Gwerthusiad y Plwyf / Parish Appraisal
Arolwg Cyfranogol Rhagfyr 2008
Adroddiad gan
TJB Cymru Cyf.
Ar ran Cyngor Cymuned Llansannan
TJB Cymru Cyf.
Alaw Cynfal,
Penrhyndeudraeth
Gwynedd
LL48 6PR
FfÔn: 01766 770015
Ffacs: 01766 771808
Click to email
Cynnwys
1. Cyflwyniad
2. Yr Hyfforddiant
3. Y Digwyddiadau
4. Gweithgareddau a Thechnegau a ddefnyddiwyd yn y Digwyddiad
4.1 Wal Syniadau
4.2 Byw yn Llansannan, Bylchau a’r Groes
4.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
4.4 Fy Mhryder Mwyaf
4.5 Mapio(Gweithgaredd gyda’r plant ysgol)
4.6 Holiadur
5. Canlyniadau Llansannan
5.1 Wal Syniadau
5.2 Byw ym Llansannan
5.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
5.4 Fy Mhryder Mwyaf
5.5 Ysgol Bro Aled, Llansannan
5.6 Holiaduron Llansannan
6. Canlyniadau y Groes
6.1 Wal Syniadau
6.2 Byw yn y Groes
6.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
6.4 Fy Mhryder Mwyaf
6.5 Ysgol Rhydgaled
6.6 Holiaduron Y Groes
7. Camau Nesaf
1. Cyflwyniad
Cafodd TJB Cymru (TJB) eu comisiynu gan Gyngor Cymuned Llansannan i hwyluso adnabod anghenion cymunedau Ardal Llansannan, Bylchau a’r Groes er mwyn i’r Cyngor ystyried prosiectau posibl fyddai eu hangen eu datblygu er mwyn cyrraedd yr anghenion hyn.
Yr oedd y Cyngor eisiau ymgymryd ag ymarferiad i ymgynghori gyda’r cymunedau lleol.
Fe gynlluniwyd digwyddiad ymgynghori cymunedol yn Sioe Llansannan yng Nghanolfan Llansannan ar Ddydd Llun, 25 Awst 2008 ac un yn Neuadd y Groes ar Nos Iau 16 Hydref 2008. Pwrpas yr ymgynghoriadau oedd i ddechrau deialog hefo, ac i ddysgu gan, y cymunedau parthed eu hanghenion a dyheadau ar gyfer y dyfodol. Yr oedd bwriad hefyd i hybu syniadau gan aelodau’r Cymunedau.
Trefnwyd ymweliadau gan staff TJB i gynnal gweithgareddau gyda plant blynyddoedd 6 a 7 Ysgolion Bro Aled a Rhydgaled ar 18 Medi 2008.
Yn ogystal â’r digwyddiadau yma fe baratowyd taflenni ymholi ar gyfer y Cyngor Cymuned. Yr oedd y taflenni yma ar gael i aelodau’r Cyngor a gwirfoddolwyr eraill i’w galluogi i gael gwybodaeth gan drigolion yr ardal na all ddod i’r digwyddiadau.
Comisiynwyd TJB Cymru Cyf (TJB) i ddatblygu cynhwysedd y Cyngor Cymuned i hwyluso’r digwyddiad. Yr oedd y rhaglen waith fel y dilyn:
Cyfarfod rhwng TJB ac aelodau’r Cyngor Cymuned i drafod anghenion a pharatoi at y digwyddiad
TJB i ddatblygu cyfres o weithgareddau cyfranogol gall cael eu defnyddio yn y digwyddiadau
TJB yn paratoi taflenni ymholi
Sesiwn hyfforddi i aelodau’r Cyngor i’w gynnal ar Awst 18fed 2008
Y Grwp i hwyluso’r digwyddiad ar 25 Awst 2008 a 16 Hydref 2008 gyda chymorth TJB
TJB i ddadansoddi’r canlyniadau, paratoi adroddiad ac i adrodd yn Ôl ar y canfyddiadau.
Prif bwrpas y Rhaglen oedd datblygu cynhwysedd y Cyngor i gynnal arolygon cyfranogol. Fe fydd sgiliau wedi eu datblygu o fewn y Cyngor parthed technegau a gweithgareddau cyfranogol fydd yn rhoi hyder iddynt i gynnal y math yma o arolwg heb gymorth allanol yn y dyfodol.
2. Yr Hyfforddiant
Fe gynhaliwyd y sesiwn hyfforddi yng Nghanolfan Llansannan ar 18fed o Awst 2008. Tri aelod o’r Cyngor Cymuned oedd yn bresennol.
Yn dilyn trafodaeth am y theori tu cefn i’r gweithgareddau trefnwyd y noson fel gweithdy hefo aelodau’r Cyngor yn cael cyfle i gymryd rhan yn, ac addasu, y gweithgareddau cyfranogol cyn cael cyfarwyddyd ar sut i hwyluso eu defnydd ar y noson. Yna fe drafodwyd y taflenni ymholi a sut i’w defnyddio.
Rhan olaf y sesiwn oedd cynllunio’r digwyddiad yn cynnwys gosod tasgau i unigolion a nodi pa adnoddau oedd angen yn y digwyddiadau.
3. Y Digwyddiadau
Fe gynhaliwyd y digwyddiad cyntaf yn ystod Sioe Llansannan yng Nghanolfan Llansannan ar Ddydd Llun 25 Awst 2008. Fe drefnwyd bod rhan o’r Ganolfan yn cael ei neilltuo ar gyfer y gweithgareddau cyfranogol. Yr oedd rhannau eraill yn cael eu defnyddio i arddangos cynnyrch a gyflwynwyd i gystadlaethau’r Sioe. Cafwyd adloniant gan blant a thrigolion yr ardal. Yr oedd yn ddiwrnod weddol sych, gwyntog ond fe ddaeth nifer dda o’r gymuned yno i gefnogi. Yr oedd y diddordeb ac ymateb i’r gwerthusiad yn dda iawn a chredwn y gallwn gyfrif y digwyddiad yn un llwyddiannus.
Fe gynhaliwyd yr ail ddigwyddiad yn Neuadd y Groes yn ystod Noson Goffi a drefnwyd gan Pwyllgor y Neuadd ar Ddydd Iau 16 Hydref 2008. Fe drefnwyd bod rhan o’r Neuadd yn cael ei neilltuo ar gyfer y gweithgareddau cyfranogol. Yr oedd rhannau eraill yn cael eu defnyddio i pobl gael paned a sgwrs. Yr oedd yn noson weddol sych ac fe ddaeth nifer dda o’r gymuned yno i gefnogi. Yr oedd y diddordeb ac ymateb i’r gwerthusiad yn dda iawn a chredwn y gallwn gyfrif y digwyddiad yn un llwyddiannus.
Ymwelodd staff TJB ag Ysgolion Bro Aled a Rhydgaled 18 Medi 2008 i gynnal ymgynghoriad gyda plant blynyddoedd 6 a 7. Cafwyd ymateb arbennig gan y plant ac yr oedd staff y ddwy Ysgol yn groesawus dros ben a diddordeb mawr mewn ymateb y plant.
Mae Gwerthuso Cyfranogol (GC) yn fethodoleg sydd yn creu cylch o hel data, myfyrio a dysgu - a thrwy hyn weithredu. Yn ddelfrydol mae pob grŵp o gyfranogwyr yn symud trwy’r gwahanol gyfnodau, yn gyntaf yn edrych ar eu canfyddiadau o’u sefyllfa bresennol, yna adnabod rhwystrau a bylchau a chynnig atebion neu newidiadau. Yn arferol mae’r sesiynau yn cael eu hymgymryd gan gyfoedion, pobl sydd yn penderfynu cyfranogi ac yn penderfynu ar eu lefel o gyfranogaeth.
Mae GC yn hynod o hyblyg. Gall gael ei ddefnyddio gyda grwpiau bychan a chymunedau cyfan. Gall gael ei ddefnyddio ble bynnag mae pobl yn ymgynnull: yn eu tai, mewn tafarndai, mewn siopau neu ar gornel stryd. Nid yw’n ddibynnol ar gael pobl at ei gilydd mewn cyfarfodydd.
Mae’r adrannau canlynol o’r adroddiad yma yn disgrifio’r gweithgareddau a ddefnyddiwyd ynghyd a’r canlyniadau a gafwyd.
4. Gweithgareddau a Thechnegau a ddefnyddiwyd yn y digwyddiad
4.1 Wal Syniadau
Disgrifiad
Yr oedd y gweithgaredd yma wedi ei baratoi er mwyn rhoi cyfle i aelodau’r gymuned i nodi unrhyw syniadau neu sylwadau ar gyfer anghenion y gymuned. Y gobaith oedd y byddai’r gweithgaredd yma hefyd yn cynhyrchu syniadau newydd. Hefyd gall unrhyw syniad, ddim ots pa mor annelwig, sbarcio meddwl person arall a fyddai, efallai, yn arwain at syniad mwy ymarferol.
Yr oedd y ‘wal’ yn cael ei gwneud trwy orchuddio paneli arddangos â phapur ac arlunio siapiau brics ar y papur. Yr oedd y cyfranogwyr yn cael eu hannog i roi eu syniad oddi mewn i fricsen. I osgoi dyblygu ac i gael rhywfaint o flaenoriaethu syniadau roedd y cyfranogwyr yn gallu ticio syniad rhywun arall os oeddynt yn cytuno a rhoi croes os oeddynt yn anghytuno.
4.2 Byw yn Llansannan/Groes
Disgrifiad
Yn y gweithgaredd yma ceisiwn ddarganfod beth mae pobl yn hoffi am fyw yn yr ardal a rhai o’r pethau nad ydynt yn hoffi. Pwysigrwydd y gweithgaredd yma yw ei fod yn dangos beth sydd yn bwysig i bobl leol a rhaid bod yn ofalus i beidio ag ymyrryd â phethau mae pobl yn hoff ohonynt wrth greu newidiadau mewn cymuned. Ar y llaw arall mae’r pethau sydd yn y categori “ddim mor dda” yn dangos bod pobl leol wedi adnabod pethau i wella arnynt a gall y rhain fod yn amcanion tymor byr i’r Cyngor.
Ar gyfer y gweithgaredd yma fe baratowyd dau fath o daflen allan o bapur A4 - un wedi ei thorri i siâp crys T (“Top”) ac yr ail i siâp trÔns (“Pants”). Ar y crys T yr oedd y datganiad “Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw ym Llansannan/Groes yw ….” ac ar y trÔns “Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw ym Llansannan/Groes yw …”. Fe roddwyd lein ddillad i fyny ac fe anogwyd pobl/plant i osod eu “dillad” (eu taflenni gorffenedig) arni gyda phegiau dillad.
4.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
Disgrifiad
Yn ystod y sesiwn hyfforddi cafodd aelodau’r Cyngor gyfle i ystyried pa faterion penodol yr hoffent gael barn y gymuned. Gall y materion yma fod yn sail i waith y Cyngor dros y blynyddoedd nesaf. Y materion yma oedd:
• Tai
• Diogelwch
• Gwasanaethau
• Manion dydd i ddydd – pethau sy’n poeni pobl
• Tai
• Cludiant
• Addysg
• Gwelliannau i’r Ardal
Dyfeisiwyd gweithgaredd i alluogi trigolion yr ardal i ystyried y materion yma ac i roi eu sylw arnynt.
Ysgrifennwyd pob mater ar daflen bapur “flipchart” a’i osod ar fwrdd. Rhoddwyd post-it notes a phensel i bob cyfranogwr a gofynnwyd iddynt ysgrifennu eu sylwadau ar y post-it a’i osod ar y daflen bapur priodol.
4.4 Fy Mhryder Mwyaf
Ym mhob digwyddiad fe arddangoswyd taflen ar “flip chart” gyda’r ymadrodd “Fy mhryder mwyaf yw.....” arno. Gofynnwyd i pobl orffen y frawddeg trwy ysgrifennu ar post it note a’i osod ar y daflen. Ar y wyneb gall y gweithgaredd yma gael ei weld fel ein bod yn ceisio cael gwybodaeth personol ond, gan ei fod wedi cael ei osod mewn cyd-destun y gweithgareddau eraill, mae pobl yn ymateb gyda atebion sy’n ymwneud a’r gymuned yn hytrach na nhw eu hunain. Pwrpas y gweithgaredd hwn oedd i adnabod y pryderon mwyaf o fewn y cymunedau, hynny yw, beth mae pobl yn wir ystyried sydd yn broblem o fewn eu cymuned.
4.5 Mapio (Gweithgaredd gyda’r plant ysgol)
Mae Mapio Cymunedol yn un o’r mwyaf defnyddiol a hyblyg o dechnegau Gwerthuso Cyfranogol. Mae’n galluogi pobl lleol i ddefnyddio technegau gweledol a diagramegol i dynnu llun o’u cymuned fel y mae hwy yn ei weld. Gofynnwyd i’r plant dynnu llun o’u cymuned a dangos y llefydd sydd yn bwysig iddynt. Mae’r pethau pwysig yn gallu fod yn wahanol i wahanol grwpiau ac maent yn arferol yn dangos y llefydd pwysig ar raddfa llawer mwy. Elfen bwysig arall oedd bod y plant yn gweithio mewn grwpiau o pob pentref ac yn trafod ymysg eu gilydd beth sydd yn bwysig.
Gofynnwyd i’r grwpiau hefyd dangos y pethau/llefydd y maent yn hoffi a ddim yn hoffi yn y pentref. Gwnaethpwyd hyn trwy rhoi dotiau gwyrdd (hoffi) a coch (ddim yn hoffi) iddynt a’u bod yn gosod y dotiau ar y mannau priodol. Gofynnwyd iddynt hefyd nodi y rhesymau ar y dotiau.
Gall mapio gael nifer o defnydd:
• mae arlunio yn galluogi pawb gymryd rhan gan fod y gallu i ddarllen ac ysgrifennu ddim yn angenrheidiol
• Mae materion yn codi sydd gallu cael sylw pellach
• Y ffordd mae pobl lleol yn canfod eu cymuned sy’n cael ei arddangos
• Mae toreth o wybodaeth yn cael ei arddangos
• Mae pobl yn cynnal trafodaeth o gwmpas y map
• Gall gael ei ddefnyddio i adnabod ardaloedd i newid.
• Gall ei ddefnyddio i gael elfennau gwahanol o’r Gymuned i weld safbwynt carfan arall.
4.6 Holiadur
Penderfynwyd y byddai arf i holi trigolion lleol yn ddefnyddiol i’r Cyngor Cymuned ac ar Ôl trafod y pynciau i rhoi sylw iddynt gofynnwyd i TJB baratoi taflen holi.
Y pynciau canlynol a benderfynwyd:
• Traffig – beth yw a lle mae’r problemau traffig yn yr ardal?
• Parcio – yw parcio yn addas? Ble mae problemau os yn bodoli?
• Siopa – ble mae pobl yn siopa? Oes cefnogaeth i’r siop/post lleol?
• Gwasanaethau – pa wasanaethau sydd yn anodd i’w cael?
• Trafnidiaeth – sut mae pobl yn teithio o gwmpas yr ardal?
• Gwirfoddoli – beth yw gwir drawiad gwirfoddoli yn yr ardal? Paham mae pobl yn gwirfoddoli? Ym mhle maent yn gwirfoddoli?
• Gwybodaeth – yw pobl yn derbyn gwybodaeth amserol?
• Addysg/Hyfforddiant i oedolion – oes galw am addysg i oedolion? Pa bynciau mae pobl eisiau?
• Plant a Phobl Ifanc – oes digon o bethau i plant a pobl ifanc wneud?
• Pobl Hyn – beth sy’n eu poeni?
• Cymdeithasu – ble mae pobl yn cyfarfod? Pa gymdeithasau sydd yn bodoli? Pa weithgareddau fyddai pobl yn hoffi wneud?
• Tai – beth yw canfyddiad trigolion yr ardal am y sefyllfa dai?
• Diogelwch – yw pobl yn deimlo yn ddiogel yn eu cartrefi a chymuned?
• Pryder Mwyaf – beth yw eu pryder mwyaf?
Yn ogystal a hyn gofynnwyd i gyfranogwyr nodi eu oed yn gyffredinol a’r pentref ble yr oeddent yn byw. Hefyd cafwyd gweithgaredd “Ble dwi’n byw..” gweithgaredd a fyddai gan yr un pwrpas a’r trÔns a crys t yn y gweithgareddau cyfranogol.
Yn dilyn paratoi yr arf fe hyfforddwyd unigolion i’w ddefnyddio gyda grwpiau yn eu cymuned.
Prif fethodoleg yr arf oedd gorffen brawddegau. Yr oedd geiriau agoriadol y brawddegau yn cael eu pennu yn y sesiwn baratoi gyda’r Cyngor Cymuned e.e. “Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw………” Technegau eraill a ddefnyddiwyd oedd tanlinellu gosodiad e.e. “Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol” neu “Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol”. Wrth ddefnyddio’r dechneg yma fyddai’r gwybodaeth yn cael ei gymhwyso gyda brawddeg i’w gorffen e.e. “Dwi’n meddwl hyn oherwydd.....”
5.Canlyniadau Llansannan
5.1 Wal syniadau
Y canlynol yw’r canlyniadau o’r gweithgaredd ym Llansannan. Yr ydym wedi dangos y syniadau wedi eu grwpio o dan penawdau ac yn nhrefn y gefnogaeth a gafwyd (gyda thiciau). Mae’r syniadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd ar y diwrnod.
Syniad Tic Croes
Cyfleusterau
Toiled newydd a glan 7
Angen caffi cymunedol 5
Beth am wasanaeth Pryd ar Glyd i’r henoed? 5
Neud y toiledau i fyny 3
Ishio mwy o swings yn y Parc 1
Cadw’r ddwy dafarn ar agor
Symud y Parc Chwarae i lawr i’r Cae Chwarae
Syniadau am brosiectau
Local map with names of houses 3
Creu map o enwau’r caeau yn yr ardal 1
Ideas box in village shop
Arwydd clir yn y pentref i hysbysu gemau pêl droed Llansannan
Diwrnod casglu llanast sydd ar y llawr ym mhob man
Glanhau a thacluso’r pentref
Traffig
20 mph outside the school 18
Arwydd cyflymder yn fflachio fel mae ceir yn dod i mewn i’r pentref 15
Speed ramps through the village 6 1
Cymuned
Angen llais lleol wrth osod tai cyngor 10
Mwy o gydweithio yn y gymuned
Pobl leol i wirfoddoli i gadw pethau ee glanhau toiledau
Tai
Tai fforddiadwy i bobl lleol 8
Sylwadau:
Mae galw am fwy o gyfleusterau yn y pentref y pennaf o rhain yw toiledau cyhoeddus addas. Cafwyd hefyd syniad o greu caffi cymunedol a sefydlu/sicrhau gwasanaeth pryd ar glud i’r henoed.
