ideas Wall The following are the results of the Ideas Wall exercise in Llansannan. We have showed the responses grouped under headings and in order of support they generated (number of ticks). The ideas/statements are noted in the language used on the day (translation in italics). Idea Tick Cross Facilities Toiled newydd a glan (new, clean toilets) 7 Angen caffi cymunedol (need a community cafe) 5 Beth am wasanaeth Pryd ar Glyd i’r henoed? (What about meals on wheels service for older people?) 5 Neud y toiledau i fyny (refurbish toilets) 3 Ishio mwy o swings yn y Parc (need more swings in the park) 1 Cadw’r ddwy dafarn ar agor (keep both pubs open) Symud y Parc Chwarae i lawr i’r Cae Chwarae (move the Playground down to the playing fields) Ideas for Projects Local map with names of houses 3 Creu map o enwau’r caeau yn yr ardal (create a map of the names of fields in the area) 1 Ideas box in village shop Arwydd clir yn y pentref i hysbysu gemau pêl droed Llansannan (clear sign in the village advertising Llansannan FC matches) Diwrnod casglu llanast sydd ar y llawr ym mhob man (A day to collect litter) Glanhau a thacluso’r pentref (clean and tidy up the village) Traffic 20 mph outside the school 18 13 Arwydd cyflymder yn fflachio fel mae ceir yn dod i mewn i’r pentref (flashing speed sign as cars come in to the village) 15 Speed ramps through the village 6 1 Community Angen llais lleol wrth osod tai cyngor (we need a local voice when letting council houses) 10 Mwy o gydweithio yn y gymuned (more working together in the community) Pobl leol i wirfoddoli i gadw pethau ee glanhau toiledau (local people to volunteer so that we can keep things e.g. cleaning toilets) Housing Tai fforddiadwy i bobl lleol (affordable housing for local people) 8 Comment: The main issue is lack of facilities in the village and the focus of participants was on the public toilets. There was also an idea to establish a community cafe and meals on wheels service for older people. 5.2 Living in Llansannan The results are grouped under headings yet again. This exercise is important as it shows the things that are important to local people and care should be taken when any changes are put forward that impinge on these. On the other hand things that are noted under the section “like least” show the things that local people are most likely to accept change to, and can become short term aims. Again the responses are noted in the language used (translation in italics). 5.2.1 The thing I like most about living in Llansannan is……. The Community ♦ Everyone is very friendly ♦ Byw mewn gymuned gyfeillgar, wledig, Gymraeg (Living in a friendly, rural, Welsh community) 14 ♦ Y bobl – yn gyfeillgar ac yn barod i gefnogi eu gilydd (the people – friendly and ready to support each other) ♦ The people are so nice ♦ Friendly village ♦ Bod ffrindiau fi ddim yn bell o fi (my friends are not far away) ♦ Byw yn y wlad a bod yn rhan o bentref gyfeillgar Cymraeg! (living in the country and being part of a friendly Welsh village) ♦ Bod y rhan fwyaf o fy ffrindie fi yn byw yma (most of my friends live here) ♦ Pobl yn gyfeillgar (people are friendly) ♦ Yr wyf yn hoff o fyw yma gan mai yma mae fy ngwreiddiau (I like living here as my roots are here) ♦ Cymreictod yr ardal – hir y parhad yr iaith a’r diwylliant yn yr ardal (the Welshness of the area – long may the language and culture carry on) ♦ The friendliness of all the people around The environment ♦ Beautiful walks and views ♦ Looking at the beautiful scenery coming in to the village from Abergele ♦ The peace and tranquillity within the village and surrounding area Resources ♦ Plenty to do ♦ Bod yna siop neis (there is a nice shop) Comment The community feeling in the village is an important factor as to why people like to live here as are the facilities/resources available. The environment of the village and its location are also important to residents. 5.2.2 The thing I like least about living in Llansannan is……. Resources/Facilities ♦ Bod y toiledau ddim yn agored neu yn fudr o hyd! – mae nhw yn handi er bo fi’n byw mor agos (that the toilets are closed or always dirty – they are handy even though I live so close) ♦ Cyflwr ofnadwy’r toiledau cyhoeddus (terrible condition of the public toilets) ♦ Shop shut on Saturday afternoon ♦ Pavilion clubroom smells musty ♦ Not a lot of interest in local playing fields & sports ♦ Threats to Post Office very bad – we must fight closure! 15 Housing ♦ Prisiau rhai o’r tai sydd ar werthu yma (the Price of houses for sale here) ♦ Prinder tai a’u pris o fewn cyrraedd y Cymry lleol (the lack of housing and that they are out of reach of local people) Other ♦ Fod rhai o’r pobl sy’n dod yma i fyw yn penderfynu bod yn ddieithr (some people who come here decide to be strangers) Comment It was noted that some of the facilities in the village required attention, the main one being the public toilets, but there are also comments on the local shop, play & sports facilities and the Post Office. 5.3 Comments on Issues The comments on the issues identified by the Council were: Housing ♦ More affordable housing, maybe a block of flats? ♦ Tai fforddiadwy i bobl lleol (7 tic) (affordable housing for local people (7 ticks)) ♦ Tai i bobl ifanc (1 tic) (houses for young people (1 tick)) ♦ Need more affordable housing in the village for young people as they cannot afford to live here! ♦ Tai i bobl lleol – fforddiadwy! (Housing for local people – affordable!) ♦ Rhy ddrud (to expensive) ♦ Cynnal a chadw hen dai – angen cymorth grantiau (3 tic) (refurbishment and repair of old houses – need grant support (3 ticks)) ♦ Tai mwy fforddiadwy i bobl ifanc lleol (1 tic) (more affordable housing for local young people (1 tick)) ♦ Syml hau tipyn ar rheolau caniatáu tai fforddiadwy (1 tic) (simplify the planning rules for allowing affordable housing (1 tick)) Comment: The lack of affordable housing locally is a matter of concern for local people, and the solutions put forward vary from building more flats/houses to simplifying the planning laws. 16 Safety ♦ Arafu cyflymder trwy Clwt (slow down through Clwt) ♦ Arafu cyflymder (3 tic) (Slow down (3 ticks)) ♦ Arafu wrth fynedfa’r Ysgol er mwyn diogelwch y plant, a mwy o le i’r rhieni gael parcio wrth ddanfon a chasglu’r plant (3 tic) (Slow down by school entrance for the safety of the children, and more spaces for parents to park when dropping off and picking up the kids (3 ticks)) Comment: When thinking about safety it is road safety, and speeding in particular, that comes to people’s minds. There seems to be a particular issue with speeding and parking near the school entrance. This is confirmed by comments about traffic/parking. Health ♦ I have to keep fit & well. Llan F T H practice do not like to take home visits. Thank you for Llansannan clean air etc – it keeps me well ♦ As long AS you are only ill on a Thursday it’s OK ♦ Pam bod gormod o Gancr yn y plwyf? (Why is there so much cancer in the community?) ♦ A designated cycle path around the village (or a long the valley) would encourage better health for all ♦ Angen i’r feddygfa fod yn agored gyda’r nos fel bod pobl yn medru mynd yno ar Ôl gwaith (3 tic) (need the surgery open during the evening so that people can go there after work (3 ticks)) ♦ Use of community hall for sports/leisure for adults (evening & weekends) – not aware of anything already happening Comments: Comments were made regarding the opening hours of the surgery and ideas put forward about sport/keep fit resources that could improve the health of the community. Education/Training ♦ Eisiau mwy (need more) ♦ Keep the village school ♦ Angen dosbarthiadau nos ee gwaith llaw, iaith arall ee Ffrangeg (gan cofio bod cÔr o Ffrainc yn dod yma flwyddyn nesaf) (need evening classes e.g. crafts, another language e.g. French (remembering that a choir from France are coming over next year)) ♦ Hyfforddiant am arddio (lessons in gardening) 17 Comments: There is a call for evening classes in the village with some ideas – gardening, languages, crafts. Information ♦ Signpost i’r Cae Pêl droed a Cae Chwarae (2 dic) (signpost to the football field and playground (2 ticks)) ♦ Not enough information of events in English. So sorry to say but I have not yet learnt Welsh, but I am trying ♦ Mwy o bethau i’r plant yn y cae chwarae (more things for the kids in the playground) ♦ Mwy o offer a bin sbwriel yn y Parc (more equipment and bins in the park) ♦ Sâl iawn (poor) ♦ Not enough information of events happening in the village & surroundings Comment: There is a request for more signs around the village and also more information regarding events in the community. Two comments were made regarding information for Non Welsh speakers. Traffic/Parking ♦ Traffig yn gyrru trwy’r Llan! (5 tic) (traffic speeding through the village (5 ticks)) ♦ 50mph trwy’r Groes! – dod a hwn i lawr (1 tic) (50 mph through Groes! – bring this down (1 tick)) ♦ Dim digon o le i barcio (not enough places to park) ♦ Safe crossing point in the village (bendy roads & fast cars make it a bit of a nightmare) ♦ 30mph thro the village of Llansannan Comment (see safety) Shops/Post ♦ Cadw’r S Bost ar agor – mae’n rhan bwysig o fy(?) un ar gael yn y pentref (keep Post Office open – it’s an important part of life and that there’s on open in the village) ♦ Post Office is essential for the wellbeing of the community – Keep it Open! ♦ Cadw’r Post yn agored! Agor y siop am oriau hirach! (1 tic) (keep Post Office open! Open the shop for longer! (1 tick)) ♦ Keep the Post Office open – no p/time P Office bus (3 ticks) ♦ Cadwch y Post yn agored (Keep the Post Office open) 18 ♦ Cadw siop & swyddfa post yn agored (6 tic) (Keep the shop & Post Office open (6 ticks)) ♦ Cadw’r siop ar agor yn hwyrach (Keep the shop open later) ♦ Cadw Swyddfa’r Post (1 tic) (Keep the Post Office) ♦ Holl bwysig cadw’r Swyddfa Bost ar agor – Canolfan y Llan (2 dic) (very important to keep the Post Office open – the centre of the village (2 ticks)) ♦ Cadw’r Post Office yn agored (4 tic) (Keep the Post Office open (4 ticks)) ♦ Cadw’r swyddfa Bost (3 tic) (Keep the Post Office (3 ticks)) ♦ Cadw’r Post ar agor (3 tic) (Keep the Post open (3 ticks)) ♦ Cadw’r Swyddfa Bost ar agor (Keep the Post Office open) ♦ Cael ail agor Siop y Groes (reopen the shop in Groes) Comment: there are significant worries locally about the future of the Post Office with a number of comments about securing its future. Services ♦ Mwy o wasanaethau i bobl hyn ee Pryd ar Glud (more services for older people e.g. meals on wheels) ♦ Post Office a necessity, buses a necessity, corner shop a necessity, meals on wheels a necessity, telephone a necessity, local pub a necessity, schools a necessity ♦ Keep local buses running – Post Office ♦ Need childcare/nursery facilities locally if possible ♦ Angen mwy o gasglu llanast sy ar lawr ym mhob man. (need to clear up the mess everywhere) ♦ Mwy o bethau i bobl ifanc (more things for young people) Comment: there is a call for more services for older people, as there is for children in the area. Transport ♦ Would like transport on a Sunday and Bank Holidays. More bus services to Denbigh and Llanrwst ♦ Not enough bus services to get to Denbigh. People working there need to find alternative transport., Also for shopping/weekends ♦ Please keep the bus transport. Most necessary for people without their own transport. (2 ticks) ♦ Da iawn – er bod y bws lleol yn gyrru ar y ffyrdd cefn! (3 ticks) (very good – although the bus goes to quickly along the back roads (3 ticks)) ♦ Gweddol (adequate) 19 Comment: The need for more public transport in the area is highlighted. Volunteering ♦ Cefnogaeth i ddysgwyr siarad Cymraeg! (3 tic) (support for Welsh learners (3 ticks)) ♦ Thank you to the 1st responder volunteers ♦ Mae yna 11 o bobl yn gwirfoddoli i fod gyda’r Ymatebwyr Cyntaf – Da iawn nhw (3 tic) (there are 11 people volunteering with the first responders – good for them! (3 ticks)) ♦ Cyfleoedd trwy wirfoddoli (opportunities through volunteering) Comment: The community regards the service offered by the first responders very highly. Support for Welsh learners would be appreciated. 5.4 My main worry My main worry is...... ♦ Cyflymder traffig (speeding traffic) ♦ Cyflymder heibio’r Ysgol (speed past the school) ♦ Cars going very fast during school hours (2 ticks) ♦ Speeding through the village ♦ Colli bobl ifanc o’r Llan (losing young people from the village) ♦ Cau’r Swyddfa Bost! (closing the Post Office) ♦ Cau Swyddfa Post (5 tic) (closing the Post Office (5 ticks)) ♦ A village without any services i.e. post Office, village hall, school, buses, drs surgery, shop, pub, but most of all PEOPLE ♦ Fod sÔn am gau’r swyddfa post (that there is talk about closing the Post Office) ♦ Cau swyddfa bost(closing the Post Office) ♦ Ofni cau y siop (scared of closing the shop) ♦ Cau y swyddfa bost(closing the Post Office) ♦ Cau y swyddfa bost(closing the Post Office) ♦ Cau toiledau cyhoeddus (3 tic) (closing the public toilets (3 ticks)) ♦ Nad yw pobl yn barod i reportio drwg weithredwyr (1 tic) (that people aren’t ready to report people up to no good (1 tick)) ♦ Plant/pobl ifanc yn cadw reiat y tu Ôl i’r Ganolfan (young people playing silly around the Community Centre) ♦ Gormod o daflu llanast (too much throwing litter) ♦ Angen mwy o lanhau a thacluso’r pentref – gan y Cyngor Bwrdeistref (need more cleaning and tidy of the village – by the County Council) ♦ Sbwriel o amgylch y lle (rubbish all over the place) 20 ♦ Cŵn rhydd (stray dogs) Comment: Again the speed of cars is a source of concern locally as is the amount of rubbish in the village. There are also some comments regarding the conduct of children/young people but the subject of most concern is the closure of the Post Office. 