5.2 Byw yn Llansannan
Mae’r canlyniadau wedi eu grwpio o dan benawdau unwaith eto. Mae’r gweithgaredd yma yn fuddiol gan ei fod yn dangos y pethau sydd yn bwysig i bobl leol ac fe ddylid bod yn ofalus wrth ymyrryd â rhain wrth baratoi unrhyw gynlluniau. Ar y llaw arall, mae’r pethau sydd wedi eu nodi yn yr adran “ddim cystal” yn dangos y pethau mae pobl leol eisiau eu newid a gallent ddod yn amcanion tymor byr.
Eto mae’r sylwadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd
5.2.1 Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw ym Llansannan yw…….
Y Gymuned
• Everyone is very friendly
• Byw mewn gymuned gyfeillgar, wledig, Gymraeg
• Y bobl – yn gyfeillgar ac yn barod i gefnogi eu gilydd
• The people are so nice
• Friendly village
• Bod ffrindiau fi ddim yn bell o fi
• Byw yn y wlad a bod yn rhan o bentref gyfeillgar Cymraeg!
• Bod y rhan fwyaf o fy ffrindie fi yn byw yma
• Pobl yn gyfeillgar
• Yr wyf yn hoff o fyw yma gan mai yma mae fy ngwreiddiau
• Cymreictod yr ardal – hir y parhad yr iaith a’r diwylliant yn yr ardal
• The friendliness of all the people around
Yr amgylchedd
• Beautiful walks and views
• Looking at the beautiful scenery coming in to the village from Abergele
• The peace and tranquillity within the village and surrounding area
Adnoddau/cyfleusterau
• Plenty to do
• Bod yna siop neis
Sylw
Mae’r teimlad cymunedol yn y pentref yn elfen bwysig o paham mae pobl yn mwynhau byw yma fel mae’r adnoddau/cyfleusterau sydd ar gael. Mae harddwch yr ardal a’i lleoliad hefyd yn arddangos yn bwysig i’r trigolion.
5.2.2 Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw ym Llansannan yw…….
Adnoddau/cyfleusterau
• Bod y toiledau ddim yn agored neu yn fudr o hyd! – mae nhw yn handi er bo fi’n byw mor agos
• Cyflwr ofnadwy’r toiledau cyhoeddus
• Shop shut on Saturday afternoon
• Pavilion clubroom smells musty
• Not a lot of interest in local playing fields & sports
• Threats to Post Office very bad – we must fight closure!
Tai
• Prisiau rhai o’r tai sydd ar werthu yma
• Prinder tai a’u pris o fewn cyrraedd y Cymry lleol
Arall
• Fod rhai o’r pobl sy’n dod yma i fyw yn penderfynu bod yn ddieithr
Sylw
Fe nodwyd bod rhai cyfleusterau yn y pentref angen sylw, y pennaf o’r rhain yw’r toiledau cyhoeddus, ond mae sylw hefyd am y siop leol, adnoddau chwaraeon a’r Swyddfa Post.
5.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
Y sylwadau ar y materion amlygwyd gan y Cyngor Cymuned oedd:
Tai
• More affordable housing, maybe a block of flats?
Tai fforddiadwy i bobl lleol (7 tic)
• Tai i bobl ifanc (1 tic)
• Need more affordable housing in the village for young people as they cannot afford to live here!
• Tai i bobl lleol – fforddiadwy!
• Rhy ddrud
• Cynnal a chadw hen dai – angen cymorth grantiau (3 tic)
• Tai mwy fforddiadwy i bobl ifanc lleol (1 tic)
• Syml hau tipyn ar rheolau caniatáu tai fforddiadwy (1 tic)
Sylw: Mae diffyg tai fforddiadwy yn yr ardal yn achos o bryder i’r trigolion, ac mae’r atebion a gynigwyd yn amrywio o godi mwy o dai/fflatiau i syml hau rheolaeth cynllunio ar gyfer tai fforddiadwy.
Diogelwch
• Arafu cyflymder trwy Clwt
• Arafu cyflymder (3 tic)
• Arafu wrth fynedfa’r Ysgol er mwyn diogelwch y plant, a mwy o le i’r rhieni gael parcio wrth ddanfon a chasglu’r plant (3 tic)
Sylw: Wrth feddwl am ddiogelwch, cyflymder traffig sydd yn poeni pobl fwyaf yn arbennig ger mynedfa’r Ysgol. Mae hyn yn cael ei gadarnhau trwy sylwadau ar draffig/parcio.
Iechyd
• I have to keep fit & well. Llan F T H practice do not like to take home visits. Thank you for Llansannan clean air etc – it keeps me well
• As long AS you are only ill on a Thursday it’s OK
• Pam bod gormod o Gancr yn y plwyf?
• A designated cycle path around the village (or a long the valley) would encourage better health for all
• Angen i’r feddygfa fod yn agored gyda’r nos fel bod pobl yn medru mynd yno ar Ôl gwaith (3 tic)
• Use of community hall for sports/leisure for adults (evening & weekends) – not aware of anything already happening
Sylw: Mae sylwadau wedi eu gwneud parthed oriau agor y feddygfa ac mae syniadau wedi eu rhoi ymlaen am adnoddau hamdden/cadw’n heini a fyddai yn gwella iechyd trigolion y pentref.
Addysg/Hyfforddiant
• Eisiau mwy
• Keep the village school
• Angen dosbarthiadau nos ee gwaith llaw, iaith arall ee Ffrangeg (gan cofio bod cÔr o Ffrainc yn dod yma flwyddyn nesaf)
• Hyfforddiant am arddio
Sylw: mae galw am ddosbarthiadau nos yn y pentref gyda rhai syniadau – garddio, ieithoedd a gwaith llaw.
Gwybodaeth
• Signpost i’r Cae Pêl droed a Cae Chwarae (2 dic)
• Not enough information of events in English. So sorry to say but i have not yet learnt Welsh, but I am trying
• Mwy o bethau i’r plant yn y cae chwarae
• Mwy o offer a bin sbwriel yn y Parc
• Sâl iawn
• Not enough information of events happening in the village & surroundings
Sylw: Mae galw am well arwyddion o gwmpas y pentref ac hefyd am fwy o wybodaeth parthed digwyddiadau yn yr ardal. Mae dau sylw wedi eu gwneud bod dim digon o wybodaeth i’r rhai na all deall Cymraeg.
Traffig/Parcio
• Traffig yn gyrru trwy’r Llan! (5 tic)
• 50mph trwy’r Groes! – dod a hwn i lawr (1 tic)
• Dim digon o le i barcio
• Safe crossing point in the village (bendy roads & fast cars make it a bit of a nightmare)
• 30mph thro the village of Llansannan
Sylw (gweler diogelwch)
Siopau/Post
• Cadw’r S Bost ar agor – mae’n rhan bwysig o fy(?) un ar gael yn y pentref
• Post Office is essential for the wellbeing of the community – Keep it Open!
• Cadw’r Post yn agored! Agor y siop am oriau hirach! (1 tic)
• Keep the Post Office open – no p/time P Office bus (3 tic)
• Cadwch y Post yn agored
• Cadw siop & swyddfa post yn agored (6 tic)
• Cadw’r siop ar agor yn hwyrach
• Cadw Swyddfa’r Post (1 tic)
• Holl bwysig cadw’r Swyddfa Bost ar agor – Canolfan y Llan (2 dic)
• Cadw’r Post Office yn agored (4 tic)
• Cadw’r swyddfa Bost (3 tic)
• Cadw’r Post ar agor (3 tic)
• Cadw’r Swyddfa Bost ar agor
• Cael ail agor Siop y Groes
Sylw: Mae’n amlwg bod peth pryder yn lleol am ddyfodol y Swyddfa Bost gyda nifer o sylwadau parthed sicrhau ei dyfodol.
Gwasanaethau
• Mwy o wasanaethau i bobl hyn ee Pryd ar Glud
• Post Office a necessity, buses a necessity, corner shop a necessity, meals on wheels a necessity, telephone a necessity, local pub a necessity, schools a necessity
• Keep local buses running – Post Office
• Need childcare/nursery facilities locally if possible
• Angen mwy o gasglu llanast sy ar lawr ym mhob man.
•Mwy o bethau i bobl ifanc
Sylw: Mae galw am fwy o wasanaethau i pobl hyn, fel y mae am rhagor o gyfleon gofal plant yn yr ardal.
Trafnidiaeth
• Would like transport on a Sunday and Bank Holidays. More bus services to Denbigh and Llanrwst
• Not enough bus services to get to Denbigh. People working there need to find alternative transport., Also for shopping/weekends
• Please keep the bus transport. Most necessary for people without their own transport. (2 dic)
• Da iawn – er bod y bws lleol yn gyrru ar y ffyrdd cefn! (3 tic)
• Gweddol
Sylw: Mae’r angen am fwy o drafnidiaeth cyhoeddus yn cael ei amlygu.
Gwirfoddoli
• Cefnogaeth i ddysgwyr siarad Cymraeg! (3 tic)
• Thank you to the 1st responder volunteers
• Mae yna 11 o bobl yn gwirfoddoli i fod gyda’r Ymatebwyr Cyntaf – Da iawn nhw (3 tic)
• Cyfleoedd trwy wirfoddoli
Sylw: Mae’r gymuned yn gweld y gwasanaeth mae gwirfoddolwyr Ymatebwyr Gyntaf yn ei gynnig yn un gwerthfawr iawn. Fyddai cefnogaeth i ddysgwyr Cymraeg yn cael ei groesawu.
5.4 Fy mhryder mwyaf
Fy mhryder mwyaf yw......
• Cyflymder traffig
• Cyflymder heibio’r Ysgol
• Cars going very fast during school hours (2 dic)
• Speeding through the village
• Colli bobl ifanc o’r Llan
• Cau’r Swyddfa Bost!
• Cau Swyddfa Post (5 tic)
• A village without any services i.e. post Office, village hall, school, buses, drs surgery, shop, pub, but most of all PEOPLE
• Fod sÔn am gau’r swyddfa post
• Cau swyddfa bost
• Ofni cau y siop
• Cau y swyddfa bost
• Cau y swyddfa bost
• Cau toiledau cyhoeddus (3 tic)
• Nad yw pobl yn barod i reportio drwg weithredwyr (1 tic)
• Plant/pobl ifanc yn cadw reiat y tu Ôl i’r Ganolfan
• Gormod o daflu llanast
• Angen mwy o lanhau a thacluso’r pentref – gan y Cyngor Bwrdeistref
• Sbwriel o amgylch y lle
• Cŵn rhydd
Sylw: Eto mae cyflymdra ceir yn achosi pryder yn lleol fel y mae sbwriel o gwmpas y pentref. Mae hefyd un neu ddau o sylwadau parthed ymddygiad plant/pobl ifanc ond y pwnc sydd yn achosi fwyaf o bryder yn lleol yw’r posibilrwydd o golli’r Swyddfa Post.
5.5 Ysgol Bro Aled Llansannan
5.5.1 Wal Syniadau
Syniad Tic Croes
Adnoddau Hamdden
Skatepark 10
Cwrt Tennis 4
Stadium Llan FC 3
Trac beicio 2
Mwy o bethau yn y Parc 1
Lle nofio 1
Swimming Pool 1
Pwll nofio
Parc arall
Siopau
Mwy o siopau 4
McDonalds 2
McDonalds 2
Llyfrgell a siopau 1
Pizza Hut 1
KFC 1
Siop siocled 1
WH Smiths 1
Siop beiciau
Pizza Hut
Siop Man U
Siop Hufen Ia
Tesco
Toiledau Cyhoeddus
Gwneud rhywbeth arall hefo’r toiledau
Gwneud y toilets i mewn i siop
Arall
Mwy o glybiau 2
Torri fwy o wrychoedd
Concert Hall
Sylw: Mae’r plant yn galw am ragor o adnoddau hamdden/chwarae yn y pentref ac mae’n amlwg bod diffyg siopau yn yr ardal yn bwnc llosg. Mae cyflwr y toiledau cyhoeddus hefyd yn cael sylw ond dim ond un sylw sydd yn cael ei gynnig am ddiffyg pethau i’w gwneud yn yr ardal.
5.5.2 Byw yn Llansannan
Y Peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn Llansannan yw.......
Ffrindiau
• Tŷ ffrindiau
• Mae yna lefydd da i gyfarfod fy ffrindiau
• Mynd i dai ffrindiau
• Dwi’n hoffi Tŷ Hefin
• Mae llawer o fy ffrindiau yn byw yma
• Bod gyda fy ffrindiau
Chwarae
• Rydw i yn cael chwarae hefo fy ffrindiau ac rydan ni yn cael chwarae hefo lot o bethau
• Mynd i’r cae yn ymyl tŷ ni
• Mae’n dda byw yn Llansannan oherwydd bod yna ddigon o lefydd i chwarae
• Mae llawer o lefydd i chwarae yma
Y Parc/Cae Chwarae
• Dwi’n hoffi’r Parc
• Y Parc
• Mynd i Cae Chwarae i chwarae pêl droed
• Mynd i’r Parc i fynd ar y siglen a’r ffrâm ddringo
• Y Cae Chwarae
• Y Parc achos mae o’n hwyl a dwi’n hoffi syrthio oddi ar y swing pan dwi’n mynd yn uchel
Yr amgylchedd
• Mae llawer o goed a blodau hyfryd yma
• Mae golygfa dda
• Gweld ein mynydd
• Lle cartrefol da iawn
• Rwyf yn cael cerdded o gwmpas yr ardal
• Llefydd da i fynd ar y beic
Distawrwydd
• Dim lot o draffig
• Mae’n dawel yma
• Mae yn dawel
• Dim llawer o sŵn
Yr Ysgol
• Yr Ysgol
• Ysgol
• Yr ysgol
Y Siop
• Cael mynd i’r siop
• Y Siop
• Mynd i’r siop i gael fferins a gweld ffrindiau
• Siocled
• Y Siop i gael fferins
Arall
• Y Cwrs Golff
• Busnesu dros y cloddiau
• Byw yn agos i Llansannan
• Tip
• Tŷ fi
• Dwi yn gwybod rownd y lle
• Mae yn handi hefo lle ailgylchu
Sylw: Mae’r ffaith bod y plant yn byw yn agos i’w ffrindiau yn un o’r rhesymau mwyaf am hoffi byw yn Lansannan ac maent yn nodi bod dign o lefydd i chwarae yn yr ardal. Maent hefyd yn nodi amgylchedd a distawrwydd y pentref am reswm arall am hoffi byw yma ac mae’r Siop yn elfen bwysig iddynt. Mae’r plant yn falch iawn o’r cyfleusterau yn y Parc ac mae cyfleon ailgylchu wedi dod yn bwysig iawn iddynt
Y Peth dwi’n hoffi leiaf am fyw yn Llansannan yw......
Y Tafarndai/Smocio
• Pobl yn smocio tu allan i’r Red Lion
• Pobl yn smocio ac yn ddrwg
• Pobl yn smocio
• Dwi ddim yn hoffi’r pubs
• Pobl yn smocio tu allan
• Y Saracens Head oherwydd mae na gormod o ysmygu yn y tŷ ac tu allan ac pobl yn drync
Y Parc
• Y Parc
• Y Parc
• Y Parc
Ceir/Traffig
• Ceir
• Byw yn ymyl lle mae llawer o geir
• Y ceir yn pasio yn y boreau a nos
• Y Ceir
Toiledau
• Dwi ddim yn hoffi’r toilede oherwydd mae nhw yn drewi ac ddim yn gweithio
• Mae’r toiledau wedi malu
• `dwi ddim yn hoffi’r tŷ bach sydd yn y cae chwarae ac y toilede sydd o flaen y Post Office
Unigedd
• Ei fod yn eithaf pell o bob man
• Mae o yn bell o bob man
Arall
• Adar swnllyd
• Mae ‘na llawer o gŵn ar ei stryd ni
• Dwi ddim yn hoffi’r tîm pêl droed
• Dim byd – mae Llansannan yn grêt
• Yr hoglau pŵ sydd di cael ei spreadio
• Rwy’n credu bod ddim digon o bethau i’w wneud
Sylw: Mae’r newidiadau i’r gyfraith parthed ysmygu mewn adeiladau cyhoeddus yn golygu bod ysmygwyr erbyn hyn yn gorfod mynd allan o dafarndai i smocio. Yn amlwg mae’r plant yn gweld hyn y fygythiol ac mae’n creu pryder iddynt. Mae cyflymder traffig eto yn cael ei nodi fel y mae cyflwr y toiledau cyhoeddus. Mae elfen o unigedd yn codi yma hefyd wrth i’r plant wneud sylw fod tŷ pentref yn “bell o bobman” .
5.5.3 Mapio
Map 1
Llefydd a nodwyd:
• Cae Chwarae
• Y Red Lion
• Biniau Ailgylchu
• Siop
• Capel
• Cae Pêl Droed
• Yr Ysgol
• Cae chwarae (Maes Aled)
• Y ffordd fawr
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Cae chwarae – “i gael hwyl a sbri”
• Y Siop – “i gael prynu pethau fel fferins”
• Y Capel – “rydach chi yn cael dysgu am Iesu”
• Cae Pêl Droed – “i chwarae hefo ffrindiau”
Yr unig le nad ydynt yn hoffi yw y Red Lion - “mae pobl yn smocio tu allan”
Map 2
Llefydd a nodwyd:
• Ysgol
• Tŷ Lora
• Cae Chwarae
• Doctor (meddygfa)
• Parc (Maes Aled)
• Tŷ Elin
• Biniau Ailgylchu
• Siop
• Yr Afon
• Arwydd wrth ddod i mewn i’r pentref
• Y ffordd fawr
• Swyddfa Post
• Tŷ
• Capel
• Toiledau
Hendre Llan (?)
• Ffordd Llangernyw
• Ffordd Abergele
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Ysgol – “da ni yn dysgu llawer a cael hwyl”
• Tŷ Lora – “Mae yn daclus a chlên”
• Cae Chwarae – “i gael chwarae hefo’n ffrindiau ni i gyd”
• Doctor (meddygfa) – “ i wella ni”
• Yr Afon – “mae yn hwyl lluchio cerrig i’r afon”
• Siop
• Tŷ Elin – “Mae yn daclus a chlên”
• Hendre Llan (?) – “oherwydd Sioe Llansannan”
• Parc (Maes Aled) – “da ni yn cael llawer o hwyl”
• Tŷ – “Mae yn daclus a chlên”
Yr unig le nad ydynt yn hoffi yw y toiledau cyhoeddus - “dydi o ddim yn gweithio” “dim yn hogla neis”
Map 3
Llefydd a nodwyd:
• Ffordd Llangernyw
• Ffordd Abergele
• Parc (Maes Aled)
• Cae Defaid
• Tŷ Sam
• Ysgol
• Capel
• Afon Aled – 2 le, ganol y pentref a ffordd i mewn i’r pentref
• Tip (le ailgylchu)
• Mynwent
• Siop Llan
• Hen Gapel
• Cae Footy
• Post
• Tŷ Anna
• Ffordd fawr
• Tŵr Celyn
• Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych)
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Cae Defaid – “da ni’n cael cig”
• Tŷ Sam – “lle i fwyta”
• Yr Ysgol – “le i ddysgu”
• Capel – “lle i weddïo”
• Siop y Llan – “ lle i brynu fferins”
• Tŷ Anna – “lle i gysgu”
• Cae Footy – “lle i chwarae footy”
• Afon (ar y ffordd i mewn i’r pentref) – “hwyl i splasio i mewn”
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Afon (canol y pentref) – “Afon Cerrig Slip”
• Hen Gapel – “ddim yn cael ei ddefnyddio”
• Tip (le ailgylchu) – “gormod o gacwn”
• Mynwent – “mae’n ddiflas”
• Pob ffordd allan o’r pentref – “allan o Lansannan”
• Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) – “metal machines”
Map 4
Llefydd a nodwyd:
• Ffordd fawr
• Parc (Maes Aled)
• Ailgylchu
• Ysgol
• Capel
• Capel
• Eglwys
• Mynwent
• Siop Llan
• Saracens
• Swyddfa Post
• Cae Chwarae
• Maes Parcio
• Eglwys
• Tŷ Ifan Batty?