5.5 Ysgol Bro Aled Llansannan 5.5.1 Ideas Wall Idea Tick Cross Leisure Facilities Skatepark 10 Cwrt Tennis (tennis court) 4 Stadium (for) Llan FC 3 Trac beicio (bike track) 2 Mwy o bethau yn y Parc (more things in the park) 1 Lle nofio (Swimming Pool) 1 Swimming Pool 1 Pwll nofio (Swimming Pool) Parc arall (another park) Shops Mwy o siopau (more shops) 4 McDonalds 2 McDonalds 2 Llyfrgell a siopau (library & shops) 1 Pizza Hut 1 KFC 1 Siop siocled (chocolate shop) 1 WH Smiths 1 Siop beiciau (bike shop) Pizza Hut Siop Man U (Man U shop) Siop Hufen Ia (ice cream shop) Tesco Public Toilets Gwneud rhywbeth arall hefo’r toiledau (do something else with the toilets) Gwneud y toilets i mewn i siop (change the 21 toilets into a shop) Other Mwy o glybiau (more clubs) 2 Torri fwy o wrychoedd (cut the hedges) Concert Hall Comment: The children want more play/leisure facilities in the village and it is apparent that the lack of shops in the village is of great concern to them! The state of the public toilets is mentioned bit only one comment about lack of things to do in the area. 5.5.2 Living in Llansannan The thing I like most about living in Llansannan is....... Friends ♦ Tŷ ffrindiau (friend’s house) ♦ Mae yna lefydd da i gyfarfod fy ffrindiau (places to met friends) ♦ Mynd i dai ffrindiau (Going to friend’s houses) ♦ Dwi’n hoffi Tŷ Hefin (I like Hefin’s house) ♦ Mae llawer o fy ffrindiau yn byw yma (a lot of my friends live here) ♦ Bod gyda fy ffrindiau (being with friends) Play ♦ Rydw i yn cael chwarae hefo fy ffrindiau ac rydan ni yn cael chwarae hefo lot o bethau (I can play with my friends and we can go to play with a lot of things) ♦ Mynd i’r cae yn ymyl tŷ ni (going to the field near our house) ♦ Mae’n dda byw yn Llansannan oherwydd bod yna ddigon o lefydd i chwarae (it’s good to live in Llansannan because there’s lots of placed to play) ♦ Mae llawer o lefydd i chwarae yma (there’s lots of placed to play here) The Park/Playground ♦ Dwi’n hoffi’r Parc (I like the park) ♦ Y Parc (the Park) ♦ Mynd i Cae Chwarae i chwarae pêl droed (going to the playground to play football) 22 ♦ Mynd i’r Parc i fynd ar y siglen a’r ffrâm ddringo (going to the park to play on the seesaw and climbing frame) ♦ Y Cae Chwarae (the playground) ♦ Y Parc achos mae o’n hwyl a dwi’n hoffi syrthio oddi ar y swing pan dwi’n mynd yn uchel (the park because it’s fun and I like falling off the swing when it goes high) The environment ♦ Mae llawer o goed a blodau hyfryd yma (there are a lot of trees and flowers here) ♦ Mae golygfa dda (the views are good) ♦ Gweld ein mynydd (seeing our mountain) ♦ Lle cartrefol da iawn (a homely place) ♦ Rwyf yn cael cerdded o gwmpas yr ardal (I like walking around the area) ♦ Llefydd da i fynd ar y beic (good places to go on my bike) Peace & Quiet ♦ Dim lot o draffig (not a lot of traffic) ♦ Mae’n dawel yma (it’s quiet here) ♦ Mae yn dawel (it’s quiet) ♦ Dim llawer o sŵn (not a lot of noise) The School ♦ Yr Ysgol (the school) ♦ Ysgol (school) ♦ Yr ysgol (the school) The Shop ♦ Cael mynd i’r siop (going to the shop) ♦ Y Siop (the shop) ♦ Mynd i’r siop i gael fferins a gweld ffrindiau (going to the shop to get sweets and see friends) ♦ Siocled (chocolate) ♦ Y Siop i gael fferins (the shop to get sweets) Other ♦ Y Cwrs Golff (the golf course) ♦ Busnesu dros y cloddiau (looking over the walls/hedges) ♦ Byw yn agos i Llansannan (living close to Llansannan) ♦ Tip 23 ♦ Tŷ fi (my house) ♦ Dwi yn gwybod rownd y lle (I know my way around) ♦ Mae yn handi hefo lle ailgylchu (it’s handy with recycling) Comment: The fact that they live close to their friends is one of the main reasons that they like to live in Llansannan and they note that there are plenty of places to play in the area. They also like the environment they live in especially the peacefulness. The shop is also important to them. They like the facilities in the park/playground and they are very aware of recycling issues. The thing I like least about living in Llansannan is....... The Pubs/Smoking ♦ Pobl yn smocio tu allan i’r Red Lion (people smoking outside the Red Lion) ♦ Pobl yn smocio ac yn ddrwg (people smoking – bad) ♦ Pobl yn smocio (people smoking) ♦ Dwi ddim yn hoffi’r pubs (I don’t like the pubs) ♦ Pobl yn smocio tu allan (people smoking outside) ♦ Y Saracens Head oherwydd mae na gormod o ysmygu yn y tŷ ac tu allan ac pobl yn drync (the Saracen’s Head because there is too much smoking in the house and outside and people are drunk) The Park ♦ Y Parc (the park) ♦ Y Parc (the park) ♦ Y Parc (the park) Cars/Traffic ♦ Ceir (cars) ♦ Byw yn ymyl lle mae llawer o geir (living near somewhere with a lot of cars) ♦ Y ceir yn pasio yn y boreau a nos (cars passing in the morning and at night) ♦ Y Ceir (the cars) Toilets ♦ Dwi ddim yn hoffi’r toilede oherwydd mae nhw yn drewi ac ddim yn gweithio (I don’t like the toilets because they smell and don’t work) 24 ♦ Mae’r toiledau wedi malu (the toilets are broken) ♦ `dwi ddim yn hoffi’r tŷ bach sydd yn y cae chwarae ac y toilede sydd o flaen y Post Office (I don’t like the toilet in the playground and the ones by the Post Office) Isolation ♦ Ei fod yn eithaf pell o bob man (It’s quite far from everywhere) ♦ Mae o yn bell o bob man (It’s far from everywhere) Other ♦ Adar swnllyd (noisy birds) ♦ Mae ‘na llawer o gŵn ar ei stryd ni (there’s a lot of dogs on our street) ♦ Dwi ddim yn hoffi’r tîm pêl droed (I don’t like the football team) ♦ Dim byd – mae Llansannan yn grêt (nothing – Llansannan is great) ♦ Yr hoglau pŵ sydd di cael ei spreadio (the smell that is spread) ♦ Rwy’n credu bod ddim digon o bethau i’w wneud (I think that there aren’t enough things to do) Comment: The law change that prevents people smoking in public places means that smokers now have to stand outside the pubs to smoke. The children are intimidated by this and it worries them. The speed of traffic is again noted as is the state of public toilets. There is an element of isolation show with the children noting the Llansannan is “far from everywhere”. 25 5.5.3 Mapping Map 1 Places noted: ♦ Cae Chwarae (playground) ♦ Y (the) Red Lion ♦ Biniau Ailgylchu (recycling bins) ♦ Siop (shop) ♦ Capel (chapel) ♦ Cae Pêl Droed (football field) ♦ Yr Ysgol (the school) ♦ Cae chwarae (Maes Aled) (Playground (Maes Aled)) ♦ Y ffordd fawr (the main road) The places they like are: ♦ Cae chwarae – “i gael hwyl a sbri” (playground – “to have fun”) ♦ Y Siop – “i gael prynu pethau fel fferins” (the shop – “to buy things like sweets”) ♦ Y Capel – “rydach chi yn cael dysgu am Iesu” (the chapel – “you learn about Jesus”) ♦ Cae Pêl Droed – “i chwarae hefo ffrindiau” (football field – “to play with friends”) The only place that they dislike is the Red Lion – “people smoke outside” 26 Map 2 Places noted: ♦ Ysgol (school) ♦ Tŷ Lora (Laura’s House) ♦ Cae Chwarae (playground) ♦ Doctor’s surgery ♦ Park (Maes Aled) ♦ Tŷ Elin (Elin’s House) ♦ Biniau Ailgylchu (recycling bins) ♦ Shop ♦ Yr Afon (the river) ♦ Arwydd wrth ddod i mewn i’r pentref (sign as you come in to the village) ♦ Y ffordd fawr (the main road) ♦ Swyddfa Post (Post Office) ♦ Tŷ (house) ♦ Chapel ♦ Toilets ♦ Hendre Llan (?) ♦ Llangernyw Road ♦ Abergele Road 27 The places they like are: ♦ Ysgol – “da ni yn dysgu llawer a cael hwyl” (school – “we learn and have fun”) ♦ Tŷ Lora – “Mae yn daclus a chlên” (Laura’s house – “it’s nice and tidy”) ♦ Cae Chwarae – “i gael chwarae hefo’n ffrindiau ni i gyd” (playground – “to play with all my friends”) ♦ Doctor (meddygfa) – “ i wella ni”(surgery – “to make us better”) ♦ Yr Afon – “mae yn hwyl lluchio cerrig i’r afon” (the river – “it’s fun throwing stones into the river”) ♦ Siop (shop) ♦ Tŷ Elin – “Mae yn daclus a chlên” (Elin’s house – “it’s nice and tidy”) ♦ Hendre Llan (?) – “oherwydd Sioe Llansannan” (Hendre Llan – “because of the Llansannan Show”) ♦ Parc (Maes Aled) – “da ni yn cael llawer o hwyl” (park (Maes Aled) – “because we have lots of fun”) ♦ Tŷ – “Mae yn daclus a chlên” (house – “it’s nice and tidy”) The only place they don’t like are the public toilets _ “it doesn’t work”, “not a nice smell” Map 3 28 Places noted: ♦ Llangernyw Road ♦ Abergele Road ♦ Park (Maes Aled) ♦ Cae Defaid (sheep field) ♦ Sam’s house ♦ School ♦ Chapel ♦ River Aled – 2 places, centre of the village and the entrance to the village ♦ Tip (recycling) ♦ Mynwent (cemetery) ♦ Siop Llan (shop) ♦ Hen Gapel (old chapel) ♦ Cae Footy (football field) ♦ Post ♦ Anna’s house ♦ Main Road ♦ Tŵr Celyn ♦ Metal Shed (on the way out of the village on the Henllan/Denbigh road) The places they like are: ♦ Cae Defaid – “da ni’n cael cig” (sheep field – “we have meat”) ♦ Tŷ Sam – “lle i fwyta” (Sam’s house – “a place to eat”) ♦ Yr Ysgol – “le i ddysgu” (school – “a place to learn”) ♦ Capel – “lle i weddïo” (chapel – “a place to pray”) ♦ Siop y Llan – “ lle i brynu fferins” (Shop – “a place to buy sweets”) ♦ Tŷ Anna – “lle i gysgu” (Anna’s house – “a place to sleep”) ♦ Cae Footy – “lle i chwarae footy” (football field – “a place to play footy”) ♦ Afon (ar y ffordd i mewn i’r pentref) – “hwyl i splasio i mewn” (river (as you come in to the village) – “fun to splash in”) The places they dislike are: ♦ Afon (canol y pentref) – “Afon Cerrig Slip”(river (centre of village) – “slippy stones”) ♦ Hen Gapel – “ddim yn cael ei ddefnyddio” (old chapel – “it’s not used”) 29 ♦ Tip (le ailgylchu) – “gormod o gacwn” (tip (recycling) – “to many wasps”) ♦ Mynwent – “mae’n ddiflas” (cemetery – “it’s not nice”) ♦ Pob ffordd allan o’r pentref – “allan o Lansannan” (every road out of the village – “out of Llansannan”) ♦ Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) – “metal machines” (metal shed (on the way out of the village on the Henllan/Denbigh road) – “metal machines”) 30 Map 4 Places noted ♦ Ffordd fawr (Main Road) ♦ Park (Maes Aled) ♦ Ailgylchu (recycling) ♦ Ysgol (school) ♦ Chapel ♦ Chapel ♦ Eglwys (church) ♦ Mynwent (cemetery) ♦ Siop Llan (shop) ♦ Saracens ♦ Swyddfa Post (Post Office) ♦ Cae Chwarae (playground) ♦ Maes Parcio (Car Park) ♦ Eglwys (church) ♦ Ifan Batty’s House? The places they like are: 31 ♦ Park (Maes Aled) ♦ Yr Ysgol – “bod hefo ffrindiau” (the school – “being with friends”) ♦ Capel – “lle i ddysgu am Iesu” (chapel – “a place to learn about Jesus”) ♦ Capel – “lle hyfryd” (chapel –“lovely place”) ♦ Siop y Llan – “fferins” (Shop – “sweets”) ♦ Cae Chwarae – “mae’n hwyl a sbri” (playground – “it’s fun”) ♦ Post – “anfon post” (Post Office – “sending post”) The places they dislike are: ♦ Ysgol – “dysgu” (school – “learning”) ♦ Saracens – “drwg i plant a pobl” (“bad for children and people”) ♦ Car Park – “dangerous” Map 5 Places noted: ♦ Ffordd fawr (main road) ♦ Park (Maes Aled) ♦ Bins Ailgylchu (recycling bins) ♦ Ysgol (school) ♦ Chapel 1 (on the road out of the village to Henllan/Denbigh) 32 ♦ Chapel 2 ♦ Chapel 3 (nearest the school) ♦ Playground ♦ Post Office ♦ Pub (Saracens) ♦ Pub (Red Lion) ♦ Church ♦ Cemetery ♦ Shop ♦ Tŷ fi (my house) ♦ Garage ♦ Lle newid doctor (doctors changing room) The places they like are: ♦ Recycling bins – “darllen y Sun” (“reading the Sun”) ♦ Chapel 1 - “achos fi sydd biau fo” (“because I own it”) ♦ Shop – “achos mae yna fferins” (“there are sweets”) ♦ Playground – “lle chwarae da” (“good place to play”) ♦ Cemetery – “lle da i gael neidr araf” (good place to get a slow worm”) ♦ Tŷ ni – rydw i yn byw yna (our house – “we live there”) Places they don’t like are: ♦ Park (Maes Aled) ♦ School – “achos rydan ni angen gwneud gwaith”(“we have to work”) ♦ Lle newid doctor – “mae o’n brifo fi” (Doctor’s changing room – “he hurts me”) 33 Map 6 Places mentioned: ♦ Main road ♦ Park (Maes Aled) ♦ Maes Aled ♦ Recycling bins ♦ Car Park ♦ School ♦ Chapel - Coffa ♦ Chapel (ffordd Gogor) ♦ Ffordd Gogor ♦ Playground ♦ Post Office ♦ Saracens ♦ Red Lion ♦ Church ♦ Surgery ♦ Village Shop ♦ Snooker ♦ Hendre Llan ♦ River ♦ Bridge ♦ Maes Gogor 34 ♦ Toilets The places they like are: ♦ Recycling Bins– “cadw’r pentref yn daclus” (“keep the village tidy”) ♦ Park (Maes Aled) - “chwarae” (“play”) ♦ Shop – “llawer o bethau yno”(“a lot of things there”) ♦ Playground – “lle da i chwarae”(“good place to play”) ♦ Surgery – “gwella ni”(“make us better”) ♦ Red Lion – “lle i gael bwyd” (“a place to have food”) ♦ Post – “dim gorfod mynd i rhywle arall i bostio”(“not going elsewhere to post”) ♦ School– “gweld ffrindiau”(“see friends”) ♦ Chapel Coffa – “clybiau a ysgol Sul” (“clubs and Sunday School”) The places they don’t like are: ♦ Snooker – “dim plant yn cael mynd” (“children can’t go”) ♦ School – “gwneud gwaith” (“have to work”) ♦ Toilets– “mae’n hen a ffenestri wedi malu”(“it’s old and Windows are smashed”) ♦ Saracens – “dim angen dau pub” (“don’t need two pubs”) 5.6 Question Sheets Llansannan Young people’s comments in this colour 5.6.1. Where I live 5.6.1.1 The things I like best about living in Llansannan, Bylchau and Y Groes are... Environment ♦ Cefn gwlad (Rural) ♦ The scenery ♦ Y tawelwch (the quiet) ♦ Harddwch (beauty) ♦ Peaceful environment ♦ Peace & quiet ♦ View Location ♦ Byw o fewn cyrraedd i deulu/ffrindiau (living within reach of friends & family) 35 Community ♦ Mae i’r ardal ei gymeriad unigryw gyda nifer dda o gymeriadau ffraeth a diddorol (the area has an unique character with a number of interesting characters) ♦ Y Gymdeithas (the Society) ♦ The general atmosphere of helping one another ♦ The people ♦ Cymdeithas (Community) ♦ Peaceful, friendly ♦ Bod cymdeithas glos Gymraeg dal i fodoli (that a close Welsh community still exists) ♦ Adnabod cymaint o’r pentrefwyr (I know so many of the residents) ♦ The community, the people and my home for 37years and a very happy 37years ♦ It is where I know best, I have spent most of my life here ♦ natur dda y bobl (the good nature of the people) ♦ A mix of all ages and sexes ♦ Like youth club And community ♦ My friends ♦ The community ♦ Ffrindiau (friends) Language and culture ♦ Cymreictod (Welshness) ♦ Ardal Gymraeg naturiol gyda’i diwylliant traddodiadol er yn newid gyda’r oes, yn dal ei thir – hyd yma beth bynnag (a natural Welsh area with its own culture and traditions even though they change with the times, holding its ground – up to now anyway) Safety ♦ A place where I feel safe living Resources ♦ Nifer dda o fudiadau i ymaelodi ynddynt (a good number of societies to join) ♦ Y Capel (the Chapel) ♦ Y clybiau gwahanol (different clubs) ♦ Siop/post (shop/post Office) ♦ youth club ♦ Going to youth club ♦ Bowling green 36 ♦ Youth club ♦ Bowling Green ♦ Youth club ♦ Y cae chwarae (playing field) ♦ Clwb ieuenctid (youth club) Comment: we can see that the feeling of community is strong in the area with some placing the emphasis on the Welsh language and culture. The local environment is also important with a number noting that it is a nice, safe place to live. People also like living close to friends and family. Young people like the local amenities/resources) 5.6.1.2 The things I like least about living in Llansannan, Bylchau and Y Groes are... Location ♦ The longest mile is the last mile home – but it is my choice to live here ♦ It is quite far from shops etc ♦ Far from Rhyl ♦ Ddim yn gallu cerdded i Llan (can’t walk to the village) Behaviour ♦ Mae carfan fechan yn creu helynt yn achlysurol (a small number sometimes cause trouble) ♦ Bobol sydd yn yfed (people who drink) Lack of resources/services ♦ Gwasanaeth gwael ar fysiau i Ddinbych (poor service on Denbigh buses) ♦ Nad ydym byth yn gweld yr Heddlu o gwmpas cefn gwlad (we don’t see police in the rural areas) ♦ Dim gwersi croesi ffordd (no lessons on how to cross the road) ♦ dim digon o le parcio (not enough parking) ♦ No shops ♦ The shop ♦ shop ♦ Football field ♦ Park ♦ Park could be better ♦ nothing apart from youth club for young people to do 37 Young People’s Voice ♦ Young people’s views are not valued ♦ bod syniadau bobl ifanc ddim yn cael eu cymeryd yn seriws (young people’s ideas are not taken seriously) ♦ Young people not heard Other ♦ Nothing ♦ Drab decorations outside of house in particular OAP Bungalows ♦ Dim byd (nothing) ♦ Too quiet ♦ Hen bobol (old people) ♦ Ddim yn gwybod (don’t know) Comment: Some complain about the location of the village and the lack of resources is mentioned by two adults (public transport and the police) and nine young people. Young people feel that the lack of resources has more of an impact on them. There are two comments on antisocial behaviour 5.6.1.3 The things I would change about Llansannan, Bylchau and Y Groes are...…. Resources/Services ♦ Carwn weld y Cyngor Sir yn ein trin yn gydradd – cael ffordd lan, blodau del – mae llawer o wasanaethau ar gael i bobl yr arfordir (I would like the County Council to treat us equally – nice road, lovely flowers – there are a lot of services available to people on the coast) ♦ Mwy o Heddlu yn yr ardal (more police in the area) ♦ Better support for people with learning difficulties ♦ Improve the Park(children need to have fun) ♦ Longer opening hours for the shop Roads/Traffic ♦ Speed limit Environment 38 ♦ Brighten up the place and give people more incentive to keep it tidy ♦ improve Park Young People ♦ Young people’s council ♦ Young people’s council ♦ More activities Other ♦ Dim (nothing) ♦ My kids in my year group that go to my school ♦ prices in shop ♦ Hen bobol (old people) ♦ Ddim yn gwybod (don’t know) Comment: there is a general feeling that Llansannan is isolated on the edge of the County of Conwy and therefore losing out on resources and services. The speed of traffic and the tidiness of the village are also noted. The idea of setting up a Youth Council in the village has been put forward by young people. 5.6.2. Traffic My feelings about traffic/road safety in the area are … This is because … That to many people speed through the village and do not obey the 30 mph sign Goryrru (speeding) Speeding vehicles seems to be an ongoing problem Speed outside the school seems to reach dangerous levels Crossing from the Red Lion to the Post Office seems quite dangerous for the infirm Vehicles sweep around the bend - they can’t see pedestrians and pedestrians can’t see them Gyrru yn ddiofal trwy’r pentref (careless driving in the village) Pobl methu gweld a deall beth mae’r arwyddion yn olygu (people can’t see or understand the road signs) 39 Traffig yn rhy gyflym trwy’r pentref (traffic speeding through the village) Y cloddiau/gwrychoedd yn gordyfu (the walls/hedges to high) Gwelediad yn wael i draffig mewn rhai mannau (Vision poor for drivers in some places) Gyrwyr di-hid yn gyrru trwy’r Llan (careless drivers driving through the village) Road surfaces are very poor in the area Speed limit Cars and tractors go to fast throughout hamlet Outside the school Passing traffic going to fast There are some problems Pobl yn gyrru (people speeding) Rwyf yn dygymod a’r traffig (I can cope with the traffic) Nid yw’n drwm iawn (it’s not very heavy) The area around the junction of Ffordd Gogor congested at times Parked cars etc cause the road to be narrow. I would say this is inconsiderate parking on the driver’s part Fe ddylid gwneud gwell lle i barcio tu allan i’r Ysgol, mae tir yma i wneud hynny (Parking should be provided outside the school, there is land for this) Nid wy’r Cyngor (yn eu doethineb?) yn barod i wneud hynny (The Council (in its wisdom?) are not ready to do this) drivers(Boy racers) go too fast they think it’s cool speeding Boy racers dim zebra crossing i blant bach (no zebra crossing for small children) pwysig fod plant yn gwybod sut i groesi’r ffordd yn saff (important that children know how to cross safely) should be a crossing on Denbigh Road You cannot see around corners gwneud mwy o bethau (do more) no one gets hit so I’m happy Road safety is good There isn’t any traffic Should be a crossing on Denbigh Road Cars come round the corner fast on that bend I like that road Boy Racers go too fast Yn gyrru (speeding) Does neb wedi cael ei hitio lawr (nobody has been run over) Ddim yn gwybod (don’t know) 40 Comment: There is a feeling that traffic is speeding through Llansannan. Two places are mentioned specifically – near Ysgol Bro Aled (start and finish times in particular) and near the Post Office and Shop. The reasons given for the problems – the need for a car park near the school and bad parking near the Post and Shop. The height of hedges in some places is also mentioned. Young people are of the view that young drivers may be racing around the area. 5.6.3. Parking My views about parking in the area are.... This is because.... The way to improve the situation is... Not bad, no problems. Car park at the top of Maes Aled used for trailers/vehicle which never leaves there. Remove vehicle/trailers that are permanently there Speeding is not helped by the parking near the school entrance Large lorries need Access down small lanes that are not suited to 20+ ton wagons Parking generally does not seem to be a problem Gormod o barcio yn y sgwâr yn lle defnyddio’r maes parcio (nid wyf yn cynnwys defnyddwyr y post yma) (too much parking on the square instead of using the car park (I don’t include post Office users here)) Rhy ddiog (too lazy) Dim llawer o le i’r bysiau (not many buses) Dwn im wir (not sure) Traffic going to fast Walking mothers with small children who can easily run into the road Coming in to Llansannan from Abergele 20 miles an hour Coming from 41 Denbigh 20 miles an hour from Rhandir Mwyn (Top Llan) Irresponsible parking in some areas Provide a traffic warden occasionally Dim digon o le (not enough space) Ei fod yn weddol foddhaol ond mae parcio ar y ffordd ac yn aml yn ddwbl yn creu niwsans (it is acceptable but double parking a nuisance) Mae gan bawb awydd cael ei gar mor agos i’w dy a phosibl (everyone wants their car as close to their house as possible) Plismon (policeman) Fel arall does fawr o broblem cyn belled ac mae’n effeithio arnaf i. Ond mae cwyn gan amryw fod nifer yn parcio tu allan i’r swyddfa bost trwy’r dydd, lle dylai fod ar gael i’r rhai sy’n galw yn y post a’r siop leol. (there’s not much that affects me, but some complain of cars parking outside the Post Office all day using space that could be used for users of the Post and Shop) Diffyg llefydd eraill i barcio, ond nid oes yma le addas i greu llefydd parcio ger y sgwâr (lack of other places to park but there’s no suitable space to create a car park on the square) Dim syniad! (No idea!) OK not enough near the church the one near gets too full fine dim digon o le (not enough space) ceir yn parcio yn y ffordd (cars parking on the road) cael mwy o feysydd parcio (more car parks) there are enough places to park in the village there’s enough car parks in the village OK there’s enough spaces Surfaces of the car parks the stones hurt my feet New surfaces in 42 are rocky and hurt my feet the car parks enough parking spaces in the village ok mae digon o le (plenty of room) Ddim yn gwybod (don’t know) Comment: generally parking is adequate but one or two people note that poor parking is a problem. Again it is near the school and Post/Shop that the problem seems worse. 5.6.4. Shopping I use the local shop regularly 12 or I use the local shop occasionally 9 or I never use the local shop 0 My family do our weekly shopping in………………………......... ♦ Morrisons, Denbigh ♦ Yr archfarchnad a siop cigydd lleol (the supermarket and local butchers) ♦ Abergele or Kinmel Bay ♦ Abergele or Denbigh ♦ Denbigh or Abergele ♦ Tesco Abergele ♦ Denbigh or Abergele ♦ Wherever I happen to be ♦ Denbigh & Abergele ♦ Rhan fwyaf yn y Llan (mostly in the village) ♦ Llansannan ♦ Any area which I am in on my days out visiting friends etc ♦ Morrisons and Tesco – oherwydd fod prisiau yn llawer rhatach! (because prices are a lot cheaper) ♦ Tesco, Abergele ♦ Morrisons, Asda ♦ Morrisons ♦ Tesco, Asda 43 ♦ Tesco ♦ Tesco ♦ Tesco ♦ Tesco ♦ Morrisons Comment: the majority note that they use the local shop regularly and others occasionally. Nobody admits to not using the local shop at all. Denbigh and Abergele is where most people do their weekly shopping but two people do all their shopping in the village. 5.6.5. Services The service that I find most difficult to get is... This is because... Banking as I don’t bank through post office Barclays and other banks have an arrangement with post Office. Nat West does not. Heddwas (policeman) Gwasanaeth i’r ffyrdd gan y Cyngor Sir (Highways services by the county Council) Dim lle i ailgylchu cardbord (nowhere to recycle cardboard) Nad yw ffyrdd cefn gwlad yn cael digon o sylw (that rural roads don’t get enough attention) Freeview TV TV reception (Bryn Rhyd yr Arian) There is no reception Conwy Council repairs When Mary Ellis’ front door latch broke (no entry) they do not turn up on the designated day. When you phone they say no knowledge – put it back four days Problem now solved by our County Councillor Trwydded car (Car Tax) Good radio reception Gwasanaeth mwy eang yn ein swyddfa bost (a wider service in the Post Office) Post Office Mobile library Post Office isn’t open regularly Library isn’t very well advertised 44 bus it doesn’t run late Mobile bank only comes once a month Capel (chapel) Any rescue service we’re 10 miles from anywhere A local bus Buses don’t come on weekends Only come once an hour Stop at 6 (unacceptable) Ddim yn gwybod (don’t know) Ddim yn gwybod(don’t know) Comment: again the services from the County Council are mentioned as being difficult to reach and there is a general worry about the decline of services from the Post Office (especially if it closes). People find TV reception in Bryn Rhyd yr Arian difficult. 5.6.6. Transport The way I mostly get around is... The places I find difficult to get to are... Car Car Car Yn ein cerbyd ein hunain (own transport) Mewn car (in a car) Ar y bws (on the bus) Dinbych (Denbigh) Own vehicle Car – use the bus occasionally Car as local bus service is very infrequent to Denbigh where my business is enacted Cerdded ac mewn moto (walking and in a car) Mewn car (in a car) Car I don’t like going to Llanrwst because I don’t like driving on the road from Llangernyw to Llanrwst Yn ein Car (in our car) Dim a dweud y gwir (nowhere really) Llew Jones bus service Everywhere Bus is irregular And not very often car 45 car car Bus to school hospital Nunlle (nowhere) bus Mum and dad’s taxi everywhere car or bus home from Abergele Sometimes I miss the last bus, I can be stranded, it’s getting to winter so it’s getting darker Comment: Most people note that they use a car as their main form of transport. There are some complaints about the bus service to Denbigh. The comments from young people show that they have trouble getting around and that they depend on their parents to carry them. 5.6.7. Volunteering 5.6.7.1 People who volunteer 10 Where? Reason Central Victim Support I enjoy it, find it rewarding and it is a good thing to do and looks good on my CV yr Urdd, Yr Ysgol, Te’r Henoed, Capel (Urdd, School, Tea for the elderly, chapel) Ein bod yn mwynhau ac yn bwysig i gymdeithasu (I enjoy it and like to socialise) gyda Myw, UCGG, Dros Eraill (Merched y Wawr, UCGG, Dros Eraill) Ysbyty Glan Clwyd, Ysgol Bro Aled church Look after children to do other voluntary work Llansannan church Abergele hospital yn cadw’r diwylliant a’r gymdeithas yn fyw ac yn ffynnu (keeping the community and culture alive and well) 46 Comment: we can see that many people carry out voluntary work in the area. This shows that voluntary groups are strong in the area. 5.6.7.2 I do not do voluntary work 9 Reason Time factor Dim amser (no time) the opportunity isn’t open there is nothing for young people 13 oed (age 13) not fair when you don’t get paid back for what you do sponsored walks etc I want more for my cv’s I just don’t If I worked I have to get paid unless it’s for charity then I wouldn’t mind Comment – the main reason given by adults for not volunteering is lack of time. Young people’s responses give the impression that they would like to volunteer but the opportunities are not available. 5.6.8. Information 5.6.8.1 I am well informed about what goes on locally...... 16 Reason ♦ Of an e mail I receive from the Clerk of the Council, posters in the shop window ♦ Ei bod i weld yn y Siop, yn y Llan a’r Post (I see it in the Shop, Village and Post) ♦ Fy mod yn dod i’r pentref yn ddyddiol (I come in to the village daily) ♦ Mi fyddaf yn ymuno a gwahanol gymdeithasau (I am a member of different societies) ♦ Mae system dda o hysbysebu ym mwrdd arddangos y Cyngor Cymuned/Siopau/Y Ganolfan (there is a good information system on the notice boards – Council/Shops/Community Centre) ♦ Have good relationship with local people ♦ Mostly well informed ♦ Digon o hysbys yn ffenestr y Siop (plenty of adverts in the shop window) 47 ♦ Fy mod yn cymryd rhan yn ei gweithgareddau ac yn teimlo rheidrwydd a braint o gael gwneud hynny (I take part in village activities and feel that it is a privilege to be able to do so) ♦ - shop window ♦ Community talk ♦ dod i’r llan o leiaf dwy waith yr wythnos (I’m in the village at least twice a week) ♦ notices in the shop ♦ bod yn anodd i rai bobol (It’s difficult for some people) ♦ there are notices in the shop ♦ I get letters about clubs 5.6.8.2 I find it difficult to find out what goes on locally… 4 Reason ♦ The information shown in the shops is in Welsh and the English does not stand out on the notice ♦ nothing is very well advertised ♦ I don’t like Llansannan website Comment: The majority of the participants feel that they get good, timely information about what goes on in the community. 5.6.9. Adult Education/Training 5.6.9.1 There are plenty of opportunities for furthering education in this area. 6 Reason I would like to follow a course in.. The Canolfan could be used to provide courses You go to Denbigh College if transport is available 48 5.6.9.2 There are not enough opportunities for furthering education in this area…. 9 Reason I would like to follow a course in.. The Canolfan could be used to provide courses Welsh Nad oes dosbarthiadau nos ar gael (there’s no evening classes available) Dim digon eisiau ymuno a dosbarthiadau WEA ayyb (not enough people join WEA classes etc) Iaith Dramor (overseas language) The history of Llansannan – I understand that there is one but it is in Welsh. Sorry don’t understand Welsh Mae cost dosbarthiadau WEA (oedd yn boblogaidd iawn yn Lansannan) wedi codi yn afresymol i bensiynwyr, ac felly wedi peidio a bod. Mi allem drefnu ein hunain ond byddai angen grant go dda os am gael darlithwyr cydnabyddedig (the cost of WEA classes (which were very popular in Llansannan) have risen too much for pensioners, and therefore have stopped. We could organise some ourselves but it would need a grant to get the services of a recognised lecturer.) Hanes lleol. (local history) Ysgrifennu creadigol (creative writing) Ysgrifennu yn ramadegol/orgraff cywir (writing in a grammatically correct way) Athroniaeth (philosophy) Bywyd gwyllt yr ardal (local wildlife) Deall a medru defnyddio y dechnoleg diweddaraf (understanding and using technology) anything that’s young We only have one primary school dancing It’s a quiet community veterinary medicine We have one primary school It’s not good because I have been to it and you do not learn anything 49 5.6.9.3 The skills that are in short supply here are… ♦ Sut i gadw llyfrau ariannol cwmnïau/busnesau bach a mwy yng nghefn gwlad (Book keeping for rural small companies/businesses) ♦ Lots ♦ youth club ♦ Medical and police authority Comment: there is a view that adult education is not available in the village and people have to travel to Denbigh to attend courses. There are some ideas for courses that could be run in the Community Centre. 5.6.10. Children and Young People 5.6.10.1 There are plenty of things for children to do in the area 6 I think this because... ♦ Our County Councillor is trying her best in this area and seems to be succeeding ♦ Bod digon o weithgareddau yma eisoes iddynt (there are enough activities here already for them) ♦ Can’t answer this because I don’t know what there is. I know about the football. A swimming pool in the village would be god for all the village population. ♦ Am wn i (As far as I know) 5.6.10.2 There are not enough things for children to do in the area 9 I think this because... ♦ Adults increasingly have less time to run and organise youth clubs and there is sometimes little incentive to, as youth can sometimes be unruly ♦ not many children in area ♦ dim ond cyfarfod plant sydd (only need to met the children) ♦ only a Park ♦ only a football field ♦ dim llawer o bethau (not many things) ♦ not enough children for people to care ♦ One Park ♦ One field ♦ Youth club 50 ♦ Not enough Comment: Most adult that responded thought that there are enough activities for children but young people reacted differently. The highlighted the lack of resources. 5.6.10.3 There are plenty of things for young people to do in the area... 4 I think this because... ♦ Os ydynt yn barod i ymuno a’r gwahanol weithgareddau (if they are ready to join in the different activities) ♦ Am wn i (As far as I know) ♦ Mae digon o glybiau (there are enough clubs) 5.6.10.4 There are not enough things for young people to do in the area... 9 I think this because... ♦ There are very few sports facilities close by – they can only be accessed by car ♦ Diffyg gwirfoddolwyr? (Lack of volunteers?) ♦ don’t get a chance to say ♦ nothing to do ♦ there are only a few of us ♦ all there is for my age is youth club And CIC (CIC is religious and I’m not) Comment: we did not receive a huge response to this subject but comments were made about how ready young people are to join in, transport for young people and volunteers to run activities. Young people highlight that nobody is ready to listen to their views/ideas. 