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Parc (Maes Aled)
• Yr Ysgol – “bod hefo ffrindiau”
• Capel – “lle i ddysgu am Iesu”
• Capel – “lle hyfryd”
• Siop y Llan – “fferins”
• Cae Chwarae – “mae’n hwyl a sbri”
• Post – “anfon post”
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Ysgol – “dysgu”
• Saracens – “drwg i plant a pobl”
• Maes Parcio – “dangerous”
Map 5
Llefydd a nodwyd:
• Ffordd fawr
• Parc (Maes Aled)
• Bins Ailgylchu
• Ysgol
• Capel 1 (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych)
• Capel 2
• Capel 3 (agosaf i’r ysgol)
• Cae Chwarae
• Swyddfa Post
• Pub (Saracens)
• Pub (Red Lion)
• Eglwys
• Mynwent
• Siop
• Tŷ fi
• Garej
• Lle newid doctor
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Bins Ailgylchu – “darllen y Sun”
• Capel 1 (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) - “achos fi sydd biau fo”
• Siop – “achos mae yna fferins”
• Cae Chwarae – “lle chwarae da”
• Mynwent – “lle da i gael neidr araf”
• Yŷ ni – rydw i yn byw yna
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Parc (Maes Aled)
• Ysgol – “achos rydan ni angen gwneud gwaith”
• Lle newid doctor – “mae o’n brifo fi”
Map 6
Llefydd a nodwyd:
• Ffordd fawr
• Parc (Maes Aled)
• Maes Aled
• Bins Ailgylchu
• Maes Parcio
• Ysgol
• Capel Coffa
• Capel (ffordd Gogor)
• Ffordd Gogor
• Cae Chwarae
• Swyddfa Post
• Saracens
•Red Lion
• Eglwys
• Surgery
• Siop Llan
• Snooker
• Hendre LLan
• Afon
• Pont
• Maes Gogor
• Toiledau
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Bins Ailgylchu – “cadw’r pentref yn daclus”
• Parc (Maes Aled) - “chwarae”
• Siop – “llawer o bethau yno”
• Cae Chwarae – “lle da i chwarae”
• Surgery – “gwella ni”
• Red Lion – “lle i gael bwyd”
• Post – “dim gorfod mynd i rhywle arall i bostio”
• Ysgol – “gweld ffrindiau”
• Capel Coffa – “clybiau a ysgol Sul”
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Snooker – “dim plant yn cael mynd”
• Ysgol – “gwneud gwaith”
• Toiledau – “mae’n hen a ffenestri wedi malu”
• Saracens – “dim angen dau pub”
5.6 Holiaduron Llansannan
Sylwadau pobl ifanc yn y lliw hwn.
5.6.1. Ble dwi’n byw
5.6.1.1 Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw...
Amgylchedd
• Cefn gwlad
• The scenery
• Y tawelwch
• harddwch
• Peaceful environment
• Peace & quiet
• View
Lleoliad
• Byw o fewn cyrraedd i deulu/ffrindiau
Cymuned
• Mae i’r ardal ei gymeriad unigryw gyda nifer dda o gymeriadau ffraeth a diddorol
• Y Gymdeithas
• The general atmosphere of helping one another
• The people
• Cymdeithas
• Peaceful, friendly
• Bod cymdeithas glos Gymraeg dal i fodoli
• Adnabod cymaint o’r pentrefwyr
• The community, the people and my home for 37years and a very happy 37years
• It is where I know best, I have spent most of my life here
• natur dda y bobl
• A mix of all ages and sexes
• Like youth club And community
• My friends
• The community
• Ffrindiau
Iaith a diwylliant
• Cymreictod
• Ardal Gymraeg naturiol gyda’i diwylliant traddodiadol er yn newid gyda’r oes, yn dal ei thir – hyd yma beth bynnag
Diogelwch
• A place where I feel safe living
Adnoddau
• Nifer dda o fudiadau i ymaelodi ynddynt
• Y Capel
• Y clybiau gwahanol
• Siop/post
• youth club
• Going to youth club
• Bowling green
• Youth club
• Bowling Green
• Youth club
• Y cae chwarae
• Clwb ieuenctid
Sylw: Gallwn weld fod y teimlad cymunedol yn gryf yn Llansannan gyda rhai yn ychwanegu pwysigrwydd y iaith a diwylliant Cymreig. Mae’r Amgylchedd lleol yn bwysig gyda nifer yn nodi ei fod yn ardal braf i fyw. Hefyd sonnir am fod yn agos i deulu a ffrindiau a diogelwch. Mae pobl ifanc yn falch iawn o’r adnoddau lleol.
5.6.1.2 Y pethau dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn ardal Llansannan yw ...
Lleoliad
• The longest mile is the last mile home – but it is my choice to live here
• It is quite far from shops etc
• Far from Rhyl
• Ddim yn gallu cerdded i Llan
Ymddygiad
• Mae carfan fechan yn creu helynt yn achlysurol
• Bobol sydd yn yfed
Diffyg adnoddau/gwasanaethau
• Gwasanaeth gwael ar fysiau i Ddinbych
• Nad ydym byth yn gweld yr Heddlu o gwmpas cefn gwlad
• Dim gwersi croesi ffordd
• dim digon o le parcio
• No shops
• The shop
• shop
• Football field
• Park
• Park could be better
• nothing apart from youth club for young people to do
Llais Pobl Ifanc
• Young people’s views are not valued
• bod syniadau bobl ifanc ddim yn cael eu cymeryd yn seriws
• Young people not heard
Arall
• Nothing
• Drab decorations outside of house in particular OAP Bungalows
• Dim byd
• Too quiet
• Hen bobol
• Ddim yn gwybod
Sylw: Mae rhai a chwyn am leoliad y pentref ac mae diffyg adnoddau yn cael ei nodi gan ddau oedolyn (trafnidiaeth cyhoeddus a’r heddlu yn cael eu sylw) ac naw person ifanc. Mae pobl ifanc felly yn teimlo bod diffyg adnoddau yn cael mwy o effaith arnynt hwy. Mae dau sylw am ymddygiad gwrthgymdeithasol.
5.6.1.3 Y pethau yr hoffwn newid am ardal Llansannan yw…...
Adnoddau/Gwasanaethau
• Carwn weld y Cyngor Sir yn ein trin yn gydradd – cael ffordd lan, blodau del – mae llawer o wasanaethau ar gael i bobl yr arfordir
• Mwy o Heddlu yn yr ardal
• Better support for people with learning difficulties
• Improve the Park(children need to have fun)
• Longer opening hours for the shop
Ffyrdd/Traffig
• Speed limit
Amgylchedd
• Brighten up the place and give people more incentive to keep it tidy
• improve Park
Pobl Ifanc
• Young people’s council
• Young people’s council
• More activities
Arall
• Dim
• My kids in my year group that go to my school
• prices in shop
• Hen bobol
• Ddim yn gwybod
Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod Llansannan yn ynysig ar gyrion Sir Conwy ac felly yn colli allan ar adnoddau a gwasanaethau. Mae cyflymder traffig a taclusrwydd y pentref hefyd yn cael sylw. Mae’r syniad o greu Cyngor Ieuenctid yn y pentref wedi ei gynnig gan pobl ifanc.
5.6.2. Traffig
Fy nheimladau am Draffig/Diogelwch ar y Ffyrdd yn yr ardal yw …
Y rheswm am hyn yw…
That to many people speed through the village and do not obey the 30 mph sign
Goryrru
Speeding vehicles seems to be an ongoing problem Speed outside the school seems to reach dangerous levels
Crossing from the Red Lion to the Post Office seems quite dangerous for the infirm Vehicles sweep around the bend - they can’t see pedestrians and pedestrians can’t see them
Gyrru yn ddiofal trwy’r pentref Pobl methu gweld a deall beth mae’r arwyddion yn olygu
Traffig yn rhy gyflym trwy’r pentref Y cloddiau/gwrychoedd yn gordyfu
Gwelediad yn wael i draffig mewn rhai mannau Gyrwyr di-hid yn gyrru trwy’r Llan
Road surfaces are very poor in the area
Speed limit Cars and tractors go to fast throughout hamlet
Outside the school Passing traffic going to fast
There are some problems
Pobl yn gyrru
Rwyf yn dygymod a’r traffig Nid yw’n drwm iawn
The area around the junction of Ffordd Gogor congested at times Parked cars etc causes the road to be narrow. I would say this is inconsiderate parking on the driver’s part
Fe ddylid gwneud gwell lle i barcio tu allan i’r Ysgol, mae tir yma i wneud hynny Nid wy’r Cyngor (yn eu doethineb?) yn barod i wneud hynny
drivers(Boy racers) go too fast they think it’s cool
speeding Boy racers
dim zebra crossing i blant bach
pwysig fod plant yn gwybod sut i groesi’r ffordd yn saff
should be a crossing on Denbigh Road You cannot see around corners
gwneud mwy o bethau
no one gets hit so I’m happy
Road safety is good
There isn’t any traffic
Should be a crossing on Denbigh Road Cars come round the corner fast on that bend
I like that road
Boy Racers go too fast
Yn gyrru
Does neb wedi cael ei hitio lawr Ddim yn gwybod
Sylw: mae teimlad bod traffig yn goryrru trwy bentref Llansannan. Mae dau le yn cael sylw penodol – ger Ysgol Bro Aled (amser agor a cau yr ysgol yn bennaf) ac ger y Swyddfa Bost a’r Siop. Mae cynigion yn cael eu rhoi ymlaen am y rheswm am y problemau – angen maes parcio ger yr ysgol a ceir yn parcio yn flêr ger y post a’r siop. Mae uchder y gwrych mewn rhai mannau hefyd yn cael ei nodi.
Mae pobl ifanc yn nodi bod gyrwyr ifanc yn gyrru o gwmpas yr ardal ac yr argraff sydd yn cael ei roi yw bod rasio yn mynd ymlaen.
5.6.3. Parcio
Fy nheimladau am Barcio yn yr ardal yw Y rheswm am hyn yw Y ffordd i wella’r sefyllfa yw..
Not bad, no problems. Car park at the top of Maes Aled used for trailers/vehicle which never leave there. Remove vehicle/trailers that are permanently there
Speeding is not helped by the parking near the school entrance
Large lorries need Access down small lanes that are not suited to 20+ ton wagons
Parking generally does not seem to be a problem
Gormod o barcio yn y sgwâr yn lle defnyddio’r maes parcio (nid wyf yn cynnwys defnyddwyr y post yma)
Rhy ddiog
Dim llawer o le i’r bysiau Dwn im wir
Traffic going to fast
Walking mothers with small children who can easily run into the road Coming in to Llasannan from Abergele 20 miles an hour
Coming from Denbigh 20 miles an hour from Rhandir Mwyn (Top Llan)
Irresponsible parking in some areas Provide a traffic warden occasionally
Dim digon o le
Ei fod yn weddol foddhaol ond mae parcio ar y ffordd ac yn aml yn ddwbl yn creu niwsans Mae gan bawb awydd cael ei gar mor agos i’w dy a phosibl plismon
Fel arall does fawr o broblem cyn belled ac mae’n effeithio arnaf i. Ond mae cwyn gan amryw fod nifer yn parcio tu allan i’r swyddfa bost trwy’r dydd, lle dylai fod ar gael i’r rhai sy’n galw yn y post a’r siop leol. Diffyg llefydd eraill i barcio, ond nid oes yma le addas i greu llefydd parcio ger y sgwâr Dim syniad!
OK not enough near the church the one near gets too full
fine
dim digon o le
ceir yn parcio yn y ffordd cael mwy o feysydd parcio
there are enough places to park in the villagethere’s enough car parks in the village
OK there’s enough spaces
Surfaces of the car parks are rocky and hurt my feet the stones hurt my feet
New surfaces in the car parks
enough parking spaces in the village
ok mae digon o le Ddim yn gwybod
Sylw: Yn gyffredinol y parcio yn dderbyniol ond un neu ddau yn nodi bod parcio diystyriol yn creu problemau. Eto ger yr ysgol a’r post/siop sydd yn cael eu nodi.
5.6.4.Siopa
Dwi’n defnyddio’r siop leol yn rheolaidd 12
neu
Dwi’n defnyddio’r siop leol weithiau 9
neu
Dwi byth yn defnyddio’r siop leol 0
Mae fy nheulu yn gwneud ein siopa wythnosol yn……………………….........
• Morrisons, Denbigh
• Yr archfarchnad a siop cigydd lleol
• Abergele or Kinmel Bay
• Abergele neu Dinbych
• Dinbych neu Abergele
• Tesco Abergele
• Denbigh or Abergele
• Wherever I happen to be
• Denbigh & Abergele
• Rhan fwyaf yn y Llan
• Llansannan
• Any area which I am in on my days out visiting friends etc
• Morrisons a Tesco – oherwydd fos prisiau yn llawer rhatach!
• Tesco, Abergele
• Morrisons, Asda
• Morrisons
• Tesco, Asda
• Tesco
• Tesco
• Tesco
• Tesco
• Morrisons
Sylw: y mwyafrif yn nodi eu bod yn defnyddio’r Siop yn rheolaidd ac eraill yn achlysurol. ‘Does neb yn nodi nad ydynt yn defnyddio’r Siop o gwbl. Dinbych ag Abergele mae’r rhan fwyaf yn gwneud eu siopau wythnosol ond mae dau berson yn nodi iddynt wneud eu siopa i gyd yn y Llan.
5.6.5. Gwasanaethau
Y gwasanaethau sydd yn anodd eu cael yw Y rheswm am hyn yw
Banking as I don’t bank through post officeBarclays and other banks have an arrangement with post Office. Nat West do not.
Heddwas
Gwasanaeth i’r ffyrdd gan y Cyngor Sir
Dim lle i ailgylchu cardboard Nad yw ffyrdd cefn gwlad yn cael digon o sylw
Freeview TV
TV reception (Bryn Rhyd yr Arian) There is no reception
Conwy Council repairs When Mary Ellis’ front door latch broke (no entry) they do not turn up on the designated day.
When you phone they say no knowledge – put it back four days
Problem now solved by our County Councillor
Trwydded car
Good radio reception
Gwasanaeth mwy eang yn ein swyddfa bost
Post Office
Mobile library
Post Office isn’t open regularly
Library isn’t very well advertised
bus it doesn’t run late
Mobile bank only comes once a month
capel
Any rescue service we’re 10 miles from anywhere
A local bus
Buses don’t come on weekends
Only come once an hour
Stop at 6 (unacceptable
Ddim yn gwybod
Ddim yn gwybod
Sylw: Eto mae rhaid nodi bod gwasanaethau’r Cyngor Sir yn cael eu grybwyll fel rhai anodd i’w derbyn ac mae pryder cyffredinol parthed gwasanaethau’r Swyddfa Bost (os caiff ei cholli o’r pentref). Mae pobl i weld yn cael trafferthion gyda derbyniad gwasanaeth teledu ym Mryn Rhyd yr Arian.
5.6.6. Trafnidiaeth
Y ffordd dwi’n mynd o gwmpas yr ardal fwyaf ywY llefydd dwi’n ei chael yn anodd mynd iddynt yw
Car
Car
Car
Yn ein cerbyd ein hunain
Mewn car
Ar y bws Dinbych
Own vehicle
Car – use the bus occasionally
Car as local bus service is very infrequent to Denbigh where my business is enacted
Cerdded ac mewn moto
Mewn car
Car I don’t like going to Llanrwst because I don’t like driving on the road from Llangernyw to Llanrwst
Yn ein Car Dim a dweud y gwir
Llew Jones bus service Everywhere
Bus is irregular And not very often
car
car
car
Bus to school
hospital
nunlle
bus
Mum and dad’s taxi everywhere
car or bus home from Abergele
Sometimes I miss the last bus, I can be stranded, it’s getting to winter so it’s getting darker
Sylw: Mae’r mwyafrif llethol yn nodi eu bod yn defnyddio car fel eu prif ffurf o deithio o gwmpas yr ardal. Peth cwyn am y gwasanaeth bws rhwng y Llan a Dinbych. Mae sylwadau pobl ifanc yn dangos eu bod yn ei chael yn anodd teithio o gwmpas yr ardal ac yn dibynnu llawer ar eu rhieni i’w cludo.
5.6.7. Gwirfoddoli
5.6.7.1 Yn gwneud gwaith gwirfoddol 10
Ble Rheswm
Central Victim Support I enjoy it, find it rewarding and it is a good thing to do and looks good on my CV
yr Urdd, Yr Ysgol, Te’r Henoed, Capel
Ein bod yn mwynhau ac yn bwysig i gymdeithasu
gyda Myw, UCGG, Dros Eraill
Ysbyty Glan Clwyd, Ysgol Bro Aled
church
Look after children to do other voluntary work
Llansannan church
Abergele hospital
yn cadw’r diwylliant a’r gymdeithas yn fyw ac yn ffynnu
Sylw: gallwn weld bod nifer o bobl yn gwneud gwaith gwirfoddol o gwmpas yr ardal. Mae hyn yn dangos bod mudiadau gwirfoddol yn gryfder yn yr ardal.
5.6.7.2 Ddim yn gwneud gwaith gwirfoddol 9
Rheswm
Time factor
Dim amser
the opportunity isn’t open
there is nothing for young people
13 oed
not fair when you don’t get paid back for what you do
sponsored walks etc
I want more for my cv’s
I just don’t
If I worked I have to get paid unless it’s for charity then I wouldn’t mind
Sylw; y prif reswm roddir am beidio a gwneud gwaith gwirfoddol gan oedolion yw diffyg amser. Mae sylwadau’r pobl ifanc yn rhoi’r argraff y byddent yn fodlon rhoi o’i hamser i wirfoddoli ond nid oes cyfleon ar gael.
5.6.8. Gwybodaeth
5.6.8.1 Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol 16
Rheswm
• Of an e mail I receive from the Clerk of the Council, posters in the shop window
• Ei bod i weld yn y Siop, yn y Llan a’r Post
• Fy mod yn dod i’r pentref yn ddyddiol
• Mi fyddaf yn ymuno a gwahanol gymdeithasau
• Mae system dda o hysbysebu ym mwrdd arddangos y Cyngor Cymuned/Siopau/Y Ganolfan
• Have good relationship with local people
• Mostly well informed
• Digon o hysbys yn ffenestr y Siop
• Fy mod yn cymryd rhan yn ei gweithgareddau ac yn teimlo rheidrwydd a braint o gael gwneud hynny
• shop window
• Community talk
• dod i’r llan o leiaf dwy waith yr wythnos
• notices in the shop
• bod yn anodd i rai bobol
• there are notices in the shop
• I get letters about clubs
5.6.8.2 Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol. 4
Rheswm
• The information shown in the shops is in Welsh and the English does not stand out on the notice
• nothing is very well advertised
• I don’t like Llansannan website
Sylw: Gallwn weld bod y mwyafrif o’r cyfranogwyr yn teimlo eu bod yn cael gwybodaeth digonol ac amserol parthed digwyddiadau yn y pentref.
5.6.9. Addysg/Hyfforddiant i Oedolion
5.6.9.1 Mae digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 6
Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn
The Canolfan could be used to provide courses
You go to Denbigh College if transport is available
5.6.9.2 Nid oes digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 9
Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn
The Canolfan could be used to provide courses
Welsh
Nad oes dosbarthiadau nos ar gael
Dim digon eisiau ymuno a dosbarthiadau WEA ayyb
Iaith Dramor
The history of Llansannan – I understand that there is one but it is in Welsh. Sorry don’t understand Welsh
Mae cost dosbarthiadau WEA (oedd yn boblogaidd iawn yn Lansannan) wedi cosi yn afresymol i bensiynwyr, ac felly wedi peidio a bod. Mi allem drefnu ein hunain ond byddai angen grant go dda os am gael darlithwyr cydnabyddedig
Hanes lleol.
Ysgrifennu creadigol
Ysgrifennu yn ramadegol/orgraff cywir
Athroniaeth
Bywyd gwyllt yr ardal
Deall a medru defnyddio y dechnoleg diweddaraf
anything that’s young
We only have one primary school
dancing
It’s a quiet community
veterinary medicine
We have one primary school
It’s not good because I have been to it and you do not learn anything
5.6.9.3 Y sgiliau sydd yn brin yn yr ardal yw…………………………………………………….
• Sut i gadw llyfrau ariannol cwmnïau/busnesau bach a mwy yng nghefn gwlad
• Lots
• youth club
• Medical and police authority
Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod derbyn addysg i oedolion yn anodd yn y pentref ac mae teithio i Ddinbych yn angenrheidiol os am fynychu cyrsiau. Mae rhai syniadau am gyrsiau gall cael eu rhedeg yn y Ganolfan.
5.6.10. Plant a Phobl Ifanc
5.6.10.1 Mae digon o bethau i blant wneud yn yr ardal 6
Rheswm
• Bod digon o weithgareddau yma eisoes iddynt
• Our County Councillor is trying her best in this area and seems to be succeeding
• can’t answer this because I don’t know what there is. I know about the football. A swimming pool in the village would be god fÔr all the village population.
• Am wn i
5.6.10.2 ‘Does dim digon i blant wneud yn yr arda 9
Rheswm
• Adults increasingly have les time to run and organise youth clubs and there is sometimes little incentive to, as youth can sometimes be unruly
• not many children in area
• dim ond cyfarfod plant sydd
• only a Park
• only a football field
• dim llawer o bethau
• not enough children for people to care
• One Park
• One field
• Youth club
• Not enough
Sylw: mae’r mwyafrif o’r oedolion a ymatebodd yn teimlo bod digon o weithgareddau i blant ond mae ymateb pobl ifanc yn wahanol. Tynnu sylw at diffyg adnoddau mae eu sylwadau hwy.
5.6.10.3 Mae digon o bethau i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 4
Rheswm
• Os ydynt yn barod i ymuno a’r gwahanol weithgareddau
• Am wn i
• Mae digon o glybiau
5.6.10.4 ‘Does dim digon i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 9
Rheswm
• There are very few sports facilities close by – they can only be accessed by car
• Diffyg gwirfoddolwyr?
• don’t get a chance to say
• nothing to do
• there are only a few of us
• all there is for my age is youth club And CIC (CIC is religious and I’m not)
Sylw: ni chafwyd ymateb sylweddol i’r mater hyn ond mae sylwadau wedi eu rhoi ymlaen am barodrwydd pobl ifanc i ymuno mewn gweithgareddau, trafnidiaeth a diffyg gwirfoddolwyr i redeg y gweithgareddau. Mae pobl ifanc yn tynnu sylw at y ffaith nad oes neb yn ystyried gwrando ar eu syniadau hwythau.
5.6.11. Pobl Hyn
Y peth sydd yn poeni pobl hyn fwyaf yw Gallwn ddatrys hyn trwy
Young people causing trouble
Petty crime
Better Neighbourhood Watch
Policing
More willingness to tell police if you know who the culprits are
Diffyg parch atynt e.e. curo drysau yn hwyr yn y nos a llechio cerrig at ffenestri ayyb
Cael yr Heddlu i’r Llan a dysgu parchu yr henoed
Local shop and post Office closure
A yw’r llythyrdy yn mynd i gau? Llythyrau
Post Office closure
Keeping the Post Office open
Mynd yn hen
Mynd yn hyn
Ansicrwydd ynglŷn a mynd allan gyda’r nos Ceisio cael gwell reolaeth ar blant ac unigolion anystywallt
Bysiau Gwneud ein hofnau yn wybyddus i’r awdurdodau perthnasol
Transport – collecting pension, shopping, Access to a Dr’s surgery, home help care
Costau byw yng nghefn gwlad
Trafnidiaeth cyhoeddus
Cynyddu’r cymhorthdal a geir gan y Cynulliad pob glan gaeaf tuag at cost tanwydd
they won’t get respect
acknowledging that if they respect us we respect them
noisy children
not to be as noisy
parcio
cael parking mwy
prop kids on the bowling green keeping kids off the bowling green
teenagers hanging about(BECAUSE THERE IS NOTHING ELSE FOR THEM TO DO!!!) more things to do
Sylw: Trafnidiaeth, diffyg parch/torcyfraith a colli gwasanaethau’r Swyddfa Bost sydd yn cael ei nodi’n bennaf. Mae pobl ifanc eu hunain yn cydnabod bod pobl hyn yn gweld grwpiau o bobl ifanc yn broblem ond maent hefyd yn dangos eu bod yn barod i weithio ar newid y sefyllfa – “acknowledging that if they respect us we respect them”. Efallai y byddai prosiect i ddod a pobl ifanc a pobl hyn (intergenerational) yn werth ei ystyried.
5.6.12. Cymdeithasu
Dwi’n cyfarfod pobl eraill trwy
Y grwpiau yr wyf yn rhan ohonynt yw Y gweithgareddau y byddwn yn hoffi eu gwneud yw
Visiting the Red Lion/Saracens Head sometimes
Sadwrn Siarad
Sadwrn Siarad
Cymdeithas Ysgol
Capel
Y Siop
Y Post (pan mae ar agor)
Line Dancing
Mynychu gwahanol gyfarfodydd Myw
Cymdeithas Moes a Chrefydd
Cylch Aled
Cylch Hanes
Y CÔr
Capel
Mynd i’r Capel
Siopa yn lleol
Sef. Y Merched
Merched y Wawr
Cymdeithas Hanes
Grŵp Archif
Church activities
Church
Clwb yr Heulwedd
WI
Use of bowling facility & local hostelry
Cylch yr Aled
Cymdeithas Hanes
Capel a’r holl weithgarwch sydd ynghlwm ag o
Rhai pethau sy’n digwydd yn y Ganolfan
Attending church
Going to the Post Office and the corner shop
Visiting the local pub
Being in the village in general
Voluntary week
Bod yn aelod o wahanol gymdeithasau yn yr ardal
Capel
Cymdeithas Hanes
Grŵp Archif
CÔr Meibion
Cyngor Cymuned
Cyrsiau i oedolion fel y cyfeiriwyd uchod
Getting involved
youth club
up for anything that I feel accepted on
Clybiau ar Ôl ysgol
CAP
Clwb ieuenctid
CIC
karate
Youth club
Playing outside
Going to clubs
youth club
karate
siarad
CAP
CIC
Clwb ieuenctid Llansannan
popeth
high ropes
Ice skating
Shopping
School(there are no one else here)
youth club
don’t know (if there were any activities to do!)
Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol hefyd yn rhan pwysig ym mywyd yr ardal, y capeli i’r Cymry Cymraeg a’r Eglwys i’r Di-Gymraeg. Gallwn weld bod y clwb ieuenctid yn adnodd pwysig iawn i bobl ifanc y pentref gan drwy y clwb maent yn cymdeithasu fwyaf.
5.6.13. Tai
Dwi’n meddwl bod sefyllfa tai yn yr ardal yma yn
Dwi’n meddwl hyn o herwydd
Not much available
One bungalow in village has been unoccupied for a long time with no-one living in it
not very god for first time buyers, this may improve in the present economic climate provided unemployment does not escalate
One bungalow in village has been unoccupied for a long time with no-one living in it
Diffygiol
Nad yw yn bosibl i gael caniatâd cynllunio i godi annedd yn yr ardal yn nghefn gwlad
Foddhaol
Anodd i brynwyr tro cyntaf
Mae gormod o dai cyngor yn cael eu gosod i rhai tu allan i’r ardal
There is not enough affordable housing in the area
Local people not good
Council Bungalow
Local people seem to be put on the back burner
Hard to find on low incomes
New houses being built are more of the executive type & are bought by high income people from outside the area
Dim yn gwybod
Ynghlwm ym mha mor hawdd cael gwaith. Camgymeriad ofnadwy oedd gwerthu tai cyngor genhedlaeth yn Ôl
Pris tir adeiladu, pan mae tai’n codi prisiau ‘roedd pawb eu heisiau, pan yn gostwng fel popeth arall does neb eu heisiau (gobeithio y gwnaiff fynd yn rhatach)
Substantial but if some consideration could be given to low cost housing it would be of great assistance to the young people in the village
Anfoddhaol oherwydd nad oes gan Cyngor Conwy (sydd yn gosod ein tai Cyngor) ddim amgyffred eu bod yn y gorffennol wedi dod a pobl gyda problemau i mewn i’r ardal, pobl sydd yn cael effaith negyddol ar ein pobl ifanc ni ein hunain. Pobl hefyd nad oes ganddynt unrhyw ddiddordeb mewn dysgu’r iaith Gymraeg.
Mae hefyd angen tai fforddiadwy i pobl ifanc Ein bod yn colli gormod o bobl ifanc o’r ardal ac felly yn gwaedu ein diwylliant o waed yr ifanc mwy mentrus na ni’r hynafwyr
ok
there’s plenty of empty ones
good
there are plenty of houses
sâl
dim
ok
there are empty houses
OK I suppose
there are enough houses already
Sylw: gallwn weld bod y sefyllfa dai yn achosi pryder i nifer o’r cyfranogwyr, gyda tai i brynwyr cyntaf i’w gweld yn anodd i’w cael. Mae’r cyflogau isel a sicrwydd gwaith yn y ardal hefyd yn cael ei nodi fel rhwystr i brynwyr cyntaf. Mae’r ffaith mai tai gweddol fawr sydd wedi bod yn cael eu hadeiladu yn yr ardal ac bod prynwyr lleol yn cael eu prisio allan o’r farchnad yn cael ei nodi. Gwelwn bod y pobl ifanc yn meddwl fod y sefyllfa dai yn iawn ar y cyfan.
5.6.14. Diogelwch
Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghartref 19
neu
Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghartref
----------------------------------------------------------
Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned 19
neu
Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned
Sylw: Nid oes ddim un cyfranogwr wedi nodi nad ydynt yn teimlo’n anniogel yn eu cartrefi nag yn eu cymuned.
5.6.15. Fy mhryder mwyaf yw………
Cywilydd
• The embarrassment of telling my mates I live in Llansannann
• Embarrassment of living here
Arall
• When there is a heavy downpour of rain it is then that my drive takes quite a lot of rainwater from Ffordd Gogar (Tyn yr Ardd) I understand that a remedy is on the list
• unacceptance
• Dim
• Cars speeding
Sylw: Mae eto sylw y bod bobl ifanc ddim yn cael eu derbyn fel rhan o’r gymuned ac mae dau o’r pobl ifanc wedi mynegi cywilydd am fyw yma..
6. Canlyniadau o’r Digwyddiad - Groes
6.1 Wal syniadau
Y canlynol yw’r canlyniadau o’r gweithgaredd ym Llansannan. Yr ydym wedi dangos y syniadau wedi eu grwpio o dan penawdau ac yn nhrefn y gefnogaeth a gafwyd (gyda thiciau). Mae’r syniadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd ar y diwrnod.
Syniad Tic Croes
Amgylchedd Y Pentref
Gwell cyfleusterau ailgylchu h.y. casgliadau o’r tŷ neu lori yn casglu yn amlach o’r biniau yn Groes a’r Clwt 3
Mwy o biniau sbwriel 2
Cael rhywle i’r ceir barcio i’w gwneud yn saff i’r plant 2
Pentre mwy deniadol e.e. blodau ayyb 1
Cael mwy o lefydd i ceir barcio
Cael rhywun i lanhau’r stryd a’i wneud yn “sbwriel free”
Stopio sbwriel cael ei daflu yn y pentref a phob man arall yn yr ardal
Clybiau
Clybiau ieuenctid neu clwb i blant hefo pêl droed, celf, actio a pethau hamdden 13
Mwy o glybiau i wneud hefo pêl droed a rygbi 10
Clwb ieuenctid yn arbennig i blant 9-15 oed
Clwb: Aerobics, Pilates, Cerdded 5
Something to do for the children 5
Multi use Games Area i tennis pêl droed ac yn y blaen 3
Clwb i wahanol oedran 2
Cael lle ac amser i ddefnyddio’r bwrdd ping pong 2
Cael clybiau i’r plant bach 3-10 oed ac rhywbeth i 11-16 oed 2
Mwy o glybiau dawnsio 2
Buasen yn gallu cael clwb pob dydd – Saturday 1
Dosbarthiadau nos i oedolion 1
Dosbarthiadau nos i oedolion
Clwb pêl droed a clwb fun run, sports, dawnsio a coginio
Clwb ieuenctid i blant oedran 10+
Siop
Agor neu cael siop newydd a petrol station arall 2
Siop gymunedol neu co-operative (tebyg i Gapel Seion yn Ninbych) 2
Siop 1
Mobile shop or regular bus service to Denbigh 1
Siop – un gymunedol fel Clawddnewydd – neu beth am ofyn iddyn nhw ddod a’u fan yma ddwywaith yr wythnos?
Y Parc
Buasem yn gallu cael goleuadau yn y parc 3
Mwy o bethau i wneud yn y Parc 2
Mwy o bethe yn y parc e.e. roundabouts 2
Y Neuadd
Mwy o bobl yn dod i mewn i’r Neuadd a siarad am ddatblygiad plentyn a iechyd a gofal 2
Cael lle saff tu Ôl i’r Neuadd i blant pan fo parti yno. Giatiau ar pob achlysur yn y Neuadd
Gwybodaeth
Mwy o lefydd i rhoi gwybodaeth i lawr 2
Cludiant
Bws cymunedol yn rhedeg i Ddinbych efallai 3 noson yr wythnos i siopa/llyfrgell/canolfan hamdden 2
Mynd ar dripiau fel nofio a bowlio deg ac yn y blaen......hefo bws mini Ysgol Rhydgaled
Sylwadau:
Mae nifer o sylwadau am y sbwriel o gwmpas y pentref ac o gwmpas yr ardal. Mae’r cyfleusterau ail gylchu yn cael eu gweld fel rhai da ond mae nifer o bobl yn gofyn am fwy o ddewisiadau ailgylchu ac i’r ailgylchu ddigwydd yn fwy rheolaidd (amlach).
Mae galw am fwy o glybiau neu weithgareddau hamdden yn y pentref, yn bennaf i blant. Mae galw am glybiau/gweithgareddau i blant o pob oed. Fyddai rhai yn hoffi gweld cyfleusterau gwell yn y Parc i blant ac hefyd goleuo’r Parc. Mae pwysigrwydd y Neuadd i weithgareddau ar gyfer plant yn cael ei gadarnhau.
Mae pobl yn gweld colled ar Ôl y Siop ac mae rhai yn galw am ei hail agor. Mae hefyd galw am well trafnidiaeth yn yr ardal ac mae syniad wedi ei roi ymlaen i ddefnyddio bws Ysgol Rhydgaled fel cludiant cymunedol.
6.2 Byw yn Y Groes
Mae’r canlyniadau wedi eu grwpio o dan benawdau unwaith eto. Mae’r gweithgaredd yma yn fuddiol gan ei fod yn dangos y pethau sydd yn bwysig i bobl leol ac fe ddylid bod yn ofalus wrth ymyrryd â rhain wrth baratoi unrhyw gynlluniau. Ar y llaw arall, mae’r pethau sydd wedi eu nodi yn yr adran “ddim cystal” yn dangos y pethau mae pobl leol eisiau eu newid a gallent ddod yn amcanion tymor byr.
Eto mae’r sylwadau wedi eu nodi yn yr iaith a ddefnyddiwyd
6.2.1 Y peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn y Groes yw…….
Y Gymuned
• That we can see our friends and that there is something to do for the older children 11-16
• Mae yna digon o lefydd i gyfarfod ein ffrindiau yma
• The only god thing about Groes is the park and seeing our friends
• Dim byd heblaw am ffrindiau
Yr amgylchedd
• Quiet & rural
Adnoddau/cyfleusterau
• Yr ysgol. Heb yr ysgol ni fase llawer o gymuned ar Ôl yma
• Ysgol Rhydgaled – plant hapus
Arall
• Dim byd – does dim i’w wneud
Sylw
Mae nifer yn nodi agosrwydd at ffrindiau yn elfen bwysig o paham mae pobl yn mwynhau byw yma fel mae’r ffaith ei fod yn bentref distaw. Mae’r Ysgol yn cael ei chanmol.
6.2.2 Y peth dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn y Groes yw…….
Cymuned
• Know thy neighbour club
• Lack of a “real” community
• Diffyg cymuned pro-actif – y gymuned yn dirywio yn gyflym iawn yma trwy diffyg cyfleoedd a siop
Gweithgareddau
• Does dim byd i wneud heblaw am y parc
• Dim digon o weithgareddau
• Because there’s not much things to do for the kids – there is only a little bit of things to do
• That there is no clubs at all here so it is very boring here
• That there’s not much things to do
Arall
• Popeth
Sylw:
Mae peth sylwadau am y diffyg teimlad cymunedol yn y pentref ac efallai bod rhaid i aelodau’r gymuned ddod at eu gilydd i fod mwy blaengar. Mae rhai yn nodi eto y diffyg gweithgareddau yn y pentref enwedig i blant a phobl ifanc.