5.6.11. Older People The thing that worries older people most is… This can be solved by Young people causing trouble Petty crime Better Neighbourhood Watch, Policing More willingness to tell police if you know who the culprits are Diffyg parch atynt e.e. curo drysau Cael yr Heddlu i’r Llan a dysgu 51 yn hwyr yn y nos a llechio cerrig at ffenestri ayyb (lack of respect for them e.g. knocking doors late at night and throwing stones at Windows) parchu yr henoed (get the police to the village and start respecting older people) Local shop and post Office closure A yw’r llythyrdy yn mynd i gau? (Is the Post Office going to close?) Llythyrau (letters) Post Office closure Keeping the Post Office open Mynd yn hen (getting old) Mynd yn hyn (getting older) Ansicrwydd ynglŷn a mynd allan gyda’r nos (unsure about going out at night) Ceisio cael gwell reolaeth ar blant ac unigolion anystywallt (try to get control over unruly kids and individuals) Bysiau (buses) Gwneud ein hofnau yn wybyddus i’r awdurdodau perthnasol (make their worries known to the relevant authorities) Transport – collecting pension, shopping, Access to a Dr’s surgery, home help care Costau byw yng nghefn gwlad Trafnidiaeth cyhoeddus (cost of living in a rural area and transport) Cynyddu’r cymhorthdal a geir gan y Cynulliad pob glan gaeaf tuag at cost tanwydd (increase the benefits from the Assembly each autumn towards fuel costs) they won’t get respect acknowledging that if they respect us we respect them noisy children not to be as noisy Parcio (parking) cael parking mwy (bigger car park) prop kids on the bowling green keeping kids off the bowling green Teenagers hanging about(BECAUSE THERE IS NOTHING ELSE FOR THEM TO DO!!!) more things to do Comment: Transport, lack of respect, crime and losing Post Office services are mentioned most. Young people themselves are aware that older people see groups of youngsters as a problem but also show that they are willing to work towards changing the situation– “acknowledging 52 that if they respect us we respect them”. Perhaps a project to draw young and old people together (intergenerational) is worth considering. 5.6.12. Socialising I meet other people by… The groups that I am involved with are… The activities that I would like to do are… Visiting the Red Lion/Saracens Head sometimes Sadwrn Siarad Sadwrn Siarad Cymdeithas Ysgol (school society) Capel (chapel) Y Siop (the shop) Y Post (pan mae ar agor) (the Post (when it’s open)) Line Dancing Mynychu gwahanol gyfarfodydd (going to different meetings) Myw (Merched y Wawr) Cymdeithas Moes a Chrefydd (Religion and morals society) Cylch Aled Cylch Hanes (historical society) Y CÔr (choir) Capel (chapel) Mynd i’r Capel (going to chapel) Siopa yn lleol (shopping locally) Sef. Y Merched (WI) Merched y Wawr Cymdeithas Hanes (historical society) Grŵp Archif (archive group) Church activities Church Clwb yr Heulwedd WI Use of bowling facility 53 & local hostelry Cylch yr Aled Cymdeithas Hanes (historical society) Capel a’r holl weithgarwch sydd ynghlwm ag o Rhai pethau sy’n digwydd yn y Ganolfan (chapel and all the activities that it involves and things that go on in the Community Centre) Attending church Going to the Post Office and the corner shop Visiting the local pub Being in the village in general Voluntary week Bod yn aelod o wahanol gymdeithasau yn yr ardal (being part of different societies in the village) Capel (chapel) Cymdeithas Hanes(historical society) Grŵp Archif (archives group) CÔr Meibion (Choir) Cyngor Cymuned (Community Council) Cyrsiau i oedolion fel y cyfeiriwyd uchod Getting involved youth club up for anything that I feel accepted on Clybiau ar Ôl ysgol CAP Clwb ieuenctid CIC karate Youth club Playing outside Going to clubs youth club karate siarad CAP popeth 54 CIC Clwb ieuenctid Llansannan high ropes Ice skating Shopping School(there are no one else here) youth club Don’t know (if there were any activities to do!) Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol hefyd yn rhan pwysig ym mywyd yr ardal, y capeli i’r Cymry Cymraeg a’r Eglwys i’r Di-Gymraeg. Gallwn weld bod y clwb ieuenctid yn adnodd pwysig iawn i bobl ifanc y pentref gan drwy y clwb maent yn cymdeithasu fwyaf. 5.6.13. Housing I think that the general situation for housing in this area is… I think this because… Not much available One bungalow in village has been unoccupied for a long time with noone living in it not very god for first time buyers, this may improve in the present economic climate provided unemployment does not escalate One bungalow in village has been unoccupied for a long time with noone living in it Diffygiol (defective) Nad yw yn bosibl i gael caniatâd cynllunio i godi annedd yn yr ardal yn nghefn gwlad (It’s not possible to get planning permission to build a home in the area) Foddhaol (OK) Anodd i brynwyr tro cyntaf Mae gormod o dai cyngor yn cael eu gosod i rhai tu allan i’r ardal (difficult for first time buyers. Too many Council Houses being let to people from outside the area) There is not enough affordable 55 housing in the area Local people not good Council Bungalow Local people seem to be put on the back burner Hard to find on low incomes New houses being built are more of the executive type & are bought by high income people from outside the area Dim yn gwybod (Don’t know) Ynghlwm ym mha mor hawdd cael gwaith. Camgymeriad ofnadwy oedd gwerthu tai cyngor genhedlaeth yn Ôl (It’s tied up with getting work. It was a big mistake to sell off Council Houses a generation ago) Pris tir adeiladu, pan mae tai’n codi prisiau ‘roedd pawb eu heisiau, pan yn gostwng fel popeth arall does neb eu heisiau (gobeithio y gwnaiff fynd yn rhatach) (the Price of building plots. When prices Went up everyone wanted the houses, when Price goes down nobody wants them (I hope the Price goes down)) Substantial but if some consideration could be given to low cost housing it would be of great assistance to the young people in the village Anfoddhaol oherwydd nad oes gan Cyngor Conwy (sydd yn gosod ein tai Cyngor) ddim amgyffred eu bod yn y gorffennol wedi dod a pobl gyda problemau i mewn i’r ardal, pobl sydd yn cael effaith negyddol ar ein pobl ifanc ni ein hunain. Pobl hefyd nad oes ganddynt unrhyw ddiddordeb mewn dysgu’r iaith Gymraeg. Mae hefyd angen tai fforddiadwy i pobl ifanc. (Unsatisfactory because Conwy Council (who let our council houses) have no comprehension that they have in the past brought in problem families to the area. This has had a negative effect on our young people. People who do not want to Ein bod yn colli gormod o bobl ifanc o’r ardal ac felly yn gwaedu ein diwylliant o waed yr ifanc mwy mentrus na ni’r hynafwyr (that we lose too many young people and therefore bleeding our culture of youngsters that are more enterprising than us older ones) 56 learn our language. We also need affordable housing for young people) ok there’s plenty of empty ones good there are plenty of houses Sâl (poor) Dim (nothing) ok there are empty houses OK I suppose there are enough houses already Comment: we can see that the housing situation is a cause of great concern to a number of people, with housing for first time buyers particularly difficult. Low wages and job security are also seen as a barrier to first time buyers. The fact that relatively large houses are being built in the area and that local people are priced out of the market is noted. Young people see the situation differently, however, in that it is quite good overall. 5.6.14. Safety I feel safe in my home 19 or I don’t feel safe in my home ---------------------------------------------------------- I feel safe in my Community 19 or I don’t feel safe in my Community Comment: Not one participant has noted that they do not feel safe in their homes or communities 5.6.15. My Main Worry is ……… Cywilydd ♦ The embarrassment of telling my mates I live in Llansannan ♦ Embarrassment of living here Arall ♦ When there is a heavy downpour of rain it is then that my drive takes quite a lot of rainwater from Ffordd Gogar (Tyn yr Ardd) I understand that a remedy is on the list ♦ Unacceptance 57 ♦ Dim ♦ Cars speeding Comment: Two young people feel embarrassed about living in the village. There are more comments about young people not being accepted as part of the community. 58 6. Results of the Event – Y Groes 6.1 Ideas Wall The following are the results of the event in Y Groes. We have grouped ideas under headings and by the support they engendered (ticks). Again the ideas are recorded in the language used on the day. Idea Tick Cross Village environment Gwell cyfleusterau ailgylchu h.y. casgliadau o’r tŷ neu lori yn casglu yn amlach o’r biniau yn Groes a’r Clwt (better facilities i.e. collections from the house or the lorry collecting more often from the bins in Y Groes and Clwt) 3 Mwy o biniau sbwriel (more rubbish bins) 2 Cael rhywle i’r ceir barcio i’w gwneud yn saff i’r plant (somewhere for the cars to park so that the children can play safely) 2 Pentre mwy deniadol e.e. blodau ayyb (a more attractive village e.g. flowers) 1 Cael mwy o lefydd i ceir barcio (more parking space) Cael rhywun i lanhau’r stryd a’i wneud yn “sbwriel free” (someone to clean the street and make it “rubbish free”) Stopio sbwriel cael ei daflu yn y pentref a phob man arall yn yr ardal (stop rubbish being thrown in the village and everywhere else in the area) Clubs Clybiau ieuenctid neu clwb i blant hefo pêl droed, celf, actio a pethau hamdden (Youth Club or a club for kids with football, crafts, acting, and leisure facilities) 13 Mwy o glybiau i wneud hefo pêl droed a rygbi (more clubs with football and rugby) 10 Clwb ieuenctid yn arbennig i blant 9-15 oed (youth club especially for 9-15 year olds) 7 59 Clwb: Aerobics, Pilates, Cerdded (Club: aerobics, Pilates, Walking) 5 Something to do for the children 5 Multi use Games Area i tennis pêl droed ac yn y blaen (Multi use games area for football tennis etc.) 3 Clwb i wahanol oedran (clubs for different age groups) 2 Cael lle ac amser i ddefnyddio’r bwrdd ping pong (a place and time for table tennis) 2 Cael clybiau i’r plant bach 3-10 oed ac rhywbeth i 11-16 oed (clubs for children 3 to 10 and something for 11 to 16 year olds) 2 Mwy o glybiau dawnsio (more dance clubs) 2 Buasem yn gallu cael clwb pob dydd – Saturday (we could have a club every day – Saturday) 1 Dosbarthiadau nos i oedolion (evening classes for adults) 1 Dosbarthiadau nos i oedolion (evening classes for adults) Clwb pêl droed a clwb fun run, sports, dawnsio a coginio (football club and a club for fun run, sports, dance and cooking) Clwb ieuenctid i blant oedran 10+ (Youth Club for age 10+) Shop Agor neu cael siop newydd a petrol station arall (Open or get a new shop and petrol station) 2 Siop gymunedol neu co-operative (tebyg i Gapel Seion yn Ninbych) (community shop or co-operative like Capel Seion and Denbigh) 2 Siop (shop) 1 Mobile shop or regular bus service to Denbigh 1 Siop – un gymunedol fel Clawddnewydd – neu beth am ofyn iddyn nhw ddod a’u fan yma ddwywaith yr wythnos? (Shop a community shop like Clawddnewydd – what 60 about asking them to bring their van here twice a week?) The Park Buasem yn gallu cael goleuadau yn y parc (we could have lights in the Park) 3 Mwy o bethau i wneud yn y Parc (more things to do in the park) 2 Mwy o bethe yn y parc e.e. roundabouts (more things in the park e.g. roundabouts) 2 The Hall Mwy o bobl yn dod i mewn i’r Neuadd a siarad am ddatblygiad plentyn a iechyd a gofal (more people coming in to the Hall to talk about child development and healthcare) 2 Cael lle saff tu Ôl i’r Neuadd i blant pan fo parti yno. Giatiau ar pob achlysur yn y Neuadd (have a safe place behind the Hall for kids to play when there’s a party here. Gates at every event in the Hall) Information Mwy o lefydd i rhoi gwybodaeth i lawr (more places to put information) 2 Transport Bws cymunedol yn rhedeg i Ddinbych efallai 3 noson yr wythnos i siopa/llyfrgell/canolfan hamdden (community bus running to Denbigh maybe 3 nights a week for shopping/library/leisure centre) 2 Mynd ar dripiau fel nofio a bowlio deg ac yn y blaen......hefo bws mini Ysgol Rhydgaled (go on trips such as swimming and ten pin bowling etc....on Ysgol Rhydgaled Minibus) Comments: There are a number of comments about rubbish in and around the village. The recycling facilities are considered good but people are asking for more recycling choices and for recycling to happen more regularly and often. 61 There are calls for more clubs or leisure facilities in the village, mainly for children. There are calls for clubs/activities for children of all ages. Some would like improved facilities in the Park and also to provide lighting in the Park. The importance of the Hall for children’s activities is highlighted. People see a loss after the shop and some want it to reopen. There is also a call for better transport in the area and an idea has been put forward to use Ysgol Rhydgaled’s minibus as community transport. 6.2 Living in Y Groes The results have been grouped together under the appropriate headings. This exercise is valuable because it shows issues of importance to local people and care should be taken when undertaking any development plan that these issues are not compromised. Conversely the ‘not so good’ category shows areas of improvement that are already recognised by local people and could become short-term aims. Again the responses are noted in the language used. 6.2.1 The thing I like most about living in Y Groes is……. Friends ♦ Mae yna digon o lefydd i gyfarfod ein ffrindiau yma (there are plenty of places to meet friends here) ♦ That we can see our friends and that there is something to do for the older children 11-16 ♦ The only god thing about Groes is the park and seeing our friends ♦ Dim byd heblaw am ffrindiau (nothing except for friends) The environment ♦ Quiet & rural Resources/facilities ♦ Yr ysgol. Heb yr ysgol ni fase llawer o gymuned ar Ôl yma (the school. Without the school there would be no community left here) ♦ Ysgol Rhydgaled – plant hapus (happy children) Other 62 ♦ Dim byd – does dim i’w wneud (Nothing – nothing to say) Comment A number note the closeness of friends as being an important factor why people like living here as is the fact that it’s a quiet village. The school is highly praised. 6.2.2 The thing I like least about living in Y Groes is ……. Community ♦ Know thy neighbour club ♦ Lack of a “real” community ♦ Diffyg cymuned pro-actif – y gymuned yn dirywio yn gyflym iawn yma trwy diffyg cyfleoedd a siop (the lack of a pro-active community – the community is going downhill due to lack of opportunities and a shop) Activities ♦ Does dim byd i wneud heblaw am y parc (nothing to do except the park) ♦ Dim digon o weithgareddau (not enough activities) ♦ Because there’s not much things to do for the kids – there is only a little bit of things to do ♦ That there is no clubs at all here so it is very boring here ♦ That there’s not much things to do Other ♦ Popeth (everything) Comment: There are some comments about the lack of community feeling in the village and that maybe the members of the community need to get together more to get things done. Again the lack of activities is noted, especially for children and young people. 6.3 Commenting on issues The comments on the issues highlighted by the Community Council were as follows: Housing 63 ♦ Angen cynnig grantiau (cadwraethol) i bobl lleol gael aros yng nghefn gwlad mewn hen adeiladau – byddai hyn yn helpu hefo cartrefu pobl a gwella’r amgylchedd (need to offer grants (conservation) for people to live in old buildings – this would help with hosing people and improving the environment) ♦ Gwneud rheolau cynllunio yn fwy rhesymol er mwyn cadw pobl lleol yng nghefn gwlad (make planning laws more reasonable in order to keep local people in the countryside) ♦ Tai fforddiadwy i deuluoedd (affordable houses for families) ♦ Angen mwy o dai fforddiadwy (more affordable housing) ♦ Angen mwy o dai maint teulu i bobl lleol (more family homes required) ♦ Affordable housing for younger people ♦ Dim eisiau diboblogi gwledig (don’t want rural depopulation) ♦ Tai i bobl leol (houses for local people) ♦ Dim mwy o tai oherwydd mae yna rhy gormod (no more houses or there will be too many) Comment: A call for more affordable housing – through grants or making land available/slackening planning laws. Family houses seem to be scarce and the lack of housing is the biggest reason for young people to leave the area. Safety ♦ 30 mwa drwy’r pentref ar y ffordd fawr (30 mph through the village and main road) ♦ 20 mph trwy’r pentref (20 mph through the village) ♦ 30 neu 40 trwy’r pentref (30 or 40 mph through the village) ♦ 30 m.y.a. trwy’r pentref (30 mph through the village) ♦ 30 m.y.a. trwy’r pentref (30 mph through the village) ♦ Lleihau’r m.y.a. drwy’r pentref i 30. Mae’r 50 m.y.a. ar hyn o bryd yn llawer rhy uchel – CYDWELD! (Lower the mph through the village to 30. 