6.3 Sylwadau ar Faterion Penodol
Y sylwadau ar y materion amlygwyd gan y Cyngor Cymuned oedd:
Tai
• Angen cynnig grantiau (cadwraethol) i bobl lleol gael aros yng nghefn gwlad mewn hen adeiladau – byddai hyn yn helpu hefo cartrefu pobl a gwella’r amgylchedd
• Gwneud rheolau cynllunio yn fwy rhesymol er mwyn cadw pobl lleol yng nghefn gwlad
• Tai fforddiadwy i deuluoedd
• Angen mwy o dai fforddiadwy
• Angen mwy o dai maint teulu i bobl lleol
• Affordable housing for younger people
• Dim eisiau diboblogi gwledig
• Tai i bobl leol
• Dim mwy o tai oherwydd mae yna rhy gormod
Sylw: Galw am fwy o dai fforddiadwy – unai trwy grantiau neu rhyddhau tir / llacio amodau cynllunio. Mae tai addas i deuluoedd i weld yn brin ac mae’r diffyg tai yn cael ei weld fel y rheswm mwyaf am pobl ifanc yn gadael cefn gwlad.
Diogelwch
• 30 mwa drwy’r pentref ar y ffordd fawr
• 20 mph trwy’r pentref
• 30 neu 40 trwy’r pentref 30 m.y.a. trwy’r pentref
• 30 mys trwy’r pentref
• Lleihau’r m.y.a. drwy’r pentref i 30. Mae’r 50 m.y.a. ar hyn o bryd yn llawer rhy uchel – CYDWELD!
• Reduce speed limit in the area to 30mph
• Angen bod mwy diogel hefo’r plant
Sylw: Mae pobl yn gweld mai’r bygythiad mwyaf i ddiogelwch yn yr ardal yw cyflymdra traffig. Mae hefyd un sylw am ddiogelwch plant (ond gall hyn hefyd ymwneud a traffig)
Iechyd
• Mwy o weithgareddau hamdden
• Siop bwydydd iach
• Clwb i oedolion e.e. Bowlio
• Pool Games
• Clwb Bowlio i oedolion yn y Neuadd
• Mwy o weithgareddau Hamdden yn y Neuadd
• Pool Games
• Clwb bowlio i oedolion yn y Neuadd
• Gweithgareddau i blant ac oedolion. Clybiau cerdded/aerobics/pilates.
• Plant angen mwy o gadw’n heini a gweithgareddau yn ystod gwyliau’r ysgol
• Co-operative bwyd organic unwaith yr wythnos
• Mwy o weithgareddau hamdden
• Gweithgareddau hamdden i blant ac oedolion yn rheolaidd
• Trio gwneud y bobl stopio ysmygu
• Gweithgareddau gyda’r nos i gadw’n heini i bob oed
Sylw: Mae pobl yn gweld mai y diffyg gweithgareddau hamdden/ymarfer corff yw’r prif fygythiad iechyd yn y Groes. Mae un sylw am stopio ysmygu ac un syniad o sefydlu grŵp cydweithredol ar gyfer darparu bwydydd crai/organig yn yr ardal.
Addysg/Hyfforddiant
• Dosbarthiadau nos
• Clybiau i’r plant
• Byddai dosbarthiadau nos yn dderbyniol
• Cynnig dosbarthiadau nos amrywiol o fewn y gymuned
• Dosbarthiadau nos
• Cael gwahanol Clybiau plîs
Sylw: Mae galw am ddosbarthiadau nos ond neb wedi nod pa fath o ddosbarthiadau fyddent yn ddymuno..
Gwybodaeth
• Angen hysbysfwrdd yn Bylchu a chanol y Groes er mwyn rhannu gwybodaeth am ddigwyddiadau
• Hysbysfwrdd mewn lle amlwg
• Lack of notice board – by recycling may help
• Lle amlwg i arddangos be sydd arno (ymlaen) a hysbysu swyddi, pethau ar werth ayyb (wrth bus shelter neu biniau ailgylchu)
• cael mwy o wybodaeth i’r pobl hyn e.e. ysmygu a pethau eraill
• blodau yn y pentref
• mwy o bobl yn rhoi gwybodaeth i chi
• heddlu – ddim yn hysbys i bawb pwy yw’r cysylltiad yn yr ardal hon
• oes modd cael hysbysfwrdd ger yr arosfa bws fel bod y gweithgareddau a phenderfyniadau’r Cyngor yn hysbys i bawb?
• Angen hysbysfwrdd mewn lle amlwg – ger yr hen siop
Sylw: Mae nifer yn gofyn am hysbysfwrdd gael ei ddarparu a ger y biniau ailgylchu sydd yn cael ei grybwyll fel lleoliad addas gan nifer o bobl.
Traffig/Parcio
• Llai o bobl yn parcio ar y ffordd
• Angen lleihau cyflymder drwy’r pentref i 30mph (ychwanegiad: 40mph sensible)
• 30 neu 40 trwy’r pentref
• Cyflymder i lawr i 30mph trwy’r Groes!
• Angen 40mph ar y briffordd
• Buasem yn gallu cael lle parcio iddo fo fod yn ddiogel
• Angen cael pobl i stopio speedio
Sylw: Eto cyflymder ceir yw y broblem fwyaf er bod rhai yn sÔn am diffyg parcio yn y pentref.
Siopau/Post
• No local shop unfortunately
• Angen siop yn y Groes
• Siop
• Angen siop yma – hyd yn oed am ychydig oriau pob dydd – dim lle i gymdeithasu yma
• Cael siop i brynu fferins
• Agor y siop eto
• Angen siop/swyddfa post (hyd yn oed falle 7-10am a 5-7pm)
• Ail agor y siop eto plîs
• Angen y siop/post yn ei hol – lleihau’r oriau agor efallai
• Y gymdeithas wedi dirywio wedi cau y siop
• Angen gwneud defnydd newydd o adeilad y siop. Hwyrach ddim siop y tro yma – Ystafell Gym/Hamdden? – Toiledau Cyhoeddus?- Caffi rhan amser?- Vending Machine?- Gardd Gymunedol?
• The shop was a focal point – since it closed everyone (almost) drives through – no one stops to see what’s on in Community Centre
Sylw: Yma eto mae pobl yn gweld colled ar Ôl y Siop ac mae nifer yn galw am ei hail agor. Mae sylwadau wedi cael eu gwneud bod y gymuned wedi dirywio ar Ôl colli’r Siop, ac efallai iddi golli ganolbwynt ble yr oedd pobl yn cyfarfod.
Gwasanaethau
• What services?
• Oes posib cael cyfleusterau i’r anabl yn y Neuadd?
• Angen toiledau anabl yn y Neuadd
• Toiledau anabl yn y Neuadd
• Angen mynediad a toiledau ar gyfer yr anabl yn y Neuadd
• Biniau ailgylchu yn ein cartrefi
• Nid ydym ni yn gallu cael broadband lle rydym ni yn byw- hyn yn anghyfleus iawn gan fod defnyddio’r We yn gallu bod yn araf
• Gwagio biniau ailgylchu yn amlach
Sylw: Toiledau anabl yn y Neuadd yw un o’r prif bwyntiau a godwyd yma ynghyd ag ailgylchu. Mae un sylw yn cael ei wneud am diffyg band eang yn yr ardal.
Trafnidiaeth
• Mwy o ffyrf i ni teithio
• There is none. Have to drive everywhere – even to get daily paper to see what politicians are up to
• Defnyddio bws Ysgol Rhydgaled i bethau yn y gymuned
• Beth am redeg bws o Lansannan i Bylchau i’r Groes rhwng 6 – 930 ar nos Lun, nos Fercher a nos Wener i bobl gael mynd i’r llyfrgell, canolfan hamdden a siopa yn Ninbych?
• Mwy o fysys
• Mwy o fysiau
• Angen gwasanaethau bws er mwyn cyrraedd Dinbych erbyn 8o’r gloch a dod adref ar Ôl 5.30yh
Sylw: Eto mae sÔn am ddiffyg trafnidiaeth cyhoeddus a’r syniad o ddefnyddio bws Ysgol Rhydgaled fel cludiant cymunedol yn cael ei nodi.
Gwirfoddoli
• Mwy o lefydd i weithio i pobl dan 11oed
• Mwy o bobl yn gwirfoddoli i wneud pethau
• I would volunteer for certain activities
• Angen mwy ond mae’n anodd mewn cymunedau bach cefn gwlad – llai o “Pool” o bobl i dynnu arnynt
Sylw: mae galw am fwy o wirfoddolwyr ac yn person yn datgan diddordeb i fod yn wirfoddolwr
6.4 Fy mhryder mwyaf
Fy mhryder mwyaf yw......
• Pobl yn mynd yn “bored” ac aros yn y tŷ o hyd
• Pawb yn mynd yn “bored” yn gyflym
• Cyflymder y traffig trwy’r pentref (ac yn arbennig moto-beics ar dyddiau Sul braf)
• Pobl ifanc yn gadael yr ardal
• Scared I might get run over because the cars go to fast
Sylw: Mae pryder am gyflymdra traffig eto yn amlwg ac mae rhai hefyd yn nodi bod pobl yn colli amynedd (bored) ac efallai mai hyn sydd yn arwain at ddiffyg teimlad o gymuned yn y pentref. Mae eto pryder parthed diboblogi ymysg pobl ifanc yr ardal.
6.5 Ysgol Rhydgaled
6.5.1 Wal Syniadau
Syniad Tic Croes
Tacluso’r Pentref/Sbwriel
Mwy o biniau
Gwneud y pentref yn daclusach
Cnocio’r siop i lawr
Cael mwy o biniau sbwriel a hel y sbwriel oddi ar y llawr
Casglu’r sbwriel ar lawr
I wneud y pentref yn fwy taclus ac i glirio’r bus shelter
Cael bus shelter arall sy’n lân
Adnoddau Hamdden
I gael pwll nofio ar y green
Agor pwll nofio ar y glaswellt
Lle nofio yn y Neuadd
Cael shooting range ar y green
Cael Parc Anturus yn y Pentref
Cael posts rygbi a nets ar y gol
Cael Golf Range
Cael pitch pêl droed
Cael Rugby Pitch
Y Parc
Cael mwy o bethau yn y Parc
Gwneud y Parc yn mwy o hwyl
I gael mwy o bethau yn y Parc
Gwneud y Parc yn fwy
I cael lot o bethau yn y Parc – siglenni a yn yr un sleid hefyd
Cael roundabout yn y Parc
Gweithgareddau
Mwy o gemau
Hwyrach cael mwy o pethau hwyl
Cael lot o bartis ac activities
Gwneud Groes yn lle hwyliog a gwneud clybiau yn y Neuadd
Bingo a dawnsio yn y Neuadd
Cael disgo pob dydd yn y pentref
Cael mwy o gemau
I gael mwy o glybiau yn y Neuadd
Ailgylchu/Amgylchedd
Mwy i finiau ailgylchu
I gael mwy o recycling bins
Llai o geir yn y pentref – mae o ddim yn dda i’r amgylchedd
Ehangu’r Pentref
Mwy o le yn Groes
Cael mwy o blant yn y pentref
Cael mwy o pobl yn byw yna
Arall
I agor y siop yn y pentref
Cael pobl i stopio “speedio”
CCTV Cameras
Paid a pio yn pob man
Sylw: Tacluso’r pentref a lleihau sbwriel yw un o’r pethau mae plant yn tynnu sylw ato fwyaf ac mae cyflwr yr arosfa bws yn cael ei nodi. Mae galw am rhagor o weithgareddau yn y pentref unwaith eto fel mae’r galw am rhagor o opsiynau ailgylchu. Mae maint y pentref ac y posibilrwydd o’i ehangu yn cael ei nodi yma gyda sylwadau bod angen mwy o fobl a mwy o blant yn y pentref.
6.5.2 Byw yn y Groes
6.5.2.1 Y Peth dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn y Groes yw.......
Ffrindiau
• Rydw i yn hoffi gweld fy ffrindiau weithiau
• Gyda ffrindiau fi ac mam ac cartref fi achos dwi’n cael chwarae gyda ffrindiau fi a dwi’n byw mewn cartref mawr ac mae mam yn helpu fi
• Rydw i yn hoffi Groes achos mae pobl fath a ffrindiau fi yn helpu fi pan mae pobl yn gas hefo fi ac yn dweud bod fi yn dew ac bod mam fi yn dew
• Bod yna lefydd i siarad
• Rydw i yn hoffi byw yn Y Groes am ei fod yn le bach ac mae fy ffrindiau yno
Chwarae
• Rydw i yn hoffi chwarae yn y Parc hefo fy ffrindiau
Y Parc/Cae Chwarae
• Mae yna lefydd i chwarae fel y Parc
• Dwi yn hoffi byw yn Groes oherwydd mae lot i wneud yna fel chwarae yn y parc
• Y Parc newydd i chwarae tip golf, tip ball, hide and seek
• Mae dau barc yn y pentref
• Bod lot o bethau i wneud fel chwarae yn y Parc
• Y Parc achos mae yna lawer o bobl yn mynd yna
• There is a swing and a new park
• Y Parc newydd achos mae o yn hwyl chwarae yno. Mae yna ffrâm ddringo a cae pêl droed ond un peth byse fi ishio newid fyddai y cŵn yn cael pŵ yno
Yr amgylchedd
• Mae yna le ailgylchu yn y Groes
• Y peth arall dwi’n hoffi am y Groes yw y biniau ailgylchu
• Mynd am dro yn y goedwig
Y Neuadd
• Y Neuadd i gael parti
• Wel, dwi’n hoffi’r Neuadd ond mae angen mwy o bethau yn mynd ymlaen yno i blant fel bingo, disgo, pethau fel na a bod fwy o blant yn mynd i’r Ysgol Sul
Arall
• Y tai achos mae pobl sâl yn gallu aros tu mewn iddyn nhw, mae nhw yn dda i fyw mewn ac mae ganddynt i gyd tÔ pan mae’n bwrw. Mae nhw yn dda
• Mae yna Plas a Capel yn y pentref
• It is fun and a happy place to live
Sylw: Mae byw yn ymyl eu ffrindiau yn amlwg yn bwysig i’r plant fel mae’r amrywiaeth o lefydd chwarae yn y pentref. Mae’r cyfleusterau ailgylchu yn bwysig fel y mae’r Neuadd.
6.5.2.2 Y Peth dwi’n hoffi leiaf am fyw yn y Groes yw.......
Bwlio
• Bod yna lot o bwlis
• Lot o bwlis
• That my worst enemy lives near me and she bullies me all the time
Y Parc
• Dwi ddim yn hoffi y Parc
• Eisiau mwy o bethau yn y Parc
• Tydi’r parc ddim yn hwyl rŵan
• Does dim gormod o bethau i chware yn y Parc
Ceir/Traffig
• Bod yna ceir yn speedio rownd corneli ac ar y ffordd ei hun
• Y ffyrdd achos mae nhw’n beryglus iawn
• Mae ceir yn ddrwg i’r amgylchedd
• Dydw i ddim yn hoffi Groes pan mae o’n beryglus iawn, iawn
• Dwi ddim yn licio byw yn y Groes oherwydd mae pobl yn mynd mor gyflym maent yn mynd i ladd rywun rhyw ddiwrnod
• Bod yna geir yn dod yn gyflym ar y ffordd
Sbwriel
• Y sbwriel ar lawr ac yn ymyl y Neuadd a’r tŷ
• Pobl yn taflu sbwriel a dwi ddim yn hoffi bod yna ddim ond un bin
• Mae pobl yn pi yn y bus shelter
• Mae pobl yn taflu sbwriel ym mhob man
• Mae pobl yn pio yn y bus shelter ac y drws y Neuadd
• Pobl yn taflu pethau yn y bus shelter
Diffyg lle
• Bod yna gormod o dai a dim digon o le i chwarae.
• There isn’t a lot of space
• Mae angen mwy o le yn y Groes
• Angen mwy o dai wrth y siop
Siop
• Mae y siop wedi cau
• Rydym ni angen Siop
Arall
• Y cŵn yn cael pŵ ac y pobl ddim yn ei godi i fyny
• Y peth dwi ddim yn hoffi yw bod yna lawer o blant yn byw yn yr ardal ond yn mynd i ysgol arall sydd dim ond yn byw rhyw 5 munud o Ysgol Rhydgaled. Help!
Sylw: Mae’r plant wedi datgan bod yna broblem bwlio ym mhentre’r Groes ac mae’n amlwg yn achosi pryder i rhai o’r plant. Mae pryder parthed diogelwch ar y ffyrdd yn cael ei ddatgan eto fel y mae pryderon ynghylch sbwriel o gwmpas y pentref. Mae gwella cyfleusterau yn y Parc yn cael sylw ac unwaith eto gwelwn fod diffyg lle neu eisiau mwy o le yn y pentref yn cael ei ofyn amdano. Mae collen am y siop eto yn cael ei fynegi.
6.5.3 Mapio
Map 1
Llefydd a nodwyd:
• Parc
• Neuadd
• Tai
• Cae ger y Neuadd
• Bus Shelter
• Bin Ailgylchu
• Hen siop
• Capel
• Ffordd fawr
• Ffyrdd llai
• Arwyddion cyflymder – 50mya a 30 mya
• Bocs Post
• Tai Bronallt
• Tai Tan y Clogwyn
• Fferm
• Parc Newydd
• Bin
• Garage
• Coed rhwng Tan y Clogwyn a mynediad y pentref
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Neuadd – “Mae lle i wneud ymarfer corff a mwy”
• Parc – Mae angen mwy o bethau hefyd
• Ffordd Fawr – arwydd cyflymder 30mya - “speed”
• Bin Ailgylchu – “i helpu yr amgylchedd”
• Capel – “capel da”
• Coed rhwng Tan y Clogwyn a mynediad y pentref- “chwarae” “mbo”
• Fferm – achos mae o’n fferm ac mae pob fferm yn hwyl
• Parc Newydd – “mae’n dda ond mae angen mwy o bethau”
• Bocs Post – “i rhoi llythyrau”
• Cefn rhai o’r tai – “lle da i chwarae cuddio”
• Bin – (√)
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Garage – “achos mae nhw yn fudr”
• Tai – “gormod o dai”
• Bus shelter – “mae tu mewn yn flêr ac yn drewi”
• Neuadd
• Cae ger y Neuadd – “angen hel y droppings”
• Ffordd fawr arwydd 50mya – “speed”
• Hen Siop – “achos mae wedi cau ac yn flêr
• Fferm – “codi pobl i fyny”
• Parc – “bach yn boring”
• Tai – “angen tacluso”
Map 2
Llefydd a nodwyd:
• Ffordd fawr
• Ffyrdd llai
• Arwyddion Pentrefoelas, Dinbych a Rhydgaled
• Capel
•Tŷ Capel
• Maes parcio capel
• Cylchfan? (ger y junction)
• Hen siop
• Bin Ailgylchu
• Parc Newydd
• Caer Gofaint
• Fferm
• Cae ger y fferm
• Tai
• Tŷ Mrs Jones
• Lle chwarae
• Tŷ Dewi
• Neuadd
•Tŷ Catrin
• Coed ger mynediad y pentref
• Gardd
• Tŷ Miriam
• Cae ger y Neuadd
• Cae ar ffordd Dinbych
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Parc Newydd – “oherwydd rydan ni yn gallu chwarae ar y sleid”
• Tŷ ger y Parc Newydd – “oherwydd mae’n neis ac roedd nain fi yn byw yna”
• Tŷ Miriam – “rydw i yn hoffi tŷ fi achos dwi yn byw yn y pentref”
• Cae ger y fferm – “oherwydd mae yna anifeiliaid yno”
• Tŷ Catrin – “oherwydd mae o’n lyfli”
• Neuadd – “oherwydd mae o’n le i partis hefyd”
• Cae ger y Neuadd – “oherwydd mae yn hwyl chwarae yna”
• Tŷ Dewi – “mae’n le clud”
• Lle chwarae – “oherwydd mae yn hwyl iawn” “mae yn lle da i guddio”
• Gardd – “oherwydd rydan ni yn gallu eistedd a siarad”
• Capel – “lle holi” (holy?)
• Bocsus Ailgylchu – “oherwydd mae yn le i rhoi pethau i ailgylchu”
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Cylchfan? (ger y junction) – “oherwydd mae’n beryglus”
• Hen Siop – “achos mae wedi cau”
• Fferm – “oherwydd mae yn le swnllyd”
• Coed ger mynediad y pentref – “oherwydd mae’n le peryglus i chwarae”
• Ty – “oherwydd mae’r pobl yn gàs”
• Cae ar ffordd Dinbych – “X”
• Ffyrdd – “oherwydd speeders” oherwydd mae ceir yn dod yn gyflym” “oherwydd speeders”
Map 3
Llefydd a nodwyd:
• Prif Ffordd
• Ffyrdd llai
• Ffordd Henllan
• Tai
• Tŷ Fi
• Tŷ Fi
• Eglwys
• Hen siop
• Parc Newydd
• Lle Bws
• Gardd Tŷ Dewi
• Neuadd
• Parc Hen
• Gardd ger y Parc Newydd
• Lle Ailgylchu
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Parc Newydd – “rydw i’n hoffi chwarae”
• Ffordd Henllan – “rydw i’n cael dreifio”
• Tŷ Fi – “rydw i’n hoffi cael tŷ”
• Parc Hen – “dwi yn hoffi o” “rydw i yn hoffi’r parc achos mae’n hwyl” “
• Neuadd – “rydw i yn hoffi lle yno”
• Hen Siop – “??”
• Lle bws – “os mae yn glawio”
• Ffyrdd Llai – “achos heb ffordd mae rhaid cerdded”
• Eglwys – “i prayio”
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Gardd ger y Parc Newydd – “Mae nhw (blodau) wedi marw”
• Prif Ffordd – “mae o gyda ceir”
• Parc Hen - “rydw i ddim yn hoffi fo achos mae o yn lle babis”
• Neuadd – “mae o yn hyll”
• Lle Ailgylchu
• Un Tŷ– “Mae’n un drwg iawn a dim drugs”??
Map 4
Llefydd a nodwyd:
• Prif Ffordd
• Ffyrdd llai
• Bronant (Tai)
• Capel
• Hen siop
• Parc Newydd
• Parc
• Neuadd
• Lle Bws
• Garages
• Groes Fawr
• Biniau Ailgylchu
• Plas
• Coedwig (Plas)
• Cylchdro (gyda bocs post)
Y llefydd maent yn hoffi yw:
• Parc Newydd – “achos mae lot o le”
• Prif Ffordd – “achos mae o’n ffordd i cartref fi”
• Ffyrdd llai
• Bronant (Tai) – “achos mae o’n ffrind i fi”
• Capel – “rydw i yn hoffi’r capel achos rydw i yn gwneud Ysgol Sul yna”
• Hen siop – “erstalwm roeddwn yn hoffi mynd i siop y pentref achos roeddwn i yn cael cylchgronau yna”
• Parc - “mae o yn neis cael Parc bach yn pentref Groes”
• Neuadd
• Lle Bws
• Groes Fawr – “mae’n dda cael fferm mewn pentref mor fach”
• Biniau Ailgylchu – “rydan ni yn trio ein gorai i ailgylchu”
• Plas – “rydw i yn hoffi y Plas achos mae o yn neis cael Plas mewn pentref bach”
• Coedwig (Plas) – “rydan ni yn hoffi coedwig achos rydan ni yn chwarae cuddio”
• Cylchdro (gyda bocs post)
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
• Garages – “achos mae nhw yn cymryd lle ni”
6.6 Holiaduron Y Groes
Sylwadau gan pobl ifanc yn y lliw yma
6.6.1. Ble dwi’n byw
6.6.1.1 Y pethau dwi’n hoffi fwyaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw………
Amgylchedd
• Awyr iach
• Tawelwch cefn gwlad
• Mae’n bentref eithaf tawel a chartrefol
• Golygfeydd braf
• Cael byw mewn ardal wledig
• Cael byw mewn ardal wledig braf
• Digon o le i gerdded
• Harddwch yr ardal
• Quiet, peaceful, beautiful village
• Quiet, rural area
• Ardal wledig heb fod yn brysur
• Ardal Wledig
• The peace & quiet
• Mae’n le hardd
• Peace & quiet
• llonyddwch cefn gwlad,
• byw ar fferm,
• A lot of space to play
• Its got bits of land to play
Peaceful environment
Lleoliad
• Nid yw’n bell o’r gwaith na’r dref.
• Heb fod yn rhy bell o’r dref
• Easy Access to Denbigh
• Cut off in Bylchau
Cymuned
• Cymuned glos
• Cymuned dda a chlos
• adnabod ac ymwneud a chymuned glos
• Good community spirit
• Small friendly community
• A mix of all ages and sexes
Iaith a diwylliant
• Iaith Gymraeg dal yn gref
Diogelwch
• magu plant mewn ardal ddiogel,
• Safe
• A place where I feel safe living
Adnoddau
• Y Parc a’r Neuadd
• Playing in the park
Arall
• Nothing cause it’s boring
• Nothing it is so boring
• I don’t really like anything about Groes
•Nothing there’s nothing to do
• Nothing
Sylw: Gallwn weld fod yr amgylchedd leol yn bwysig gyda nifer yn nodi ei fod yn ardal braf i fyw. Mae teimlad bod cymuned gref yn y Groes. Mae lleoliad y cyfleus y pentref hefyd yn cael ei nodi ac mae diogelwch yr ardal hefyd yn bwysig. Mae nifer, yn cynnwys pobl ifanc, yn nodi bod dim llawer i’w wneud yn y pentref.
6.6.1.2 Y pethau dwi’n hoffi lleiaf am fyw yn ardal Llansannan a’r Groes yw ...
Diffyg Cymdeithasu
• Diffyg cyfathrebu/cyfleoedd i gymdeithasu a chyfnewid gwybodaeth
• Lack of community spirit
• No community
• Dim siop na ffrindiau
Iaith
• Clywed plant yn siarad Saesneg er eu bod yn gallu’r Gymraeg.
Pobl Ifanc
• Hefyd ddim yn hoffi gweld pobl ifanc yn ymgynnull wrth y lle bws yn hwyr yn y nos.
Amgylchedd
• Dim yn hoffi gweld sbwriel ar hyd y lle e.e. caniau cwrw er bod y bin ailgylchu wrth ymyl!
Diboblogi
• Y ffaith fod nifer o bobl ifanc yn symud o’r ardal i gael swyddi – yr un bobl sydd yn gorfod cynnal pob dim
• Angen mwy o dai i gael mwy o blant yn yr ysgol
Diffyg adnoddau
• No local shop for basic necessities
• Nad oes siop yn y pentref. Rhaid mynd i Ddinbych i nol popeth
• Nad ydym yn gallu cael broadband ar ein cyfrifiadur
• Nad oes garej a siop yn agos bellach. Rhaid teithio i Henllan neu Ddinbych
• dim fferins
• no shop
Ynysig (o fewn y Sir)
• Cyngor Conwy yn anghofio amdanom
• Ein bod yn gorfod brwydro am pob gwasanaeth
• diffyg adnoddau,
• byw ar ffin sirol a pheidio derbyn gohebiaeth na gwybodaeth am weithgareddau a gwasanaethau
Gwybodaeth
• Diffyg gwybodaeth e.e. pryd mae sgip yn y pentref
• Lack of community area where people could gather to met up – this used to be the shop/petrol station
• There are no little shops
Diffyg Gweithgaredd
• Dim byd i’w wneud
• There is nothing to do
• There is nothing to do
• Everything as I am a 15 year old girl and there is nothing to
There’s nothing to do
Arall
• Everything especially the traffic
• Everything
• Everything
Sylw: Mae teimlad cyffredinol bod Y Groes yn ynysig ar gyrion Sir Conwy ac felly yn colli allan ar wybodaeth, adnoddau a gwasanaethau. Mae rhai a chwyn am ddiffyg cymdeithasu yn y pentref. Mae pobl ifanc hefyd yn teimlo bod diffyg gweithgareddau yn cael effaith arnynt hwy.
6.6.1.3 Y pethau yr hoffwn newid am ardal Llansannan a’r Groes yw….........
Gweithgareddau
• Mwy o bethau i’w gwneud
• Clybiau yn y Neuadd fel clybiau chwaraeon a clybiau ieuenctid
• More things to do
• More things to do
• More dance classes in the Hall, more clubs
Adnoddau
• Hoffwn weld rhywbeth yn cael ei wneud hefo’r siop – roedd arfer bod yn ganolbwynt ond nawr mae’n edrych yn flêr, felly un ffordd neu’r llall mae’n bryd gwneud rhywbeth hefo’r lle
• Cael y siop yn Ôl
• Cael broadband
• Ail agor y siop
• Golwg siop y pentref
• Facilities for children & young people
• A little shop or something in Groes
• The shop and garage area looking run down
• adeiladu canolfan amlbwrpas yn mhentref Groes – ysgol, capel a neuadd gymunedol o dan un to, mewn un adeilad newydd
• Shop
• Better bus services
• Diboblogi
• Diffyg tai i deuluoedd Cymreig (Cymraeg a di-Gymraeg)
Ffyrdd/Traffig
•Y cyflymder m.y.a. drwy’r pentref – gostwng
• Gwella ffordd A543
• Communication
• The traffic by putting speed cameras
Arall
• Ddim y tywydd
• the weather
• everything
• more stuff
• everything
Sylw: Eto diffyg adnoddau a gweithgareddau sydd yn cael eu nodi. Mae cyflymder traffig hefyd yn cael sylw.
6.6.2. Traffig
Fy nheimladau am Draffig/Diogelwch ar y Ffyrdd yn yr ardal yw …
Y rheswm am hyn yw…
Y ffordd i wella’r sefyllfa yw..
Angen arafu! Mae 50mya yn llawer rhy gyflym trwy’r Groes
Mae wedi gwella yn y Groes ond arwyddion yn ddryslyd iawn
Ei fod yn berygl iawn yma yn yr haf – beiciau modur yn mynd ar gyflymdra ddiystyriol
Eu bod yn hoffi mynd i gyfeiriad Hiraethog
Fod y cyflymder yn rhy uchel drwy’r pentref – dylai fod yn 30 m.y.a.
Achos diogelwch pawb
Diffyg lle parcio pan fo gweithgareddau ymlaen yn y capel a’r Neuadd. Rhaid parcio ar y ffordd fawr ar adegau
Parcio ar y ffordd fawr yn beryglus yn enwedig o ystyried cyflymder y ceir trwy’r pentref
Trafnidiaeth yn trafeilio yn rhy gyflym i feddwl ansawdd y ffordd
Pobl ddim yn neilltuo digon o amser i drafeilio o un lle i’r llall
Mae 50 m.y.a. yr rhy gyflym
Wrth fynd i’r ffordd o gyfeiriad y capel
Cael lledu y ffordd er mwyn cael gweld y ffordd Fŵr o gyfeiriad y capel
Much better with introduction of speed limits
OK
Groesfan wrth y shelter yn berygl – ceir yn parcio rhy agos i’r drofa.
Plant yn chwarae ar y ffordd a traffig yn rhy gyflymLlawer o geir yn cyrraedd y groesfan hefo’u gilydd
Main road is still 50 mph and children play very close to the junction
The village is very exposed to the main road
There is not much warning that a village is coming up
Groesffordd Groes yn berygl – goryrru – eisiau 30mya yno
Ddim yn hoffi’r 50mya. Dylai’r cyflymder fod yn is.
Gan fod y Capel ochr arall i’r ffordd. Hefyd yn berygl i’r plant ddod oddi ar y bws ysgol ochr arall i’r ffordd
The maximum speed limit should be decreased from 50mph to 30 miles
Cars and motorcycles speed past the garage and overtake other vehicles – it is very dangerous
Da iawn
Mae’r speed yn 30
It is very safe
The limit is 30
Good
The limit is 30
Good, the limit is 30 so it is very safe
It is a safe environment
Good, but they could do with sticking to the limit.
In the end someone will get hurt
Traffig rhy gyflym – anodd cael croesi i fynd i’r capel
Good – although the main road is busy 7 days a week limiting speed to area would be useful e.g. 30mph
Motor bikes take no notice and regularly overtake by the garage
bod ffordd fawr Groes i Ddinbych angen rhwystrau cyflymder pellach, yn arbennig pan ddaw plant yr ysgol uwchradd gartref o’r ysgol a’u gollwng ar y ffordd fawr
Boy races cyflym a rasus
Lot of boy racers
They race
not that bad
not much stuff
Cars drive too fast
they think its safe to
good
nobody has been run over
Sylw: Mae teimlad bod traffig yn goryrru trwy bentref Y Groes, yn enwedig ar y ffordd fawr. Nid yw’r cyflymdra a ganiateir (50 m.y.a.) yn cael ei dderbyn fel un sydd yn diogelu’r trigolion. Mae parcio wrth y Capel a’r Neuadd yn ychwanegu at y problemau ym marn rhai. Mae’r groesfan hefyd yn cael ei ystyried fel un berygl. Mae pobl ifanc yn nodi bod gyrwyr ifanc yn gyrru o gwmpas yr ardal ac yr argraff sydd yn cael ei roi yw bod rasio yn mynd ymlaen.
6.6.3. Parcio
Fy nheimladau am Barcio yn yr ardal yw
Y rheswm am hyn yw
Y ffordd i wella’r sefyllfa yw..
Digon o le. Dim angen mwy o darmac yng nghanol y Groes
Ei fod yn brin iawn pan mae gweithgaredd yn y Neuadd
Fod ceir wedi arfer parcio ar safle’r garej
Ceisio gwneud trefniadau i addasu’r safle garej
Does dim digon o le parcio pan mae pethau ymlaen.
Mae pobl yn gorfod parcio ar hyd y ffordd fawr
Pan mae pobl yn parcio ar hyd y ffordd fawr mae hyn yn berygl iawn
Cael lle parcio mwy
Ychydig o le parcio’r gyffredinol
dim ond lle i tua 8 car o amgylch y Neuadd
Ehangu’r lle parcio
Gostwng cyflymder gyrru dry’r pentref
Mae digon o le parcio ar hyn o bryd
Adequate
Reit dda
That parking in Denbigh for disabled people is unbelievable
You have to pay for disabled parking -the only council that charges for disabled parking is Denbighshire – others don’t
iawn
Oherwydd mae tŷ Ôl i’r Neuadd yn lle i barcio ac ochr y ffordd
Not very much places which tends to be unsafe
The cars park anywhere and it could make a bad few
Get a place so that cars can park
OK
I think it would be better if we had more safety things
To get a better place to park
Not much places to park we need more
It is such a small village
Try and fit in parking spaces
Bad and we could do with a car park
There are no places to park
Building a car park
Good – locals generally have their own parking space either outside their house or on the drive
Availability & room to park for depositing paper/bottles also good
If shop/garage not going to be used – maybe change to parking facilities but other than that no real need like to open small shop again
dim problemau
not enough room
car yn ??
put car parks
not enough room
no car parks
make room for car parks
need more parking for cars so more people can come
not enough
people have too many cars
less Cars
More public transport
ok
it is ok
no way to improve
Sylw: Yn gyffredinol mae’r sylwadau am barcio yn nodi bod parcio yn dderbyniol ar y cyfan ond bod problemau yn codi ar achlysuron ble mae’r neuadd yn cael ei defnyddio.
6.6.4. Siopa
Mae fy nheulu yn gwneud ein siopa wythnosol yn……………………….........
• Rhuthun/Dinbych wrth basio drwodd o’r gwaith. Neu yn cael Tesco on-line i gludo i’r tŷ – er nad ydym yn hapus am ethos Tesco, na unrhyw archfarchnad – ond diffyg dewis
• Morrissons
• Morrissons
• Dinbych
• Yr archfarchnad yn Ninbych neu Rhuthun
• Dinbych
• Morrisons
• Morrisons Dinbych
• Denbigh
• Dinbych
• Dinbych
• Denbigh – Morrisons
• Dinbych
• Morrisons
• Denbigh
• Morrisons in Denbigh
• Morrisons in Denbigh because it’s the closest
• Morrisons Dinbych
• Denbigh or have food delivered by Tesco/Asda
• Ninbych
• Morrisons
• Morrisons
• Morrisons
• Morrisons
• Morrisons
Sylw: Mae’n amlwg mai yn Morrissons, Dinbych mae’r rhan fwyaf o drigolion yr ardal yn gwneud eu siopa wythnosol.
6.6.5. Gwasanaethau
Y gwasanaethau sydd yn anodd eu cael yw Y rheswm am hyn yw
Chwaraeon/hamdden/diwylliant Mae’n debyg am ein bod ar ymylon y Sir – mae digon o gyfleoedd mewn trefi a phentrefi eraill. Dylai bod mwy o gydweithio rhwng siroedd Conwy a Dinbych i gynnig gwasanaethau i Groes a Bylchau. Dinbych yw ein tref agosaf ond nid ydym yn cael gwybod gan Sir Ddinbych am weithgareddau sydd ar gael drwy cefn gwlad, hamdden, llyfrgelloedd, celfyddydau
Trafnidiaeth cyhoeddus
Cyfleusterau hamdden
Bin ailgylchu cerdyn
Hamdden – gym, snwcer ayyb
Rhestrau aros hir yn Ninbych ac adnoddau Sir Conwy rhy bell i ffwrdd
Bws
Nad oes digon yn ei ddefnyddio
Bysiau. Dim digon yn pasio
Biniau. Rhaid mynd a’r bin i ffordd Henllan – pellter o tua ½ milltir
Methu cael broadband – hynny’n boen
Nid yw lori biniau yn dod i’r buarth
Chwaraeon
Biniau ailgylchu
Lle i blant gyfarfod, a bobl ifanc
Diffyg gwybodaeth - Angen hysbysfwrdd yn y pentref – dim yn y Neuadd
Siop
Rhaid mynd i Henllan neu dre
Gas. We don’t have a gas supply in the area
gwasanaethau hamdden i blant ac oedolion e.e. clybiau pêl droed rygbi cadw’n heini ayyb yn y pentref.