50 mph at the moment is far too high – AGREE!) ♦ Reduce speed limit in the area to 30mph ♦ Angen bod mwy diogel hefo’r plant (need to be more safety conscious with children) Comment: People see the main safety threat as being the speed of traffic. There is one comment regarding the safety of children but this could also be about road safety. Health 64 ♦ Mwy o weithgareddau hamdden (more leisure activities) ♦ Siop bwydydd iach (healthy food shop) ♦ Clwb i oedolion e.e. Bowlio (club for adults e.g. Bowling) ♦ Pool Games ♦ Clwb Bowlio i oedolion yn y Neuadd (bowling club for adults in the Hall) ♦ Mwy o weithgareddau Hamdden yn y Neuadd (more leisure activities in the Hall) ♦ Pool Games ♦ Clwb bowlio i oedolion yn y Neuadd (bowling club for adults in the Hall) ♦ Gweithgareddau i blant ac oedolion. Clybiau (activities for adults and children walking/aerobics/pilates clubs) ♦ Plant angen mwy o gadw’n heini a gweithgareddau yn ystod gwyliau’r ysgol (children need more exercise and activity during school holidays) ♦ Co-operative bwyd organig unwaith yr wythnos (organic food co-op once a week) ♦ Mwy o weithgareddau hamdden (more leisure activities) ♦ Gweithgareddau hamdden i blant ac oedolion yn rheolaidd (regular leisure activities for adults and children) ♦ Trio gwneud y bobl stopio ysmygu (try to get people to stop smoking) ♦ Gweithgareddau gyda’r nos i gadw’n heini i bob oed (exercise activities for older people in the evenings) Comment: people see that the lack of leisure/exercise opportunities is the main threat to health in Y Groes. There is one comment on stopping people smoking and an idea to establish a co-operative group that would offer organic food in the area. Education/Training ♦ Dosbarthiadau nos (evening classes) ♦ Clybiau i’r plant (clubs for children) ♦ Byddai dosbarthiadau nos yn dderbyniol (evening classes would be nice) ♦ Cynnig dosbarthiadau nos amrywiol o fewn y gymuned (offer various evening classes in the community) ♦ Dosbarthiadau nos (evening classes) ♦ Cael gwahanol Clybiau plîs (have different clubs please) 65 Comment: There is a demand for evening classes but nobody has mentioned what subject they would like. Information ♦ Angen hysbysfwrdd yn Bylchu a chanol y Groes er mwyn rhannu gwybodaeth am ddigwyddiadau (need a notice board in Bylchau and the middle of Groes to spread information about community events) ♦ Hysbysfwrdd mewn lle amlwg (a notice board in a good location) ♦ Lack of notice board – by recycling may help ♦ Lle amlwg i arddangos be sydd arno (ymlaen) a hysbysu swyddi, pethau ar werth ayyb (wrth bus shelter neu biniau ailgylchu) ( an obvious place to show what’s on by the bus shelter or recycling bins) ♦ cael mwy o wybodaeth i’r pobl hyn e.e. ysmygu a pethau eraill (more information to older people e.g. stop smoking and other things) ♦ blodau yn y pentref (flowers in the village) ♦ mwy o bobl yn rhoi gwybodaeth i chi (more people giving us information) ♦ heddlu – ddim yn hysbys i bawb pwy yw’r cysylltiad yn yr ardal hon (police - not informing everyone who the contact is etc.) ♦ oes modd cael hysbysfwrdd ger yr arosfa bws fel bod y gweithgareddau a phenderfyniadau’r Cyngor yn hysbys i bawb? (Is it possible to have a notice board near the bus shelter so that the debate and decisions of the Council are available to everyone?) ♦ Angen hysbysfwrdd mewn lle amlwg – ger yr hen siop (need a notice board in an obvious place – near the old shop) Comment: A number of people requesting a notice board be provided near the recycling bins, which is being put forward as a good location by a lot of people. Traffic/Parking ♦ Llai o bobl yn parcio ar y ffordd (less people parking on the road) ♦ Angen lleihau cyflymder drwy’r pentref i 30mph (ychwanegiad: 40mph sensible) (need to lessen traffic speeds through the village to 30 mph (addition: 40 mph more sensible)) ♦ 30 neu 40 trwy’r pentref (30 or 40 mph through the village) ♦ Cyflymder i lawr i 30mph trwy’r Groes! (speed down to 30mph through Groes) ♦ Angen 40mph ar y briffordd (need 40mph on main road) 66 ♦ Buasem yn gallu cael lle parcio iddo fo fod yn ddiogel (we could have a parking space for him to be safe) ♦ Angen cael pobl i stopio speedio (need to get people to stop speeding) Comment: Again it is the speed of cars that is the main problem although some mention lack of parking in the village. Shops/Post ♦ No local shop unfortunately ♦ Angen siop yn y Groes (need a shop in Y Groes) ♦ Siop (shop) ♦ Angen siop yma – hyd yn oed am ychydig oriau pob dydd – dim lle i gymdeithasu yma (need a shop here – even for a few hours per week – nowhere to socialise here) ♦ Cael siop i brynu fferins (shop to buy sweets) ♦ Agor y siop eto (open shop again) ♦ Angen siop/swyddfa post (hyd yn oed falle 7-10am a 5-7pm) (open shop/post office (even 7-10am and 5-7pm) ♦ Ail agor y siop eto plîs (reopen shop again please) ♦ Angen y siop/post yn ei hol – lleihau’r oriau agor efallai (need the shop/post back – less opening hours maybe) ♦ Y gymdeithas wedi dirywio wedi cau y siop (the community has gone downhill since losing the shop) ♦ Angen gwneud defnydd newydd o adeilad y siop. Hwyrach ddim siop y tro yma – Ystafell Gym/Hamdden? – Toiledau Cyhoeddus?- Caffi rhan amser?- Vending Machine?- Gardd Gymunedol? (Need to make more use of the site of the old shop. Maybe not a shop this time but a Gym/Leisure? Public toilets? Part time café? Vending machine? Community Garden?) ♦ The shop was a focal point – since it closed everyone (almost) drives through – no one stops to see what’s on in Community Centre Comment: Again everyone misses the shop and a number want it to be reopened. Comments have been made that the community has suffered for not having a shop, perhaps losing a focal point where everyone met). Services ♦ What services? ♦ Oes posib cael cyfleusterau i’r anabl yn y Neuadd? (Is it possible to get disabled facilities in the Hall?) 67 ♦ Angen toiledau anabl yn y Neuadd (need disabled toilets in the Hall) ♦ Toiledau anabl yn y Neuadd (disabled toilets in the Hall) ♦ Angen mynediad a toiledau ar gyfer yr anabl yn y Neuadd (need disabled entrance and toilets in the Hall) ♦ Biniau ailgylchu yn ein cartrefi (recycling bins in the home ♦ Nid ydym ni yn gallu cael broadband lle rydym ni yn byw- hyn yn anghyfleus iawn gan fod defnyddio’r We yn gallu bod yn araf ♦ Gwagio biniau ailgylchu yn amlach (we can’t get broadband where we live – this is very inconvenient as surfing the web can be slow) Comment: Disabled toilets in the Hall are the main issue along with recycling. One comment received about the lack of broadband in the area. Transport ♦ There is none. Have to drive everywhere – even to get daily paper to see what politicians are up to ♦ Mwy o ffurf i ni teithio (more ways for us to travel) ♦ Defnyddio bws Ysgol Rhydgaled i bethau yn y gymuned (use of Rhydgaled school bus for the community) ♦ Beth am redeg bws o Lansannan i Bylchau i’r Groes rhwng 6 – 930 ar nos Lun, nos Fercher a nos Wener i bobl gael mynd i’r llyfrgell, canolfan hamdden a siopa yn Ninbych? (what about running a bus from Llansannan to Bylchau and Groes between 6 to 9.30 on Monday, Wednesday and Friday evenings, for people to go to the library, leisure centre and shops in Denbigh) ♦ Mwy o fysys(more buses) ♦ Mwy o fysiau(more buses) ♦ Angen gwasanaethau bws er mwyn cyrraedd Dinbych erbyn 8o’r gloch a dod adref ar Ôl 5.30yh (need a bus service to get us to Denbigh for 8am and home after 5.30pm) Comment: Again a lack of public transport is highlighted and the idea of using Rhydgaled School bus as a community facility was put forward. Volunteering ♦ Mwy o lefydd i weithio i pobl dan 11oed (more work for people under 11) ♦ Mwy o bobl yn gwirfoddoli i wneud pethau (more people volunteering to do things) ♦ I would volunteer for certain activities 68 ♦ Angen mwy ond mae’n anodd mewn cymunedau bach cefn gwlad – llai o “Pool” o bobl i dynnu arnynt( need more but it’s harder in small rural communities – less of a “pool” of people) Comment: need more volunteers and one person putting themselves forward. 6.4 My Main Worry My main worry is...... ♦ Pobl yn mynd yn “bored” ac aros yn y tŷ o hyd (people being bored and staying in all the time) ♦ Pawb yn mynd yn “bored” yn gyflym (everyone getting bored quickly) ♦ Cyflymder y traffig trwy’r pentref (ac yn arbennig moto-beics ar dyddiau Sul braf) (Speed of traffic through the village (especially motor cycles in summer)) ♦ Pobl ifanc yn gadael yr ardal (young people leaving the area) ♦ Scared I might get run over because the cars go to fast Comment: The worries about the speed of traffic are again apparent. Some mention the fact that people are “bored” and it may be this that leads to the feeling that there is a lack of “community” feeling in the area. Again worries about outmigration of young people are expressed. 6.5 Ysgol Rhydgaled 6.5.1 Ideas Wall Idea Tick Cross Tidying Village /Rubbish Mwy o biniau (More bins) Gwneud y pentref yn daclusach (Tidy up the village) Cnocio’r siop i lawr (Knock the shop down) Cael mwy o biniau sbwriel a hel y sbwriel oddi ar y llawr (more rubbish bins and collect the rubbish on the floor) Casglu’r sbwriel ar lawr (collect the rubbish on the floor) I wneud y pentref yn fwy taclus ac i glirio’r bus shelter (tidy up the village and bus 69 shelter) Cael bus shelter arall sy’n lân (have a clean bus shelter) Leisure Facilities I gael pwll nofio ar y green (have a swimming pool on the green) Agor pwll nofio ar y glaswellt (have a swimming pool on the grass) Lle nofio yn y Neuadd (have a swimming pool in the Hall) Cael shooting range ar y green (have a shooting range on the green) Cael Parc Anturus yn y Pentref(have an Adventure Park in the village Cael posts rygbi a nets ar y gol (have rugby posts and nets on the goal) Cael Golf Range (have a golf range) Cael pitch pêl droed (have a football pitch) Cael Rugby Pitch (have a rugby pitch) The Park Cael mwy o bethau yn y Parc (more things in the Park) Gwneud y Parc yn mwy o hwyl (make the Park more fun) I gael mwy o bethau yn y Parc Gwneud y Parc yn fwy (make the Park bigger) I cael lot o bethau yn y Parc – siglenni a yn yr un sleid hefyd (Have a lot of things in the Park – seesaw and a slide as well) Cael roundabout yn y Parc (have a roundabout in the Park) Activities Mwy o gemau (More games) Hwyrach cael mwy o pethau hwyl (maybe have more fun things) Cael lot o bartis ac activities (have a lot of parties and activities) Gwneud Groes yn lle hwyliog a gwneud clybiau yn y Neuadd (make Groes a fun 70 place and have clubs in the Hall) Bingo a dawnsio yn y Neuadd (bingo and dancing in the Hall) Cael disgo pob dydd yn y pentref (have a disco every day in the village) Cael mwy o gemau (more games) I gael mwy o glybiau yn y Neuadd (more clubs in the Hall) Recycling/Environment Mwy i finiau ailgylchu (more recycling bins) I gael mwy o recycling bins (more recycling bins) Llai o geir yn y pentref – mae o ddim yn dda i’r amgylchedd (less cars in the village – bad for the environment) Expand the Village Mwy o le yn Groes (more space in Groes) Cael mwy o blant yn y pentref (more children in the village ) Cael mwy o pobl yn byw yna (more people living here) Other I agor y siop yn y pentref (open the village shop) Cael pobl i stopio “speedio” (stop people speeding) CCTV Cameras Paid a pio yn pob man (don’t pee everywhere) Comment: Tidying up the village and getting rid of rubbish is one of the main things that children draw attention to especially the bus stop. There is again a call for more activities in the village as there is for more recycling options. The size of the village and the possibility of expansion are mentioned alongside comments that the village needs more people and children. 71 6.5.2 Living in y Groes 6.5.2.1 The thing I like most about living in Y Groes is....... Friends ♦ Rydw i yn hoffi gweld fy ffrindiau weithiau (I like to see my friends sometimes) ♦ Gyda ffrindiau fi ac mam ac cartref fi achos dwi’n cael chwarae gyda ffrindiau fi a dwi’n byw mewn cartref mawr ac mae mam yn helpu fi (with my friends, my mum and my home because I play with my friends, I live in a big house and my mum helps me) ♦ Rydw i yn hoffi Groes achos mae pobl fath a ffrindiau fi yn helpu fi pan mae pobl yn gas hefo fi ac yn dweud bod fi yn dew ac bod mam fi yn dew (I like living in Y Groes because my friends help me when people are nasty with me and say that I am fat and my mother is fat) ♦ Bod yna lefydd i siarad (That there are places to talk) ♦ Rydw i yn hoffi byw yn Y Groes am ei fod yn le bach ac mae fy ffrindiau yno (I like living in Groes because it’s a small place and my friends are there) Play ♦ Rydw i yn hoffi chwarae yn y Parc hefo fy ffrindiau (I like to play in the Park with my friends) The Park/Playground ♦ Mae yna lefydd i chwarae fel y Parc (there are places to play like the Park) ♦ Dwi yn hoffi byw yn Groes oherwydd mae lot i wneud yna fel chwarae yn y parc (I like living in Groes because there are lots to do like playing in the Park) ♦ Y Parc newydd i chwarae tip golf, tip ball, hide and seek (the new Park to play tip golf, tip ball, hide and seek) ♦ Mae dau barc yn y pentref (there are two Parks in the village) ♦ Bod lot o bethau i wneud fel chwarae yn y Parc (there are lots of things to do like play in the Park) ♦ Y Parc achos mae yna lawer o bobl yn mynd yna (the Park because a lot of people go there) ♦ There is a swing and a new park 72 ♦ Y Parc newydd achos mae o yn hwyl chwarae yno. Mae yna ffrâm ddringo a cae pêl droed ond un peth byse fi ishio newid fyddai y cŵn yn cael pŵ yno (the new Park because it’s fun to play there. There is a climbing frame and football but one thing I would like to change is that dogs have a poo there) The environment ♦ Mae yna le ailgylchu yn y Groes (there is a recycling place in Y Groes) ♦ Y peth arall dwi’n hoffi am y Groes yw y biniau ailgylchu (the other thing I like about Groes is the recycling bins) ♦ Mynd am dro yn y goedwig (going for a walk in the woods) The Hall ♦ Y Neuadd i gael parti (the Hall to have a party) ♦ Wel, dwi’n hoffi’r Neuadd ond mae angen mwy o bethau yn mynd ymlaen yno i blant fel bingo, disgo, pethau fel na a bod fwy o blant yn mynd i’r Ysgol Sul (well I like the Hall but there needs to be more things on for children such as bingo, disco, things like that and more children should go to Sunday School) Other ♦ Y tai achos mae pobl sâl yn gallu aros tu mewn iddyn nhw, mae nhw yn dda i fyw mewn ac mae ganddynt i gyd tÔ pan mae’n bwrw. Mae nhw yn dda (the houses because sick people can stay inside them, they are good to live in and they all have a roof for when it rains. They’re good.) ♦ Mae yna Plas a Capel yn y pentref (there’s a mansion and a chapel in the village) ♦ It is fun and a happy place to live Comment: Living amongst their friends is important to children as are the various places to play in the village. The recycling facilities are important as is the Hall. 6.5.2.2 The thing I like least about living in Y Groes is....... Bullying ♦ Bod yna lot o bwlis (there are a lot of bullies) ♦ Lot o bwlis (a lot of bullies) ♦ That my worst enemy lives near me and she bullies me all the time 73 The Park ♦ Dwi ddim yn hoffi y Parc (I don’t like the Park) ♦ Eisiau mwy o bethau yn y Parc (want more things in the Park) ♦ Tydi’r parc ddim yn hwyl rŵan (the Park isn’t fun anymore) ♦ Does dim gormod o bethau i chware yn y Parc (not many things to play with in the Park) Ceir/Traffig ♦ Bod yna ceir yn speedio rownd corneli ac ar y ffordd ei hun (I don’t like the Park) ♦ Y ffyrdd achos mae nhw’n beryglus iawn (The roads because they’re dangerous) ♦ Mae ceir yn ddrwg i’r amgylchedd (cars are bad for the environment) ♦ Dydw i ddim yn hoffi Groes pan mae o’n beryglus iawn, iawn (I don’t like the Groes when it’s very, very dangerous) ♦ Dwi ddim yn licio byw yn y Groes oherwydd mae pobl yn mynd mor gyflym maent yn mynd i ladd rywun rhyw ddiwrnod (I don’t like living in Groes because people go so fast they are going to kill someone someday) ♦ Bod yna geir yn dod yn gyflym ar y ffordd (that there are cars going quickly on the road) Rubbish ♦ Y sbwriel ar lawr ac yn ymyl y Neuadd a’r tŷ (the rubbish on the floor and near the Hall and the house) ♦ Pobl yn taflu sbwriel a dwi ddim yn hoffi bod yna ddim ond un bin (people throw rubbish and I don’t like that there is only one bin) ♦ Mae pobl yn pi yn y bus shelter (people pee in the bus shelter) ♦ Mae pobl yn taflu sbwriel ym mhob man (people throw rubbish everywhere) ♦ Mae pobl yn pio yn y bus shelter ac y drws y Neuadd (people pee in the bus shelter and in the door of the Hall) ♦ Pobl yn taflu pethau yn y bus shelter (people throw things in the bus shelter) Lack of space ♦ Bod yna gormod o dai a dim digon o le i chwarae. (too many houses, not enough places to play) ♦ There isn’t a lot of space 74 ♦ Mae angen mwy o le yn y Groes (more space in Y Groes) ♦ Angen mwy o dai wrth y siop (more houses by the shop) Shop ♦ Mae y siop wedi cau (the shop’s closed) ♦ Rydym ni angen Siop (we need a shop) Other ♦ Y cŵn yn cael pŵ ac y pobl ddim yn ei godi i fyny (dogs have a poo and people don’t pick it up) ♦ Y peth dwi ddim yn hoffi yw bod yna lawer o blant yn byw yn yr ardal ond yn mynd i ysgol arall sydd dim ond yn byw rhyw 5 munud o Ysgol Rhydgaled. Help! (the thing I don’t like is that there are a lot of children living in the area who go to another school but only live 5 miles from Ysgol Rhydgaled) Comment: the children have highlighted the fact that there is a bullying problem in Groes and it is obviously worrying the children. Their worries regarding speeding traffic and rubbish are again mentioned. Upgrading the park facilities is noted again as is the fact that they would like to see the village being expanded. The loss of the shop is apparent. 