Man neu ganolbwynt gwybodaeth am ddigwyddiadau yn yr ardal ers cau Siop y Pentref
bod raid teithio i Ddinbych ac oherwydd i’r siop gau
The Shops There are no shops here
The Shops There are no shops in Groes
The Shops We have none
We need a Shop
We don’t have anywhere to spend our money
broadband too lazy to get off their bottoms
Parking when I go home
too much shopping
Broadband There is no connections
internet in middle of mountain
shop There isn’t one
Sylw: Mae rhaid nodi bod gwasanaethau hamdden yn cael eu grybwyll fel rhai anodd i’w derbyn. Mae trafnidiaeth cyhoeddus hefyd yn peri problemau i nifer. Mae diffyg siop a gwasanaeth band eang yn cael sylw gan pobl ifanc.
6.6.6. Trafnidiaeth
Y ffordd dwi’n mynd o gwmpas yr ardal fwyaf yw Y llefydd dwi’n ei chael yn anodd mynd iddynt yw
Yn fy nghar
Car a tractor
Mewn modur a cherdded yn achlysurol
Unman wir
mewn car
Mewn car neu cherdded
Yn y car neu gerdded
Mewn car
Mewn car
My own car – I need a car to live here
Car – what else at my age?
Yn y Car – byw yn rhy bell o arosfa bws
By Car
Car
Hefo modur
By car
car
A car because its really unsafe
The shops and to Denbigh
Bus to school
Dad’s car to Denbigh Nowhere really as I get around wih my dad
Bus to school
car to Denbigh
Denbigh on the weekends
Bws
car ffrind
By car
yn ein car
car
tŷ ffrindiau yn Dinbych
A car
School and nowhere else
My family’s car
Tŷ ffrindiau
My dad
mum and dad
sport Hall
cinema
Car
Everywhere
Sylw: Mae’r mwyafrif llethol yn nodi eu bod yn defnyddio car fel eu prif ffurf o deithio o gwmpas yr ardal. Peth cwyn am y gwasanaeth bws rhwng y pentref a Dinbych. Mae sylwadau pobl ifanc yn dangos eu bod yn ei chael yn anodd teithio o gwmpas yr ardal ac yn dibynnu llawer ar eu rhieni i’w cludo.
6.6.7. Gwirfoddoli
6.6.7.1 Yn gwneud gwaith gwirfoddol 6
Ble Rheswm
ffermwyr ifanc
yn y pentref
Fy mod yn hoff o gymdeithasu
yn Henllan
None of my interests take place in Groes
Ysgol Rhydgaled, Neuadd
Brownies & School
Cylch Meithrin Groes,
Ysgol Rhydgaled,
Capel Groes, digwyddiadau cenedlaethol e.e. yr Ŵyl Cerdd Dant
6.6.7.2 Ddim yn gwneud gwaith gwirfoddol 17
Rheswm
• Rydw i’n gweithio llawn amser ac felly diffyg amser. Yn ystyried gwneud hyn ar Ôl ymddeol
• Am fy mod yn gweithio rhan amser
• I am disabled
• I can’t get to Denbigh as my mum works
• I can’t really get to Denbigh as my dad works
• There is nowhere to work
• We are both still working full time
• dim
• My age
• no where to work
• too Young
• Doing school work
• I can’t
Sylw; Yr argraff a geir yw bod y cyfleoedd i wirfoddoli yn brin yn y pentref. Y prif reswm roddir am beidio a gwneud gwaith gwirfoddol yw diffyg amser.
6.6.8. Gwybodaeth
6.6.8.1 Dwi’n weddol wybodus am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol 15
Rheswm
• Fy mod wedi priodi rhywun lleol
• Buasai’n syniad rhoi hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu
• Ond dim digon
• Fy mod yn ymwneud a llawer o bethau. Mi fuasai cael hysbysfwrdd yn y pentref yn gymorth i lawer
• Fy mod yn derbyn y papur bro sy’n hysbysebu digwyddiadau.
• Dwi hefyd yn aelod yn y capel sy’n cyhoeddi digwyddiadau’n wythnosol
• Dwi’n aelod o wahanol fudiadau ac yn aelod o gwahanol bwyllgorau e.e. Neuadd, Ysgol, Myw, Capel
• Nad oes llawer yn digwydd yn yr ardal ar hyn o bryd
• dwi’n gwybod beth sydd yn mynd ymlaen ond does dim clybiau i blant
• it is a small village and everyone knows each other’s business
• It’s such a small village and everyone knows everything
• I find out all the gossip in half an hour
• Regular fliers are posted either in the letter box or on notice boards
• mod i’n ymwneud a chymdeithasau yn yr ardal
• I byw yn..
• I get letters
6.6.8.2 Dwi’n cael yn anodd cael gwybod am beth sydd yn mynd ymlaen yn lleol. 9
Rheswm
• Diffyg siop/canol i’r gymuned
• Diffyg cyhoeddusrwydd
• Perhaps an information board would be an advantage?
• The shop was the focal point – news, events etc
• There is nowhere to met locally especially as my children don’t go to the local school
• We have just moved in and want to know what is going on locally
• dim cyhoeddusrwydd
• I am not so talkative
• I live on a farm
• its so small
• no public information
Sylw: Mae nifer o bobl yn nodi eu bod yn ei chael yn anodd derbyn gwybodaeth am ddigwyddiadau’r pentref. Un syniad a gynigir yw cael hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu yn y pentref.
6.6.9. Addysg/Hyfforddiant i Oedolion
6.6.9.1 Mae digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 1
Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn
Yn Dinbych
6.6.9.2 Nid oes digon o gyfleoedd i wella addysg yn yr ardal. 18
Rheswm Hoffwn ddilyn cwrs mewn
Colegau agosaf yn Ninbych/Abergele – ddim yn gyfleus
Ieithoedd, sgiliau cadwraeth cefn gwlad ac adeiladu
Ambell i gwrs yn Ninbych ond angen mwy yn y Groes e.e. cyrsiau Cymraeg
Sbaeneg drwy y Gymraeg
Does dim gwersi nos yn cael eu cynnal yn y pentref.
Rhaid mynd i’r dref sydd tua 15 munud neu fwy i ffwrdd
Ffrangeg.
Dysgu sut i gyfathrebu mewn Ffrangeg
Nad oes dosbarthiadau addas yn lleol
Iaith dramor
Dim digon o ddiddordeb yn y pentref – cyrsiau/adnoddau
Nad oes digon o hysbysebu – hwyrach y buasai mwy a diddordeb petaent yn fwy lleol
Defnyddio camera digidol
Perhaps more courses could be held in the village hall
Diffyg arweiniad. Angen cymorth y Sir i gael dechrau dosbarthiadau
Someone needs to motivate & organise classes
Welsh.
Also fel careers advice fÔr young people would be very useful
No one wants to do anything with a small village
Child care
No one wants to run any activity/education Child care
Not interested at the moment with working but could be interested in dressmaking, learning Welsh, fishing
nad oes unrhyw gyfleoedd i wella addysg oedolion yn y fro
ffotograffiaeth, celf, iaith fodern, gwnio
I am not
Dim pêl droed
it’s boring
Nothing here
Football team a astro turff
nobody bothers
making more stuff
we live in middle of mountain
dancing
no money
anything
6.6.9.3 Y sgiliau sydd yn brin yn yr ardal yw……
• Cymraeg i bobl sy’n symud i fyw yma
• dysgu Cymraeg,
• cyfrifiaduron,
• cyfrifiaduron
• Diffyg arweinwyr
• Everything
• everything
• Don’t know
• New
• doctors
• Shop assistant
• Everything
Sylw: Defnyddio’r Neuadd i gynnal cyrsiau nos yw’r prif pwnc a drafodir. Mae hefyd rhestr o gyrsiau y byddai cyfranogwyr yn hoffi eu derbyn.
6.6.10. Plant a Phobl Ifanc
6.6.10.1 Mae digon o bethau i blant wneud yn yr ardal 0
Rheswm
Not sure – I don’t have children living with me now – so I am not aware of any facilities available or not
6.6.10.2 Does dim digon i blant wneud yn yr ardal 21
Rheswm
• Neb i redeg y clybiau
• Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun.
Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man.
• mae’r plant yn dda am fod allan yn yr awyr agored yn y pentref ond nid oes dim iddynt wneud
• nad oes pethau yn cael eu cynnal yn y Neuadd fel clwb ieuenctid
• Dim diddordeb gan blant yr ardal
• Nad oes digon o weithgareddau’n cael eu trefnu ar eu cyfer
• Dim digon o rhai’n barod i drefnu pethau ar eu cyfer
• Nobody to run a club? Hall costs so much fÔr hiring so high charges will have to be passed to child.
Not enough children.
• suspect not enough
• Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant.
• Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf.
• There is nothing organised to motivate the children
• Also needs someone to run a group & not rely on volunteers all the time – needs leadership
• Children don’t see each other once they have left junior school and they are the future of this community
• Hockey, keep fit, cycling, youth club, hiking
• Cael pobl addas i ofalu (am glwb neu weithgareddau)
• Does dim byd fel clybiau ieuenctid neu clybiau i blant
• We are a small village and people don’t want anything top do with us
• it’s such a small place so not much to do - there aren’t o things for us to play with or anything
• There is nowhere to go
• nad oes unrhyw weithgareddau wedi eu trefnu iddynt oni bai am y gwaith a wneir yn yr ysgol gynradd e.e. Clwb yr Urdd, Clwb Coginio
• - there’s nothing here
• boring
• there is nothing here
• not enough stuff for older children
• Park not y/p friendly
• Need to be modern
• Skate ramp
• no money and lack of children
Sylw: Diffyg gweithgareddau a gwirfoddolwyr i’w cynnal yw’r prif resymau a roddir ymlaen.
6.6.10.3 Mae digon o bethau i bobl ifanc wneud yn yr ardal. 0
Rheswm
6.6.10.4 ‘Does dim digon i bobl ifanc wneud yn yr ardal 19
Rheswm
• Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i pob man.
• eto nad oes digon o weithgareddau yn cael eu cynnal
• Diffyg diddordeb ymysg y pobl ifanc
• Again not enough young people. The Conwy bus is a very god idea – not sure how long it is here for.
• Hall has a few activities lined up for the next few months – which are very welcome
• Need lighting for both parks for children to play there – young people to meet up
• suspect not enough
• Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd – diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant.
• Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf.
• Angen i’r Cyngor Sir rhoi arweiniad i ni fel cymuned.
• A pitch would provide an area to play sports, for them to met up and encourage activity
• It is boring.
• no clubs or anything
• Teenagers have limited available activities in the area.
• Transport then becomes a problem as they have to be taken from place to place
• nad oes unrhyw weithgareddau ym mhentref Groes i blant hŷn oni bai am y Clwb Ffermwyr Ifanc
• Not fair
• no stuff
• no proper skate park
Sylw: Diffyg adnoddau sydd yn dod allan yn gryf yn y cwestiwn yma ynghyd a gwirfoddolwyr i redeg y gweithgareddau.
6.6.11. Pobl Hyn
Y peth sydd yn poeni pobl hyn fwyaf yw Gallwn ddatrys hyn trwy
Efallai diffyg siop i rheini sydd ddim yn gallu dreifio
trafnidiaeth
efallai hurio bws yr ysgol i fynd a hwy i siopa yn rheolaidd
The traffic
Be careful about how the cars go past
the little ones may get run over
less cars
Transport Having a regular bus service running to Denbigh and back similar to the service offered in Denbigh where the bus goes around the different estates on an hourly basis
diogelwch wneud mwy a’r henoed yn y fro. Wedi dweud hyn, mae gwaith da yn cael ei wneud ar rhai lefelau yn achlysurol
Getting a park
health getting a doctor
Young people
noise
us being entertained and not being outside
Sylw: Trafnidiaeth, diogelwch a traffig sydd yn cael ei nodi’n bennaf. Mae pobl ifanc eu hunain yn cydnabod bod pobl hyn yn gweld grwpiau o bobl ifanc yn broblem. Efallai y byddai prosiect i ddod a pobl ifanc a pobl hyn (intergenerational) yn werth ei ystyried.
6.6.12. Cymdeithasu
Dwi’n cyfarfod pobl eraill trwy Y grwpiau yr wyf yn rhan ohonynt yw Y gweithgareddau y byddwn yn hoffi eu gwneud yw
Gwaith!
Ysgol!
E byst!
Trist iawn
Pwyllgor ysgol
Fynd i’r Neuadd bentref pan fydd pethau ymlaen yno
Fynd i bethau Ffermwyr Ifanc
Cymdeithasu yn y gwaith
Ffermwyr Ifanc
Nosweithiau ymarfer corff yn y Neuadd
Cwrs ffotograffiaeth
Arlunio
Gwneud crefftau gwahanol
prin yn cwrdd a bobl yn enwedig rhai newydd i’r ardal
Ffermwyr Ifanc
Capel (weithiau)
Cadw’n heini neu hamdden
Cyrsiau nos
Ferched y Wawr
Capel
Cymdeithas y Chwiorydd
Ferched y Wawr
Capel
Cymdeithas y Chwiorydd
Chwaraeon yn y Neuadd
Fynd i aelwyd Rhuthun
Yn cyfarfod pobl yn fy ngwaith sef Coleg Llysfasi
Dosbarth cadw’n heini
Gwersi ffotograffiaeth
Cwrs harddwch
Gwersi coginio
Fy ngwaith
MYW lleol
Capel
Hefyd yn aelod o’r gampfa yn Ninbych
CÔr yn Ninbych
MYW
Capel
Campfa yn Ninbych
CÔr yn Ninbych
Capel lleol
Chwarae bowls yn Llansannan
Grŵp bowlio Llansannan
school
Bridge
Horticulture
fynd i bwyllgorau!
Merched y Wawr
Yr Ysgol Aerobics
Pilates
Keep fit
Welsh classes
Sports facilities for children
Gapel
Pwyllgorau
Y Capel
Merched y Wawr
Cael rhyw gyfarfod neu glwb rheolaidd i’r ardal gael cymdeithasu
Ffonio
Dim oherwydd dim clybiau
Actio
Pêl droed
Chwaraeon
Celf
going to Denbigh me, sophie, Nel, Ffiona, John, and Endaf
dancing
rugby
football
The bus stop Siân, John, Endaf, my step sister Sophie, Nel and me
Dancing
Singing
Art
Cool games
yn y capel capel
Taking part in activities at the community centre Bingo
yr ysgol,
y cylch meithrin,
y capel
yr ysgol,
y cylch meithrin,
y capel
cadw’n heini,
aerobeg, circuit training, pilates neu ioga
school
Denbigh
Bylchau
School
School
School
Denbigh And Bylchau
Football
Not meeting any in Groes
nothing
dancing, trampolining
Walking streets
dancing and stage school
art, dance, rap
School
Clubs
Dancing
Stage school
dancing and stage school
anything
Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol megis y Capel hefyd yn rhan pwysig ym mywyd yr ardal. Gallwn weld bod diffyg clybiau megis clwb ieuenctid yn ei gwneud yn anodd i bobl ifanc gymdeithasu ac mai trwy’r Ysgol maent yn cymdeithasu fwyaf. Mae hyn yn sefyllfa anodd i bobl ifanc yn enwedig wrth feddwl am eu problemau gyda cludiant y nodwyd eisoes.
6.6.13. Tai
Dwi’n meddwl bod sefyllfa tai yn yr ardal yma yn Dwi’n meddwl hyn o herwydd
Drist. Dau dŷ haf o fewn milltir i mi yn y 5 mlynedd diwethaf. Dylai pobl ifanc/lleol fod wedi cael y cyfle i’w fforddio. Angen grantiau i achub hen adeiladau amaethyddol/diwylliannol er mwyn i bobl ifanc gael ymgartrefu ynddynt
Dlawd iawn. Mae’n anodd i bobl ifanc lleol sy’n gweithio ac yn cyfrannu i’r gymuned gael tŷ – mae hyn yn tlodi’r gymuned mewn mwy nag un ffordd
Bur wael o ran dewis yn enwedig tai 3/4 llofft. Ambell i fyngalo ond prinder tai teuluol fforddiadwy
Weddol i’r henoed ond wan iawn i deuluoeddFod nifer o’r tai cyngor wedi eu prynu a dim mwy o dai 3 llofft ar gael yma oherwydd nad yw’r Cyngor wedi gollwng tir – y Cyngor sy’n berchen tir o gwmpas y pentref
Annigonol. Angen tai fforddiadwy i bobl ifanc.Fod pobl ifanc yn gorfod symud oherwydd diffyg tai
dim digon o dai preifat 3 a 4 llofft fod yna ddim tir ar gyfer adeiladu
adequate
Ddrwg. Nid oes tai fforddiadwy yma – buasai hyn yn help i’r gymuned ac i’r ysgol yn Rhydgaled
Eisiau tai i bobl leol
Ddigonol Eu bod yn dod a rhai o ardaloedd eraill yma
Dda
Mae digon o dai
Too many houses
There is to many houses
pretty good
it is situated in a nice cosy little village
good
we have a mixture of privately owned & council houses – residents generally respect the area and one another
o lew
Good
People sell houses for good prices
safe
there’s enough houses and situated in a safe place
poor
they are old fashioned
Sylw: gallwn weld bod y sefyllfa dai yn achosi pryder i nifer o’r cyfranogwyr, gyda tai fforddiadwy i pobl ifanc (prynwyr cyntaf) i’w gweld yn anodd i’w cael. Mae galw am fwy o dai tair a pedair llofft i deuluoedd ac mae’r prinder yma yn cael ei briodoli i werthu tai cyngor. Gwelwn bod rhai oedolion a phobl ifanc yn meddwl fod y sefyllfa dai yn iawn ar y cyfan.
6.6.14. Diogelwch
Rhowch linell o dan y gosodiadau ‘da chi’n credu sy’n gywir:
Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghartref 26
neu
Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghartref
----------------------------------------------------------
Dwi’n teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned 27
neu
Dwi ddim yn teimlo’n ddiogel yn fy nghymuned
Sylw: Nid oes ddim un cyfranogwr wedi nodi nad ydynt yn teimlo’n anniogel yn eu cartrefi nag yn eu cymuned.