75 6.5.3 Mapping Map 1 Placed mentioned ♦ Park ♦ Hall ♦ Houses ♦ Field near Hall ♦ Bus Shelter ♦ Recycling Bins ♦ Old shop ♦ Chapel ♦ Main Road ♦ Minor Roads ♦ Speed signs – 50mph and 30 mph ♦ Post Box ♦ Bronallt ♦ Tan y Clogwyn ♦ Farm 76 ♦ New Park ♦ Bin ♦ Garage ♦ Trees between Tan y Clogwyn and village entrance The places they like are: ♦ Hall – “Mae lle i wneud ymarfer corff a mwy” (there’s space to have physical exercise and more) ♦ Park – “Mae angen mwy o bethau hefyd” (need more things) ♦ Main Road – traffic sign 30mph - “speed” ♦ Recycling Bins – “i helpu yr amgylchedd” (to help with the environment) ♦ Chapel – “capel da” (good chapel) ♦ Trees between Tan y Clogwyn and village entrance - “chwarae” “mbo” (play, mbo) ♦ Farm – achos mae o’n fferm ac mae pob fferm yn hwyl (because it’s a farm and all farms are fun) ♦ New Park – “mae’n dda ond mae angen mwy o bethau” (it’s good but needs more things) ♦ Post Box – “i rhoi llythyrau” (to put letters) ♦ Back of some houses – “lle da i chwarae cuddio” (good place to play, hide & seek) ♦ Bin – (√) The places they dislike are: ♦ Garage – “achos mae nhw yn fudr” (because they’re dirty) ♦ Houses– “gormod o dai” (too many houses) ♦ Bus shelter – “mae tu mewn yn flêr ac yn drewi” (the inside is untidy and it smells) ♦ Hall ♦ Field by Hall – “angen hel y droppings” (need to pick up droppings) ♦ Main road sign 50mph – “speed” ♦ Old Shop – “achos mae wedi cau ac yn flêr” (because it’s closed and untidy) ♦ Farm – “codi pobl i fyny” (picks people up) ♦ Park – “bach yn boring” (a bit boring) ♦ Houses – “angen tacluso” (need tidying) 77 Map 2 Places noted ♦ Main Roads ♦ Minor Roads ♦ Signs - Pentrefoelas, Denbigh and Rhydgaled ♦ Chapel ♦ Chapel House ♦ Chapel Car Park ♦ Roundabout? (near junction) ♦ Old shop ♦ Recycling Bins ♦ New Park ♦ Caer Gofaint ♦ Farm ♦ Field by the farm ♦ Houses ♦ Mrs Jones’ house ♦ Playground ♦ Dewi’s house ♦ Hall 78 ♦ Catrin’s house ♦ Trees near village entrance ♦ Garden ♦ Miriam’s house ♦ Field near the Hall ♦ Field on Denbigh Road The places they like are: ♦ New Park – “oherwydd rydan ni yn gallu chwarae ar y sleid” (because we can play on the slide) ♦ House by the New Park – “oherwydd mae’n neis ac roedd nain fi yn byw yna” (it’s nice and my grandmother used to live there) ♦ Miriam’s house – “rydw i yn hoffi tŷ fi achos dwi yn byw yn y pentref” (I like my house because I live in the village) ♦ Field by the farm – “oherwydd mae yna anifeiliaid yno” (because there’s animals there) ♦ Catrin’s house – “oherwydd mae o’n lyfli” (because it’s lovely) ♦ Hall – “oherwydd mae o’n le i partis hefyd” (because it’s a place for parties) ♦ Field by The Hall – “oherwydd mae yn hwyl chwarae yna” (it’s fun to play there) ♦ Dewi’s house – “mae’n le clud” (it’s cosy) ♦ Playground – “oherwydd mae yn hwyl iawn” “mae yn lle da i guddio” (it’s a lot of fun, it’s a good place to hide) ♦ Garden – “oherwydd rydan ni yn gallu eistedd a siarad” (we can sit and talk) ♦ Chapel – “lle holi” (holy place?) ♦ Recycling Boxes – “oherwydd mae yn le i rhoi pethau i ailgylchu” (to put recycling things) The places they dislike are: ♦ Roundabout? (by junction) – “oherwydd mae’n beryglus” (it’s dangerous) ♦ Old Shop – “achos mae wedi cau” (it’s closed) ♦ Farm – “oherwydd mae yn le swnllyd” (it’s noisy) ♦ Trees by village entrance – “oherwydd mae’n le peryglus i chwarae” (it’s a dangerous place to play) ♦ House – “oherwydd mae’r pobl yn gâs” (nasty people) ♦ Field on Denbigh road – “X” ♦ Roads – “oherwydd speeders” “oherwydd mae ceir yn dod yn gyflym” (because cars go quickly, because of speeders) 79 Map 3 Places noted: ♦ Main Road ♦ Minor Roads ♦ Henllan Road ♦ Houses ♦ My house ♦ My house ♦ Church ♦ Old shop ♦ New Park ♦ Bus stop ♦ Dewi’s garden ♦ Hall ♦ Old Park ♦ Garden by the New Park ♦ Recycling The places they like are: ♦ New Park – “rydw i’n hoffi chwarae” (I like to play) 80 ♦ Henllan Road – “rydw i’n cael dreifio” (I can drive) ♦ My house – “rydw i’n hoffi cael tŷ” (I like to have a house) ♦ Old Park – “dwi yn hoffi o” “rydw i yn hoffi’r parc achos mae’n hwyl” (I like it, I like the park because it’s fun) ♦ Hall – “rydw i yn hoffi lle yno” (I like the place) ♦ Old shop – “??” ♦ Bus stop – “os mae yn glawio” (if it’s raining) ♦ Minor roads – “achos heb ffordd mae rhaid cerdded” (because with no road we must walk) ♦ Church – “i prayio” (to pray) The places they disliked were: ♦ Garden by New Park – “Mae nhw (blodau) wedi marw” (they(the flowers) are dead) ♦ Main Road – “mae o gyda ceir” (there are cars) ♦ Old park - “rydw i ddim yn hoffi fo achos mae o yn lle babis” (I don’t like it 0- it’s for babies) ♦ Hall – “mae o yn hyll” (it’s ugly) ♦ Recycling ♦ House– “Mae’n un drwg iawn a dim drugs”?? (It’s very bad and no drugs??) 81 Map 4 Places noted: ♦ Main Road ♦ Minor Roads ♦ Bronant (houses) ♦ Chapel ♦ Old shop ♦ New Park ♦ Park ♦ Hall ♦ Bus stop ♦ Garages ♦ Big cross ♦ Recycling Bins ♦ Plas ♦ Woods (Plas) ♦ Roundabout (with post box) The places they like are: ♦ New Park – “achos mae lot o le” ♦ Main Road – “achos mae o’n ffordd i cartref fi” 82 ♦ Minor Roads ♦ Bronant (houses) – “achos mae o’n ffrind i fi” ♦ Chapel – “rydw i yn hoffi’r capel achos rydw i yn gwneud Ysgol Sul yna” ♦ Old shop – “erstalwm roeddwn yn hoffi mynd i siop y pentref achos roeddwn i yn cael cylchgronau yna” ♦ Park - “mae o yn neis cael Parc bach yn pentref Groes” ♦ Hall Lle Bws ♦ Big cross – “mae’n dda cael fferm mewn pentref mor fach” ♦ Recycling Bins – “rydan ni yn trio ein gorai i ailgylchu” ♦ Plas – “rydw i yn hoffi y Plas achos mae o yn neis cael Plas mewn pentref bach” ♦ Woodland(Plas) – “rydan ni yn hoffi coedwig achos rydan ni yn chwarae cuddio” ♦ Roundabout Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw: ♦ Garages – “achos mae nhw yn cymryd lle ni” 6.6 Y Groes Question Sheets Young people’s comments in this colour 6.6.1. Where I live 6.6.1.1 The things I like best about living in Llansannan, Bylchau and Y Groes are... Environment • Awyr iach (fresh air) • Tawelwch cefn gwlad (rural peace & quiet) • Mae’n bentref eithaf tawel a chartrefol (a quiet homely village) • Golygfeydd braf (nice views) • Cael byw mewn ardal wledig (living in a rural area) • Cael byw mewn ardal wledig braf(living in a nice rural area) • Digon o le i gerdded(plenty of places to walk) • Harddwch yr ardal (beauty of the area) • Quiet, peaceful, beautiful village • Quiet, rural area • Ardal wledig heb fod yn brysur (rural area – not too busy) • Ardal Wledig (rural area) • The peace & quiet 83 • Mae’n le hardd (beautiful place) • Peace & quiet • llonyddwch cefn gwlad, (stillness & rural) • byw ar fferm, (living on a farm) • A lot of space to play • Its got bits of land to play • Peaceful environment Location • Nid yw’n bell o’r gwaith na’r dref. (not far from work or the town) • Heb fod yn rhy bell o’r dref (not far from the town) • Easy Access to Denbigh • Cut off in Bylchau Community • Cymuned glos (close community) • Cymuned dda a chlos (good, close community) • adnabod ac ymwneud a chymuned glos (know and active in a close community) • Good community spirit • Small friendly community • A mix of all ages and sexes Language & culture • Iaith Gymraeg dal yn gref (language still strong) • Diogelwch (safety) • magu plant mewn ardal ddiogel, (raise children in a safe area) • Safe • A place where I feel safe living Resources • Y Parc a’r Neuadd (the park and the Hall) • Playing in the park Other • Nothing cause it’s boring • Nothing it is so boring • I don’t really like anything about Groes • Nothing there’s nothing to do • Nothing 84 Comment: We can see that the local environment is important with a number of people noting that it’s a beautiful place to live. There is a strong sense of community in Groes. The location is felt to be convenient and is felt to be a safe place. A number, including young people note that there’s not a lot to do in the village. 6.6.1.2 the things I like least about living in Llansannan, Bylchau and Y Groes are... Lack of socialising ♦ Diffyg cyfathrebu/cyfleoedd i gymdeithasu a chyfnewid gwybodaeth (Lack of communication/opportunities to socialise and exchange information) ♦ Lack of community spirit ♦ No community ♦ Dim siop na ffrindiau (no shop or friends) Language ♦ Clywed plant yn siarad Saesneg er eu bod yn gallu’r Gymraeg. (hearing children playing in English even though they can speak Welsh) Young People ♦ Hefyd ddim yn hoffi gweld pobl ifanc yn ymgynnull wrth y lle bws yn hwyr yn y nos. (also don’t like seeing young people congregate around the bus stop late in the evening) Environment ♦ Dim yn hoffi gweld sbwriel ar hyd y lle e.e. caniau cwrw er bod y bin ailgylchu wrth ymyl! (don’t like seeing the rubbish around the place e.g. beer cans even though the recycling bins are nearby) Depopulation ♦ Y ffaith fod nifer o bobl ifanc yn symud o’r ardal i gael swyddi – yr un bobl sydd yn gorfod cynnal pob dim (the fact that a number of young people move out of the area to find jobs - the same people have to carry on everything) ♦ Angen mwy o dai i gael mwy o blant yn yr ysgol (need more people to get more children in the school) 85 Lack of resources ♦ No local shop for basic necessities ♦ Nad oes siop yn y pentref. Rhaid mynd i Ddinbych i nol popeth (no shop in the village, have to go to Denbigh for everything) ♦ Nad ydym yn gallu cael broadband ar ein cyfrifiadur (can’t get broadband on the computer) ♦ Nad oes garej a siop yn agos bellach. Rhaid teithio i Henllan neu Ddinbych (there is no garage or shop by now. Have to travel to Henllan or Denbigh) ♦ dim fferins (no sweets) ♦ no shop Isolated (within the County) ♦ Cyngor Conwy yn anghofio amdanom (Conwy Council forget about us) ♦ Ein bod yn gorfod brwydro am pob gwasanaeth (we have to fight for every service) ♦ diffyg adnoddau, (lack of services) ♦ byw ar ffin sirol a pheidio derbyn gohebiaeth na gwybodaeth am weithgareddau a gwasanaethau (living on the edge of the County and don’t get information or communication about services and activities) Information ♦ Diffyg gwybodaeth e.e. pryd mae sgip yn y pentref (lack of information e.g. when there is a skip in the village) ♦ Lack of community area where people could gather to met up – this used to be the shop/petrol station ♦ There are no little shops Lack of activities ♦ Dim byd i’w wneud (nothing to do) ♦ There is nothing to do ♦ There is nothing to do ♦ Everything as I am a 15 year old girl and there is nothing to do ♦ There’s nothing to do Other ♦ Everything especially the traffic ♦ Everything ♦ Everything 86 Comment: There is a general feeling that the Grows is isolated at the edge of Conwy Borough and losing out on information, resources and services. Young people also feel that the lack of activities has an effect on them. 6.6.1.3 The things that I would like to change about Llansannan, Bylchau and y Groes is…......... Activities ♦ Mwy o bethau i’w gwneud (more things to do) ♦ Clybiau yn y Neuadd fel clybiau chwaraeon a clybiau ieuenctid (clubs in the Hall such as sports clubs and youth clubs) ♦ More things to do ♦ More things to do ♦ More dance classes in the Hall, more clubs Resources ♦ Hoffwn weld rhywbeth yn cael ei wneud hefo’r siop – roedd arfer bod yn ganolbwynt ond nawr mae’n edrych yn flêr, felly un ffordd neu’r llall mae’n bryd gwneud rhywbeth hefo’r lle (I would like to see something done with the shop – it used to be central but now looks untidy, therefore one way or another it’s time to do something about the place) ♦ Cael y siop yn Ôl (get the shop back) ♦ Cael broadband (get broadband ) ♦ Ail agor y siop (reopen the shop) ♦ Golwg siop y pentref(the look of the shop in the village) ♦ Facilities for children & young people ♦ A little shop or something in Groes ♦ The shop and garage area looking run down ♦ adeiladu canolfan amlbwrpas yn mhentref Groes – ysgol, capel a neuadd gymunedol o dan un to, mewn un adeilad newydd (build a multi use centre in the village of Groes – school, chapel and a Community Hall under one roof, in one new building) ♦ Shop ♦ Better bus services Depopulation ♦ Diffyg tai i deuluoedd Cymreig (Cymraeg a di-Gymraeg) (lack of houses for Welsh families (welsh speakers and non Welsh speakers) 87 Roads/Traffic ♦ Y cyflymder m.y.a. drwy’r pentref – gostwng (the speed mph through the village) ♦ Gwella ffordd A543(improve the A543) ♦ Communication ♦ The traffic by putting speed cameras Other ♦ Ddim y tywydd (not the weather) ♦ the weather ♦ everything ♦ more stuff ♦ everything Comment: Again lack of services and activities are noted. Traffic speed also noted. 6.6.2. Traffic My views on Traffic/Road Safety in the area are … This is because … The way to improve the situation is … Angen arafu! Mae 50mya yn llawer rhy gyflym trwy’r Groes(slow down! The 50mph is much too quickly through the Groes) Mae wedi gwella yn y Groes ond arwyddion yn ddryslyd iawn (things have improved in the Groes but signs are unclear) Ei fod yn berygl iawn yma yn yr haf – beiciau modur yn mynd ar gyflymdra ddiystyriol (very dangerous here in the summer – motor bikes speeding) Eu bod yn hoffi mynd i gyfeiriad Hiraethog (they like to go towards Hiraethog) Fod y cyflymder yn rhy uchel drwy’r pentref – dylai fod yn 30 m.y.a. (that the Achos diogelwch pawb (for everyone’s safety) 88 speed is too high through the village – it should be 30mph) Diffyg lle parcio pan fo gweithgareddau ymlaen yn y capel a’r Neuadd. Rhaid parcio ar y ffordd fawr ar adegau (lack of parking when activities on in the chapel and hall. Need to park on the main road at times) Parcio ar y ffordd fawr yn beryglus yn enwedig o ystyried cyflymder y ceir trwy’r pentref (parking on the main road is dangerous especially considering the speed of cars through the village) Trafnidiaeth yn trafeilio yn rhy gyflym i feddwl ansawdd y ffordd (traffic speeding to quickly for the state of the roads) Pobl ddim yn neilltuo digon o amser i drafeilio o un lle i’r llall (people don’t allow enough time to travel) Mae 50 m.y.a. yr rhy gyflym (50mph is too fast ) Wrth fynd i’r ffordd o gyfeiriad y capel (entering the road from the direction of the chapel) Cael lledu y ffordd er mwyn cael gweld y ffordd Fawr o gyfeiriad y capel (widen the road to see that main road from the direction of the chapel ) Much better with introduction of speed limits OK Groesfan wrth y shelter yn berygl – ceir yn parcio rhy agos i’r drofa. Plant yn chwarae ar y ffordd a traffig yn rhy gyflym (crossing near the shelter is dangerous – cars park too close to the bend. Children play on the road and traffic too fast) Llawer o geir yn cyrraedd y groesfan hefo’u gilydd (lots of cars reach the crossing together) Main road is still 50 mph The village is very 89 and children play very close to the junction exposed to the main road There is not much warning that a village is coming up Groesffordd Groes yn berygl – goryrru – eisiau 30mya yno (Groes crossroads is dangerous – speeding – need 30mph there) Ddim yn hoffi’r 50mya. Dylai’r cyflymder fod yn is. (don’t like 30mph. the speed should be less) Gan fod y Capel ochr arall i’r ffordd. Hefyd yn berygl i’r plant ddod oddi ar y bws ysgol ochr arall i’r ffordd. (Because the chapel on the other side of the road. Also dangerous for children coming off the school bus on the other side of the road) The maximum speed limit should be decreased from 50mph to 30 miles Cars and motorcycles speed past the garage and overtake other vehicles – it is very dangerous Da iawn (very good) Mae’r speed yn 30 (the speed is 30) It is very safe The limit is 30 Good The limit is 30 Good, the limit is 30 so it is very safe It is a safe environment Good, but they could do with sticking to the limit In the end someone will get hurt Traffig rhy gyflym – anodd cael croesi i fynd i’r capel (traffic to fast – difficult crossing the road to the chapel) Good – although the main Motor bikes take no 90 road is busy 7 days a week limiting speed to area would be useful e.g. 30mph notice and regularly overtake by the garage bod ffordd fawr Groes i Ddinbych angen rhwystrau cyflymder pellach, yn arbennig pan ddaw plant yr ysgol uwchradd gartref o’r ysgol a’u gollwng ar y ffordd fawr (the main road Groes to Denbigh needs further speed restrictions especially when children from the High School come home from school and are dropped on the main road) Boy racers cyflym a rasus (speed and races) Lot of boy racers They race not that bad not much stuff Cars drive too fast they think its safe to good nobody has been run over Comment: there is a feeling that traffic is speeding through the Groes especially on the main road. The speed limit (50mph) is not accepted as one that protects residents. The parking near the Hall and Chapel exacerbates the situation according to some. The crossing (crossroads?) is also considered dangerous. Young people note that young drivers race around the area. 6.6.3. Parking My views on Parking in the area are … This is because … The way to improve the situation is … Digon o le. Dim angen mwy o darmac yng nghanol y Groes (plenty of room. Don’t need more tarmac in the middle of the Groes) Ei fod yn brin iawn pan mae gweithgaredd yn y Fod ceir wedi arfer parcio ar safle’r garej (cars used Ceisio gwneud trefniadau i 91 Neuadd (it is very difficult when there are activities in the Hall) to park on the garage site) addasu’r safle garej (adapt the garage site) Does dim digon o le parcio pan mae pethau ymlaen. Mae pobl yn gorfod parcio ar hyd y ffordd fawr (not enough parking spaces when things are on. People have to park on the main road) Pan mae pobl yn parcio ar hyd y ffordd fawr mae hyn yn berygl iawn (when people park on the main road it is dangerous) Cael lle parcio mwy (bigger car park) Ychydig o le parcio’r gyffredinol (generally very little parking space) dim ond lle i tua 8 car o amgylch y Neuadd (only room for about 8 cars near the Hall) Ehangu’r lle parcio Gostwng cyflymder gyrru dry’r pentref (expand the car park, lower speed limits through the village) Mae digon o le parcio ar hyn o bryd (not enough parking at the moment) Adequate Reit dda (quite good) That parking in Denbigh for disabled people is unbelievable You have to pay for disabled parking -the only council that charges for disabled parking is Denbighshire – others don’t Iawn (ok) Oherwydd mae tŷ Ôl i’r Neuadd yn lle i barcio ac ochr y ffordd (because behind the Hall is a parking area and along the road) Not very much places which tends to be unsafe The cars park anywhere and it could make a bad few Get a place so that cars can park OK I think it would be better To get a better 92 if we had more safety things place to park Not much places to park we need more It is such a small village Try and fit in parking spaces Bad and we could do with a car park There are no places to park Building a car park Good – locals generally have their own parking space either outside their house or on the drive Availability & room to park for depositing paper/bottles also good If shop/garage not going to be used – maybe change to parking facilities but other than that no real need like to open small shop again dim problemau (no problems) not enough room car yn ?? (car in??) put car parks not enough room no car parks make room for car parks need more parking for cars so more people can come not enough people have too many cars less Cars More public transport ok it is ok no way to improve Comment: generally the comments on parking note that parking is acceptable but problems arise when activities are eon in the Hall 6.6.4. Shopping My family do our weekly shopping in ………………………......... ♦ Rhuthun/Dinbych wrth basio drwodd o’r gwaith. Neu yn cael Tesco on-line i gludo i’r tŷ – er nad ydym yn hapus am ethos Tesco, na unrhyw archfarchnad – ond diffyg dewis (Ruthin/Denbigh when passing through from work or Tesco on line to the house – even though we are not happy with the Tesco ethos, or any supermarket – but no choice) ♦ Morrissons ♦ Morrissons 93 ♦ Dinbych (Denbigh) ♦ Yr archfarchnad yn Ninbych neu Rhuthun (Denbigh or Ruthin supermarkets) ♦ Dinbych (Denbigh) ♦ Morrisons ♦ Morrisons Dinbych (Denbigh) ♦ Denbigh ♦ Dinbych(Denbigh) ♦ Dinbych(Denbigh) ♦ Denbigh (Denbigh)– Morrisons ♦ Dinbych (Denbigh) ♦ Morrisons ♦ Denbigh ♦ Morrisons in Denbigh ♦ Morrisons in Denbigh because it’s the closest ♦ Morrisons Dinbych (Denbigh) ♦ Denbigh or have food delivered by Tesco/Asda ♦ Ninbych (Denbigh) ♦ Morrisons ♦ Morrisons ♦ Morrisons ♦ Morrisons ♦ Morrisons Comment: it is apparent the Morrison’s, Denbigh is the place most people do their weekly shopping. 6.6.5. Service The service that I find most difficult to get is… This is because… Chwaraeon/hamdden/diwylliant (sports/leisure/culture) Mae’n debyg am ein bod ar ymylon y Sir – mae digon o gyfleoedd mewn trefi a phentrefi eraill. Dylai bod mwy o gydweithio rhwng siroedd Conwy a Dinbych i gynnig gwasanaethau i Groes a Bylchau. Dinbych yw ein tref agosaf ond nid ydym yn cael gwybod gan Sir Ddinbych am weithgareddau sydd ar gael drwy cefn gwlad, hamdden, llyfrgelloedd, celfyddydau (Maybe 94 because we are on the edge of the County – there are plenty of opportunities in other towns and villages. There should be more partnerships between Conwy and Denbighshire to offer services for Groes and Bylchau. Denbigh is our closest town but we don’t get information available through the rural area, leisure, libraries, arts) Trafnidiaeth cyhoeddus (public transport) Cyfleusterau hamdden (leisure facilities) Bin ailgylchu cerdyn (card recycling bin) Hamdden – gym, snwcer ayyb (leisure, gym snooker etc) Rhestrau aros hir yn Ninbych ac adnoddau Sir Conwy rhy bell i ffwrdd (long waiting lists in Denbigh and Conwy facilities too far away) Bws (bus) Nad oes digon yn ei ddefnyddio (not enough people use them) Bysiau. Dim digon yn pasio (buses – not enough passing) Biniau. Rhaid mynd a’r bin i ffordd Henllan – pellter o tua ½ milltir Methu cael broadband – hynny’n boen (bins. Have to take bins to the Henllan road – about ½ mile – a pain) Nid yw lori biniau yn dod i’r buarth (the bin lorry doesn’t come to the farm yard) Chwaraeon (sports) Biniau ailgylchu (recycling bins) Lle i blant gyfarfod, a bobl ifanc (place for children and young people to meet) Diffyg gwybodaeth - Angen hysbysfwrdd yn y pentref – dim yn y Neuadd (lack of information – need a display board in the village – not in the Hall) Siop (shop) Rhaid mynd i Henllan neu dre (have to go to Henllan or Denbigh) Gas We don’t have a gas supply in the area gwasanaethau hamdden i blant ac oedolion e.e. clybiau pêl droed rygbi bod raid teithio i Ddinbych ac oherwydd i’r siop gau 95 cadw’n heini ayyb yn y pentref. Man neu ganolbwynt gwybodaeth am ddigwyddiadau yn yr ardal ers cau Siop y Pentref (leisure services for children e.g. Football club, rugby club, keep fit in the village. A place for information about events since the shop is closed) The Shops There are no shops here The Shops There are no shops in Groes The Shops We have none We need a Shop We don’t have anywhere to spend our money broadband too lazy to get off their bottoms Parking when I go home too much shopping Broadband There is no connections internet in middle of mountain shop There isn’t one Comment: leisure services are noted as those most difficult to obtain. Public transport also causes problems to many. The lack of a shop and broadband are the issues highlighted by young people) 6.6.6. Transport The way I mostly get around is… The places I find it difficult to get to are… Yn fy nghar (in my car) Car and tractor Mewn modur a cherdded yn achlysurol (in a car and walk sometimes) Unman wir mewn car (anywhere in a car) Mewn car neu cherdded (in a car and walk) Yn y car neu gerdded (in a car and walk) Mewn car (in a car) Mewn car (in a car) My own car – I need a car to live here Car – what else at my age? Yn y Car – byw yn rhy bell o arosfa 96 bws(in a car – I live far from the bus stop) By Car(in a car) Car Hefo modur(in a car) By car car A car because its really unsafe The shops and to Denbigh Bus to school Dad’s car to Denbigh Nowhere really as I get around with my dad Bus to school car to Denbigh Denbigh on the weekends Bws (bus) car ffrind (friend’s car) By car yn ein car (in our car) car tŷ ffrindiau yn Dinbych (friend’s house in Denbigh) A car School and nowhere else My family’s car Tŷ ffrindiau (friend’s house) My dad mum and dad sport Hall cinema Car Everywhere Comment: Most people note that they use a car as the main form of transport around the area. Some complaints about the bus service between the village and Denbigh. The comments from young people show that they have a lot of difficulties with transport and depend a lot on their parents. 6.6.7. Volunteering 6.6.7.1 Undertake voluntary work 6 Where Reason ffermwyr ifanc (young farmers) yn y pentref (in the village) Fy mod yn hoff o gymdeithasu (I like socialising) in Henllan None of my interests take place in Groes 97 Ysgol Rhydgaled, Neuadd (Rhydgaled School, Hall) Brownies & School Cylch Meithrin Groes, Ysgol Rhydgaled, Capel Groes, digwyddiadau cenedlaethol e.e. yr Ŵyl Cerdd Dant (Cylch Meithrin, Rhydgaled school, Groes Chapel, national events e.g. Cerdd Dant festival) 6.6.7.2 Do not do any voluntary work 17 Reason ♦ Rydw i’n gweithio llawn amser ac felly diffyg amser. Yn ystyried gwneud hyn ar Ôl ymddeol (I work full time and lack the time. May do after I retire) ♦ Am fy mod yn gweithio rhan amser (I work part time) ♦ I am disabled ♦ I can’t get to Denbigh as my mum works ♦ I can’t really get to Denbigh as my dad works ♦ There is nowhere to work ♦ We are both still working full time ♦ Dim (none) ♦ My age ♦ no where to work ♦ too Young ♦ Doing school work ♦ I can’t Comment; the impression is that volunteering opportunities are scarce in the village. The main reason for not volunteering is the lack of time. 6.6.8. Information 6.6.8.1 I am well informed about what goes on locally 15 Reason ♦ Fy mod wedi priodi rhywun lleol (I’ve married a local) ♦ Buasai’n syniad rhoi hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu (It would be an idea to put a notice board by the recycling bins) ♦ Ond dim digon (not enough) 98 ♦ Fy mod yn ymwneud a llawer o bethau. Mi fuasai cael hysbysfwrdd yn y pentref yn gymorth i lawer (I’m involved with a lot of things. A notice board in the village would help many) ♦ Fy mod yn derbyn y papur bro sy’n hysbysebu digwyddiadau. (I get the local community newspaper that advertises events) ♦ Dwi hefyd yn aelod yn y capel sy’n cyhoeddi digwyddiadau’n wythnosol (I’m a member of different societies and committees e.g. the chapel, Hall, School, Merched y Wawr) ♦ Dwi’n aelod o wahanol fudiadau ac yn aelod o gwahanol bwyllgorau e.e. Neuadd, Ysgol, Myw, Capel ♦ Nad oes llawer yn digwydd yn yr ardal ar hyn o bryd (not much happening in the area) ♦ dwi’n gwybod beth sydd yn mynd ymlaen ond does dim clybiau i blant(I know what’s going on but no clubs for children) ♦ It is a small village and everyone knows each other’s business ♦ It’s such a small village and everyone knows everything ♦ I find out all the gossip in half an hour ♦ Regular fliers are posted either in the letter box or on notice boards ♦ mod i’n ymwneud a chymdeithasau yn yr ardal (I do a lot with local societies) ♦ I byw yn.. (To live in…) ♦ I get letters 6.6.8.2 I find it difficult to find out what goes on locally. 9 Reason ♦ Diffyg siop/canol i’r gymuned (no shop/central point to the village ♦ Diffyg cyhoeddusrwydd (lack of publicity) ♦ Perhaps an information board would be an advantage? ♦ The shop was the focal point – news, events etc ♦ There is nowhere to met locally especially as my children don’t go to the local school ♦ We have just moved in and want to know what is going on locally ♦ dim cyhoeddusrwydd ♦ I am not so talkative ♦ I live on a farm ♦ its so small ♦ no public information 99 Comment: A number of people indicate that they find it difficult to get information about village events. One idea is to have a village notice board near the recycling bins. 6.6.9. Education/Training for Adults 6.6.9.1 There are plenty of opportunities for furthering education in this area. 1 Reason I’d like to follow a course in… Yn Dinbych (in Denbigh) 6.6.9.2 There are not enough opportunities for furthering education in this area. 18 Reason I’d like to follow a course in… Colegau agosaf yn Ninbych/Abergele – ddim yn gyfleus (nearest college in Denbigh or Abergele – difficult to reach ) Ieithoedd, sgiliau cadwraeth cefn gwlad ac adeiladu Ambell i gwrs yn Ninbych ond angen mwy yn y Groes e.e. cyrsiau Cymraeg (some courses in Denbigh but need some in the Groes e.g. Welsh lessons) Sbaeneg drwy y Gymraeg (Spanish through the medium of Welsh) Does dim gwersi nos yn cael eu cynnal yn y pentref. Rhaid mynd i’r dref sydd tua 15 munud neu fwy i ffwrdd (no evening classes in the village, have to go to town, 15 minutes or more away) Ffrangeg. Dysgu sut i gyfathrebu mewn Ffrangeg (French. Learn to communicate in French) Nad oes dosbarthiadau addas yn lleol (no relevant local night classes) Iaith dramor (overseas language) Dim digon o ddiddordeb yn y pentref – cyrsiau/adnoddau (not enough interest in the village – courses/resources) Nad oes digon o hysbysebu – hwyrach y buasai mwy a diddordeb petaent yn fwy lleol (not enough advertising – maybe more would Defnyddio camera digidol 100 have an interest if they were more local) Perhaps more courses could be held in the village hall Diffyg arweiniad. Angen cymorth y Sir i gael dechrau dosbarthiadau (lack of leadership. Need the support of the County to start classes) Someone needs to motivate & organise classes Welsh. Also feel careers advice for young people would be very useful No one wants to do anything with a small village Child care No one wants to run any activity/education Child care Not interested at the moment with working but could be interested in dressmaking, learning Welsh, fishing nad oes unrhyw gyfleoedd i wella addysg oedolion yn y fro (there’s no opportunity to improve the education of adults in the area) ffotograffiaeth, celf, iaith fodern, gwnio I am not Dim pêl droed (football club) it’s boring Nothing here Football team and astro turf nobody bothers making more stuff we live in middle of mountain dancing no money anything 6.6.9.3 The skills that are in short supply here are …… ♦ Cymraeg i bobl sy’n symud i fyw yma (Welsh for people who move in) ♦ dysgu Cymraeg, (learn Welsh) ♦ cyfrifiaduron, (computers) 101 ♦ cyfrifiaduron (computers) ♦ Diffyg arweinwyr (lack of leaders) ♦ Everything ♦ everything ♦ Don’t know ♦ New ♦ doctors ♦ Shop assistant ♦ Everything Comment: Using the Hall for evening classes is the main topic. Also a list of subjects participants may be interested in. 6.6.10. Children and Young People 6.6.10.1 There is plenty for children to do in the area 0 Reason Not sure – I don’t have children living with me now – so I am not aware of any facilities available or not 6.6.10.2 There is not enough for children to do in the area 21 Reason ♦ Neb i redeg y clybiau (no one to run the clubs) ♦ Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man. (Enough to do in the area e.g. Denbigh/Ruthin etc nut nothing in the village. Have to go in the car everywhere) ♦ mae’r plant yn dda am fod allan yn yr awyr agored yn y pentref ond nid oes dim iddynt wneud (children are good at playing outside in the village but not enough for them to do) ♦ nad oes pethau yn cael eu cynnal yn y Neuadd fel clwb ieuenctid (nothing like a youth club) ♦ Dim diddordeb gan blant yr ardal (no interest from local children) ♦ Nad oes digon o weithgareddau’n cael eu trefnu ar eu cyfer (not enough activities for them) ♦ Dim digon o rhai’n barod i drefnu pethau ar eu cyfer (not enough people to organise things for them) 102 ♦ Nobody to run a club? Hall costs so much for hiring so high charges will have to be passed to child. Not enough children. ♦ suspect not enough ♦ Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. (Lack of leadership. Youth Club finished 5 years ago – lack of commitment from children and parents) ♦ Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. (need more in the summer holidays) ♦ There is nothing organised to motivate the children ♦ Also needs someone to run a group & not rely on volunteers all the time – needs leadership ♦ Children don’t see each other once they have left junior school and they are the future of this community ♦ Hockey, keep fit, cycling, youth club, hiking ♦ Cael pobl addas i ofalu (am glwb neu weithgareddau) (suitable people to oversee (clubs & activities) ) ♦ Does dim byd fel clybiau ieuenctid neu clybiau i blant(nothing like youth clubs for kids) ♦ We are a small village and people don’t want anything top do with us ♦ it’s such a small place so not much to do - there aren’t o things for us to play with or anything ♦ There is nowhere to go ♦ nad oes unrhyw weithgareddau wedi eu trefnu iddynt oni bai am y gwaith a wneir yn yr ysgol gynradd e.e. Clwb yr Urdd, Clwb Coginio (no activities arranged for them except in the primary school e.g. Urdd, cookery club) ♦ - there’s nothing here ♦ boring ♦ there is nothing here ♦ not enough stuff for older children ♦ Park not y/p friendly ♦ Need to be modern ♦ Skate ramp ♦ no money and lack of children Comment: Lack of activities and volunteers are the main reasons given. 103 6.6.10.3 There is plenty for young people to do in the area. 0 Reason 6.6.10.4 There is not enough for young people to do in the area 19 Reason ♦ Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man. (There is enough to do in the area e.g. Denbigh/Ruthin but not much in the village itself. We have to take the car everywhere) ♦ eto nad oes digon o weithgareddau yn cael eu cynnal (again not enough activities organised) ♦ Diffyg diddordeb ymysg y pobl ifanc (lack of interest by young people) ♦ Again not enough young people. The Conwy bus is a very god idea – not sure how long it is here for. ♦ Hall has a few activities lined up for the next few months – which are very welcome ♦ Need lighting for both parks for children to play there – young people to meet up ♦ suspect not enough ♦ Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. (Lack of leadership. Youth Club ended about 5 years ago – lack of commitment by parents and children) ♦ Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. (need more activities in the summer holidays) ♦ Angen i’r Cyngor Sir rhoi arweiniad i ni fel cymuned. (Need the County Council to show leadership to us communities) ♦ A pitch would provide an area to play sports, for them to met up and encourage activity ♦ It is boring. ♦ no clubs or anything ♦ Teenagers have limited available activities in the area. ♦ Transport then becomes a problem as they have to be taken from place to place 104 ♦ nad oes unrhyw weithgareddau ym mhentref Groes i blant hŷn oni bai am y Clwb Ffermwyr Ifanc (no activities for older children in Groes except for Young Farmers) ♦ Not fair ♦ no stuff ♦ no proper skate park Comment: It is the lack of facilities that is highlighted strongly here as is the lack of volunteers to support activities 6.6.11. Older people The things that worry older people most are... The solution to this is... Efallai diffyg siop i rheini sydd ddim yn gallu dreifio (perhaps a lack of a shop for those that can’t drive) trafnidiaeth (transport) efallai hurio bws yr ysgol i fynd a hwy i siopa yn rheolaidd (perhaps hire the school bus to take people shopping regularly) The traffic Be careful about how the cars go past the little ones may get run over less cars Transport Having a regular bus service running to Denbigh and back similar to the service offered in Denbigh where the bus goes around the different estates on an hourly basis Diogelwch (safety) wneud mwy a’r henoed yn y fro. Wedi dweud hyn, mae gwaith da yn cael ei wneud ar rhai lefelau yn achlysurol (do more with older people in the area. Having said this, good work is being done at some levels occasionally) Getting a park health getting a doctor Young people noise us being entertained and not being outside 105 Comment: Transport, safety and traffic are mentioned most often. Young people themselves acknowledge that older people see groups of youngsters as a problem. Perhaps an intergenerational project that brings young and old together may be beneficial. 6.6.12. Socialising I meet other people by… The groups that I am involved with are… The activities that I would like to take part in are… Gwaith! Ysgol! E byst! Trist iawn (work, school, e mail, very sad) Pwyllgor ysgol (school committee) Fynd i’r Neuadd bentref pan fydd pethau ymlaen yno Fynd i bethau Ffermwyr Ifanc Cymdeithasu yn y gwaith (go to the Hall when things are on. Go to other things. Young Farmers. Socialise at work) Ffermwyr Ifanc (Young Farmers) Nosweithiau ymarfer corff yn y Neuadd Cwrs ffotograffiaeth Arlunio Gwneud crefftau gwahanol (Keep Fit evenings in the Hall; Photography Course; Art; different crafts) prin yn cwrdd a bobl yn enwedig rhai newydd i’r ardal (don’t meet people very often – especially those new to the area) Ffermwyr Ifanc Capel (weithiau) (Young Farmers; Chapel (sometimes)) Cadw’n heini neu hamdden Cyrsiau nos (Fitness/Leisure; evening classes) Ferched y Wawr Capel Cymdeithas y Chwiorydd (Merched y Wawr; Chapel; Sister’s Society) Ferched y Wawr Capel Cymdeithas y Chwiorydd (Merched y Wawr; Chapel; Sister’s Society) Chwaraeon yn y Neuadd (sports in the Hall) Fynd i aelwyd Rhuthun Yn cyfarfod pobl yn fy ngwaith sef Coleg Dosbarth cadw’n heini Gwersi ffotograffiaeth Cwrs harddwch 106 Llysfasi (Urdd in Ruthin; meet people in my work at Llysfasi College) Gwersi coginio (keep fit; photography course; beauty course; cooking lessons Fy ngwaith MYW lleol Capel Hefyd yn aelod o’r gampfa yn Ninbych CÔr yn Ninbych (My work; local Merched y Wawr; Chapel; member of the Gym in Denbigh; Denbigh choir) MYW Capel Campfa yn Ninbych CÔr yn Ninbych (Merched y Wawr; Chapel; Gym in Denbigh; Denbigh choir) Capel lleol (local Chapel) Chwarae bowls yn Llansannan (play bowls in Llansannan) Grŵp bowlio Llansannan (Llansannan Bowling Team) school Bridge Horticulture fynd i bwyllgorau! (go to committees) Merched y Wawr Yr Ysgol (Merched y Wawr; the school) Aerobics Pilates Keep fit Welsh classes Sports facilities for children Gapel Pwyllgorau (Chapel; Committees) Y Capel Merched y Wawr (Merched y Wawr; Chapel) Cael rhyw gyfarfod neu glwb rheolaidd i’r ardal gael cymdeithasu (have regular meetings or club in the area so that people can socialise) Ffonio (phoning) Dim oherwydd dim Actio 107 clybiau (non- no clubs) Pêl droed Chwaraeon Celf(acting; football; sports; art) going to Denbigh me, Sophie, Nel, Ffiona, John, and Endaf dancing rugby football The bus stop Siân, John, Endaf, my step sister Sophie, Nel and me Dancing Singing Art Cool games yn y capel (in the Chapel) capel (Chapel) Taking part in activities at the community centre Bingo yr ysgol, y cylch meithrin, y capel (school; nursery group; Chapel) yr ysgol, y cylch meithrin, y capel (school; nursery group; Chapel) cadw’n heini, aerobeg, circuit training, pilates neu ioga (keep fit; circuit training; pilates; yoga) school Denbigh Bylchau School School School Denbigh And Bylchau Football Not meeting any in Groes nothing dancing, trampolining Walking streets dancing and stage school art, dance, rap School Clubs Dancing Stage school dancing and stage school anything Comment: we can see that there is a strong social life in the village with a number of societies available. The religious societies such as the chapel are also quite strong. There seems to be a lack of social activities such as a Youth Club that makes it difficult for young people to socialise in the area. It is through school that they socialise most. This is a difficult situation for young people especially when considered against the lack of transport mentioned earlier. 108 6.6.13. Housing I think that the housing situation in the area is… I think this because… Drist. Dau dŷ haf o fewn milltir i mi yn y 5 mlynedd diwethaf. Dylai pobl ifanc/lleol fod wedi cael y cyfle i’w fforddio. Angen grantiau i achub hen adeiladau amaethyddol/diwylliannol er mwyn i bobl ifanc gael ymgartrefu ynddynt (sad. Two summer homes within a mile of me in the last 5 years. Young/local people should be able to afford them. Need grants to save old industrial/agricultural buildings so that young people can live in them. ) Dlawd iawn. Mae’n anodd i bobl ifanc lleol sy’n gweithio ac yn cyfrannu i’r gymuned gael tŷ – mae hyn yn tlodi’r gymuned mewn mwy nag un ffordd (very poor. It is difficult for young people who work and contribute to the community to get a house – this weakens the community in more than one way) Bur wael o ran dewis yn enwedig tai 3/4 llofft. Ambell i fyngalo ond prinder tai teuluol fforddiadwy (quite poor for choice, especially for 3 or 4 bedroom houses. Some bungalows but not many affordable family houses ) Weddol i’r henoed ond wan iawn i deuluoedd (ok for older people but very weak for young people) Fod nifer o’r tai cyngor wedi eu prynu a dim mwy o dai 3 llofft ar gael yma oherwydd nad yw’r Cyngor wedi gollwng tir – y Cyngor sy’n berchen tir o gwmpas y pentref(a lot of council houses sold and no more 3 bedroom houses available because the Council hasn’t released 109 the land) Annigonol. Angen tai fforddiadwy i bobl ifanc. (Unsatisfactory. Need affordable housing for young people) Fod pobl ifanc yn gorfod symud oherwydd diffyg tai (young people moving away because of lack of housing) dim digon o dai preifat 3a4 llofft (not enough 3 or 4 bedroom private houses) fod yna ddim tir ar gyfer adeiladu (no land for building) adequate Ddrwg. Nid oes tai fforddiadwy yma – buasai hyn yn help i’r gymuned ac i’r ysgol yn Rhydgaled (Bad. No affordable housing here – this would be a help for the community and Rhydgaled school) Eisiau tai i bobl leol (houses for local people) Ddigonol (satisfactory) Eu bod yn dod a rhai o ardaloedd eraill yma (they bring people from other areas here) Dda (good) Mae digon o dai (plenty of houses) Too many houses There is to many houses pretty good it is situated in a nice cosy little village good we have a mixture of privately owned & council houses – residents generally respect the area and one another o lew (not bad) Good People sell houses for good prices safe there’s enough houses and situated in a safe place poor they are old fashioned Comment: we can see that the housing situation worries a number of the participants, with affordable housing for young people (first time buyers) seen to be the main problem. There is a call for more 3 or 4 bed houses for families and the sale of Council house is blamed for this. On the other hand, we see that some people (old and young) view the situation as being good on the whole. 110 6.6.14. Safety Draw a line under the statements you believe to be true: I feel safe in my home 26 or I don’t feel safe in my home ---------------------------------------------------------- I feel safe in my community 27 or I don’t feel safe in my community Comment: No participant has indicated that they don’t feel safe in their home or community. 6.6.15. My Main Worry is... Changing society ♦ Dechrau poeni – oherwydd hyn sy’n digwydd yn y dref cyfagos. Cymdeithas yn newid yn gyflym. (Starting to worry – because of what’s happening in the local town. Society is changing quickly) Crime ♦ Dwyn eiddo megis olew tanwydd. Ardal Groes yn hawdd i bobl drafeilio trwyddi yn sydyn a dwyn pethau. (Stealing property such as heating oil. The Groes area is easy for people to drive through quickly and steal things) ♦ Y dwyn sy’n mynd ymlaen a bod safle’r heddlu yn mynd yn bellach o hyd. Rydym ni o dan ardal Abergele sydd filltiroedd i ffwrdd ond dim ond 3 milltir sydd i Ddinbych(the stealing going on and the police are further away than ever. We are under Abergele which is miles away but only 3 miles from Denbigh ) ♦ Fan wen sy’n dwyn o gwmpas ardaloedd gwledig (the white van staling around the area ) Business/Jobs ♦ Dim sÔn am helpu creu swyddi/busnesau yn yr holiadur. Unedau busnes bach hwyrach yn syniad i greu swyddi yn yr ardal. Gwneud siŵr fod broadband ar gael i bawb gan gynnwys ffermydd a thai ynysig. (No mention of jobs/business in the questionnaire. Small business units may be an idea to create jobs in the area. We need 111 to make broadband available to everyone including farms and isolated houses ) Environment ♦ fod cymaint o lanast, sbwriel yn cael ei daflu ar y ffyrdd a chaeau yr ardal (that there is so much mess, rubbish being thrown on the roads and fields in the area) Traffic ♦ The traffic ♦ my brothers or sisters getting run over or something like that ♦ speeding cars ♦ speeding cars Resources ♦ diffyg adnoddau i bobl ifanc (lack of resources for young people) ♦ not having enough stuff and boring Other ♦ getting older and not being able to go to Denbigh to see my friends ♦ it is boring Comment: Speeding traffic is the thing that worries people most whilst some are concerned with crime in the area. Young people note the lack of resources in the area and the lack of support for business (especially lack of broadband) is noted. Another worry is the amount of rubbish around the area. 112 7. Suggested Next Steps TJB would recommend that the next steps to be taken by Llansannan Community Council are: • Prepare a list of areas of interest/possible projects from this report • Invite residents to a “reporting back” event (possibly Saturday afternoon or evening) – copies of this report could be made available • Invite residents to prioritise areas of interest/possible projects • Invite residents to submit new ideas • Produce a prioritised Action Plan for each village Each project in the Action Plan would then need a Project Plan. This would include answering the following questions: • What do we want to achieve? – Aim • How we will do it? – Tasks • What will we need to make it happen? – Resources • When will it happen? – Timescales • Who is to lead? – Responsibility • What will success be? – Outcomes • How will we know it has worked? – Evaluation Once this has been completed Llansannan Community Council could then secure resources for a project and proceed with the Project Plan. Some projects may be short term and/or require little or no resources; others may be long term and/or require substantial resources. |
| |
| |
| |
|
Latest News & Special Offers
|