6.6.15. Fy mhryder mwyaf yw….
Cymdeithas yn Newid
• Dechrau poeni – oherwydd hyn sy’n digwydd yn y dref cyfagos. Cymdeithas yn newid yn gyflym.
Torcyfraith
• Dwyn eiddo megis olew tanwydd. Ardal Groes yn hawdd i bobl drafeilio trwyddi yn sydyn a dwyn pethau.
• Y dwyn sy’n mynd ymlaen a bod safle’r heddlu yn mynd yn bellach o hyd. Rydym ni o dan ardal Abergele sydd filltiroedd i ffwrdd ond dim ond 3 milltir sydd i Ddinbych
• Fan wen sy’n dwyn o gwmpas ardaloedd gwledig
Busnes/swyddi
• Dim sÔn am helpu creu swyddi/busnesau yn yr holiadur. Unedau busnes bach hwyrach yn syniad i greu swyddi yn yr ardal. Gwneud siŵr fod broadband ar gael i bawb gan gynnwys ffermydd a thai ynysig.
Amgylchedd
• fod cymaint o lanast, sbwriel yn cael ei daflu ar y ffyrdd a chaeau yr ardal
Traffig
• The traffic
• my brothers or sisters getting run over or something like that
• speeding cars
• speeding cars
Adnoddau
• diffyg adnoddau i bobl ifanc
• not having enough stuff and boring
Arall
• getting older and not being able to go to Denbigh to see my friends
• it is boring
Sylw: Traffig yn goryrru yw’r peth sydd yn poeni pobl fwyaf ac mae peth sylw yn cael ei roi i bryder parthed torcyfraith. Mae pobl ifanc yn nodi diffyg adnoddau ar eu cyfer ac mae cymorth i fusnes (a phwysigrwydd band eang) a sbwriel o amgylch yr ardal hefyd yn cael ei nodi.
7. Camau Nesaf
Fe fyddai TJB yn argymell mai’r camau nesaf i’w cymryd gan Gyngor Cymuned Llansannan yw:
• Paratoi rhestr o ddiddordeb/prosiectau posibl o’r adroddiad hon
• Gwahodd trigolion y pentrefi i ddigwyddiadau “adrodd yn Ôl” yn y Canolfannau (prynhawn Sadwrn neu gyda’r nos o bosibl) - fe all copïau o’r adroddiad yma fod ar gael
• Gwahodd trigolion i flaenoriaethu diddordeb/prosiectau posibl
• Gwahodd trigolion i gynnig syniadau newydd
• Paratoi Cynllun Gweithredu wedi ei flaenoriaethu ar gyfer Llansannan, Bylchau a’r Groes
Fe fyddai pob prosiect yn y Cynllun Gweithredu wedyn angen Cynllun Prosiect. Fe fyddai'r rhain yn ateb y cwestiynau canlynol:
• Beth yr ydym yn ceisio cyflawni? - Nod
• Sut fyddem yn ei gyflawni? – Tasgau
• Beth fydd angen i wneud hyn ddigwydd? – Adnoddau
• Pryd fydd hyn yn digwydd? – Amserlen
• Pwy sydd i arwain? – Cyfrifoldeb
• Beth fydd llwyddiant? – Canlyniadau
• Sut byddem yn gwybod ei fod wedi gweithio? – Gwerthuso
Unwaith y bydd y camau yma wedi eu cwblhau fe fydd y Cyngor Cymuned mewn sefyllfa i sicrhau adnoddau ar gyfer y prosiectau a pharhau gyda’r cynlluniau. Fe fydd rhai prosiectau yn rhai tymor byr ag/neu angen ychydig neu ddim adnoddau, fe fydd eraill yn rhai tymor hir ac/neu angen adnoddau sylweddol.
Participatory Appraisal
Llansannan & Groes
Report by
TJB Cymru Cyf.
On behalf of Llansannan Community Council
December 2008
TJB Cymru Cyf.
Alaw Cynfal,
Penrhyndeudraeth
Gwynedd
LL48 6PR
FfÔn: 01766 770015
Ffacs: 01766 771808
Click to email
2
Content
3
1. Introduction
2. The Training
3. The Events
4. Methods and Techniques used in the Events
4.1 Ideas’ Wall
4.2 Living in Llansannan/Bylchau/Y Groes
4.3 Commenting on Issues
4.4 My Main Worry
4.5 Mapping (Activity with Schoolchildren)
4.6 Questionnaire
5. Results - Llansannan
5.1 Ideas Wall
5.2 Living in Llansannan
5.3 Commenting on Issues
5.4 My Main Worry
5.5 Ysgol Bro Aled, Llansannan
5.6 Question Sheet - Llansannan
6. Results - y Groes
6.1 Ideas Wall
6.2 Living in y Groes
6.3 Commenting on Issues
6.4 My Main Worry
6.5 Ysgol Rhydgaled
6.6 Question Sheet - Y Groes
7. Next Steps
4
5
1. Introduction
TJB Cymru (TJB) were commissioned by the Llansannan Community
Council to help identify the needs of the communities of Llansannan,
Bylchau and Y Groes and to consider the potential projects that would be
needed to develop services/projects that would meet those needs.
The Council wished to undertake a community consultation exercise in
which the community could express opinions, desires and ideas for future
development.
A Community Appraisal Event was planned for the Llansannan Show held in
the Community Centre, Llansannan on Monday, 25 August 2008 and in the
Community Centre, y Groes on Thursday evening 16 October 2008. The
purpose of this appraisal was to start a dialogue with, and learn from, the
community regarding their requirements and needs in the future. It was
also used to generate ideas from members of the community.
A visit from TJB staff to Ysgol Bro Aled and Rhydgaled Bro Cernyw on 18
September 2008 to facilitate a session with children of years 6 and 7 to
gather their views.
In addition to these events question sheets were prepared for the use of
the Community Council. These question sheets were available to
councillors and other volunteers to enable them to gather information
from residents that could not attend the events.
TJB Cymru Cyf (TJB) was also commissioned to develop the capacity of
Community Council to facilitate the event. The work programme was as
follows:
�� meetings were held between the Council and TJB to discuss
requirements and prepare for the events
�� TJB developed a suite of participatory activities which could be
used at the events
�� a bespoke training session for members of the Council/Volunteers
was held on August 18th 2008
�� TJB prepared the question sheets
�� the Community Council facilitated the events on 25 August 2008
and 16 October 2008 with support from TJB
6
�� TJB to analyse the findings, prepare a report and report back on
conclusions
The main purpose of the Programme was to increase the capacity of
Council members and other volunteers to undertake participatory
community appraisals. This will have left skills within the group about
techniques and activities that they have learned and practised during the
event which should give them the confidence to undertake this type of
consultation without outside support in the future.
2. The Training
The training session was held at the Community Centre Llansannan on 18th
August 2008. Three members of the Council were present.
Following a discussion on the theory of community development and
community appraisals, the evening was held in a workshop style with the
participants being given the opportunity to try out the techniques before
being instructed on how to facilitate their use.
The final part of the training session was used to plan the event including
the allocation of tasks to individuals and noting the resources required on
the day.
3. The Events
The first event was held as part of the Llansannan Show in the
Community Centre, Llansannan on Monday 25 August 2008. It was
arranged that part of the Community Centre was allocated to be used for
the participatory appraisal activities. Other parts of the Centre were
used to show produce that was entered in the Show’s competitions. It was
a dry, windy day and a god number of local residents attended the Show.
The interest and response to the participatory appraisal activities was
very god and we can consider the event as being very successful.
The second event was held in the Community Centre Groes as part a
coffee evening that was organised by the Community Centre Committee
on Thursday 16 October 2008. It was arranged that part of the
Community Centre was allocated to be used for the participatory
appraisal activities while people had cups of tea and coffee in the other
parts of the Centre. It was relatively dry evening and a good number of
local residents attended. The interest and response to the participatory
7
appraisal activities was very good and we can consider the event as being
successful.
TJB staff visited Ysgol Bro Aled and Ysgol Rhydgaled on the 18th
September 2008 to gather the views of children in years 6 and 7. The
children responded extremely well and the staffs of both schools were
very welcoming, helpful and took a great deal of interest in the children’s
responses.
The techniques that were used are from a family of techniques known as
Participatory Appraisal (PA). PA is a methodology that creates a cycle of
gathering data, reflection and learning - and hence action. The methods
used are highly visual, which means that they can overcome potential
literacy problems, provide a focus while an issue is discussed, simplify
complex issues and stimulate people's memory.
PA is highly flexible. It can be used both with small groups and with
whole communities. It can be used wherever people are to be found: in
their homes, in pubs, at shop corners and so on. It does not depend on
people coming together for meetings.
The following sections discuss the participatory activities that were used
as well as the results obtained.
4. Methods and Techniques used in the Events
4.1 Ideas’ Wall
Disgrifiad
Description
This activity was prepared as an opportunity for members of the
community to identify any ideas that they may have to improve village
life. Similarly an idea placed on the ideas’ wall, no matter how farfetched,
could in turn spark off another person’s train of thought leading, perhaps,
to a more viable idea.
The ‘wall’ was made of display panels covered with paper and ‘bricks’
drawn on the paper. Each brick was available for a participant to write an
idea on. To avoid duplication, if individuals agreed with an idea already
placed on the wall they were able to indicate this by placing a tick on that
idea and if they disagreed, a cross.
8
4.2 Living in Llansannan/Bylchau/Y Groes
Description
In this activity we investigate what it is that people like about living in an
area and what they don’t like. The importance of this exercise is to show
what is important to local people and we must be careful not to interfere
too much with the things that people like about living in a certain area. On
the other hand people may be less averse to change the things they
dislike so these may be viewed as priorities for change by the Community
Council.
For this activity two different types of A4 paper were prepared, one cut
out in shape of a T shirt (“Top”) and the second in the shape of
underwear (“Pants”). On the T shirt shaped sheets was the statement
“The thing I like most about living in Llansannan/Groes is….” and on the
underwear shaped sheets was “The thing I like least about living in
Llansannan/Groes is…” A washing line was place across the room and
people were encouraged to peg the “clothes” (the completed sheets) on
the washing line using clothes pegs.
4.3 Commenting on Issues
Description
The Council members had taken the opportunity during the training
session to discuss areas of work and campaigning issues that the Council
could become involved in during the next few years. These were:
♦ Housing
♦ Safety
♦ Health
♦ Education/Training
♦ Information
♦ Traffic/Parking
♦ Shops/Post
♦ Services
♦ Transport
♦ Volunteering
An exercise was devised in order for participants to consider these
issues and comment on them.
9
Each issue was noted on a sheet of flipchart paper, which was displayed
on a table. Each participant was given post-it notes and a pen and asked to
write their comments on a post-it note and place them on the relevant
paper showing the issues.
4.4 My Main Worry
In each event we showed a statement on a flipchart with the phrase “My
Main Worry is.....”. Participants were asked to finish the sentence by
writing on a post it note and placing it on the flipchart. At face value this
exercise could be viewed as one that asks for personal views but, as it is
used in conjunction with other activities, people respond by thinking of
themselves as a community rather than individuals. The purpose of this
activity was to identify the main worries within the communities, i.e. what
do people really believe is the problem within their community.
4.5 Mapping (activity with school children)
Community mapping is one of the most useful and flexible of the
Participatory Appraisal tools. It allows participants to use visual and
diagrammatical techniques to draw a Picture of their community
(Llansannan, Bylchau or Y Groes) and show the places that are important
to them. The places of importance in a community can be different for
different groups within that community and are usually shown as being
larger than the scale of the rest of the map. Another important factor
was that the children worked in groups based on the villages where they
lived and were able to discuss between themselves what was important.
The groups were also asked to show the places/things they liked about
the village and the places/things they disliked. This was done by placing
green dots on the places they liked and red dots on places they disliked.
They were asked to note their reasons for liking/disliking somewhere on
the dots.
Mapping can have a number of uses:
• Drawing allows everyone to participate as the ability to read and
write is not required
• Matter that require further investigation can be
identified
10
• It is the perception of participants about their
community that is shown
• A large amount of information can be gathered
• People discuss issues around the map
• They can be used to highlight areas of change.
• They can be used to allow different sections of the
community to understand each other’s viewpoints
4.6 Question Sheet
It was decided that a toll to enable the Community Councillors to gather
the opinions of local residents would be useful and after a discussion
about the subjects to be covered TJB were asked to prepare a question
sheet.
The following subjects were decided upon:
♦ Traffic – what and where are the traffic problems in the area?
♦ Parking – is currently available parking suitable? Where are the
problems if they exist?
♦ Shops – where do people shop? Is there support for the local
shop/post office?
♦ Services – what services are hard to reach?
♦ Transport – how do people travel around the area?
♦ Volunteering – what is the impact of volunteering in the area?
Why do people volunteer? Where do they volunteer?
♦ Information – Do people receive timely information?
♦ Education/Training for Adults – is there a demand for Adult
Education? What subjects do they want to study?
♦ Children and Young People – are there enough things for them to
do?
♦ Older people – what worries them?
♦ Socialising – where do people meet? What clubs and societies
exist? What activities are people involved in?
♦ Housing –what is their perception of the housing situation?
♦ Safety – do people feel safe in their homes and community?
♦ Main Worry –what worries people most?
As well as the above, participants were asked to note where in the area
they lived. There was also an exercise bas don “where I live..” which had
the same purpose as the T shirt and underpants exercise in the events.
11
Following the preparation of the Question Sheet, individuals were trained
in its use with groups in their community.
The main methodology used in the Question Sheet was a sentence
completion toll. The opening words of a sentence were decided upon in a
session with Community Councillors e.g. “The thing I like most about living
in the Llansannan/Bylchau/Groes is………” Other techniques used were
underlining statements e.g. “Alcohol is a problem in this area” or “Alcohol
is not a problem in this area”. When using this technique, the responses
are always qualified by sentence completion exercise such as “I think this
because.....”
12
5. Results - Llansannan
5.1 Ideas Wall
The following are the results of the Ideas Wall exercise in Llansannan.
We have showed the responses grouped under headings and in order of
support they generated (number of ticks). The ideas/statements are
noted in the language used on the day (translation in italics).
Idea Tick Cross
Facilities
Toiled newydd a glan (new, clean toilets) 7
Angen caffi cymunedol (need a community
cafe)
5
Beth am wasanaeth Pryd ar Glyd i’r
henoed? (What about meals on wheels
service for older people?)
5
Neud y toiledau i fyny (refurbish toilets) 3
Ishio mwy o swings yn y Parc (need more
swings in the park)
1
Cadw’r ddwy dafarn ar agor (keep both
pubs open)
Symud y Parc Chwarae i lawr i’r Cae
Chwarae (move the Playground down to the
playing fields)
Ideas for Projects
Local map with names of houses 3
Creu map o enwau’r caeau yn yr ardal
(create a map of the names of fields in the
area)
1
Ideas box in village shop
Arwydd clir yn y pentref i hysbysu gemau
pêl droed Llansannan (clear sign in the
village advertising Llansannan FC matches)
Diwrnod casglu llanast sydd ar y llawr ym
mhob man (A day to collect litter)
Glanhau a thacluso’r pentref (clean and tidy
up the village)
Traffic
20 mph outside the school 18
13
Arwydd cyflymder yn fflachio fel mae ceir
yn dod i mewn i’r pentref (flashing speed
sign as cars come in to the village)
15
Speed ramps through the village 6 1
Community
Angen llais lleol wrth osod tai cyngor (we
need a local voice when letting council
houses)
10
Mwy o gydweithio yn y gymuned (more
working together in the community)
Pobl leol i wirfoddoli i gadw pethau ee
glanhau toiledau (local people to volunteer
so that we can keep things e.g. cleaning
toilets)
Housing
Tai fforddiadwy i bobl lleol (affordable
housing for local people)
8
Comment:
The main issue is lack of facilities in the village and the focus of
participants was on the public toilets. There was also an idea to establish
a community cafe and meals on wheels service for older people.
5.2 Living in Llansannan
The results are grouped under headings yet again. This exercise is
important as it shows the things that are important to local people and
care should be taken when any changes are put forward that impinge on
these. On the other hand things that are noted under the section “like
least” show the things that local people are most likely to accept change
to, and can become short term aims.
Again the responses are noted in the language used (translation in italics).
5.2.1 The thing I like most about living in Llansannan is…….
The Community
♦ Everyone is very friendly
♦ Byw mewn gymuned gyfeillgar, wledig, Gymraeg (Living in a
friendly, rural, Welsh community)
14
♦ Y bobl – yn gyfeillgar ac yn barod i gefnogi eu gilydd (the people –
friendly and ready to support each other)
♦ The people are so nice
♦ Friendly village
♦ Bod ffrindiau fi ddim yn bell o fi (my friends are not far away)
♦ Byw yn y wlad a bod yn rhan o bentref gyfeillgar Cymraeg! (living in
the country and being part of a friendly Welsh village)
♦ Bod y rhan fwyaf o fy ffrindie fi yn byw yma (most of my friends
live here)
♦ Pobl yn gyfeillgar (people are friendly)
♦ Yr wyf yn hoff o fyw yma gan mai yma mae fy ngwreiddiau (I like
living here as my roots are here)
♦ Cymreictod yr ardal – hir y parhad yr iaith a’r diwylliant yn yr
ardal (the Welshness of the area – long may the language and
culture carry on)
♦ The friendliness of all the people around
The environment
♦ Beautiful walks and views
♦ Looking at the beautiful scenery coming in to the village from
Abergele
♦ The peace and tranquillity within the village and surrounding area
Resources
♦ Plenty to do
♦ Bod yna siop neis (there is a nice shop)
Comment
The community feeling in the village is an important factor as to why
people like to live here as are the facilities/resources available. The
environment of the village and its location are also important to residents.
5.2.2 The thing I like least about living in Llansannan is…….
Resources/Facilities
♦ Bod y toiledau ddim yn agored neu yn fudr o hyd! – mae nhw yn
handi er bo fi’n byw mor agos (that the toilets are closed or
always dirty – they are handy even though I live so close)
♦ Cyflwr ofnadwy’r toiledau cyhoeddus (terrible condition of the
public toilets)
♦ Shop shut on Saturday afternoon
♦ Pavilion clubroom smells musty
♦ Not a lot of interest in local playing fields & sports
♦ Threats to Post Office very bad – we must fight closure!
15
Housing
♦ Prisiau rhai o’r tai sydd ar werthu yma (the Price of houses for
sale here)
♦ Prinder tai a’u pris o fewn cyrraedd y Cymry lleol (the lack of
housing and that they are out of reach of local people)
Other
♦ Fod rhai o’r pobl sy’n dod yma i fyw yn penderfynu bod yn ddieithr
(some people who come here decide to be strangers)
Comment
It was noted that some of the facilities in the village required attention,
the main one being the public toilets, but there are also comments on the
local shop, play & sports facilities and the Post Office.
5.3 Comments on Issues
The comments on the issues identified by the Council were:
Housing
♦ More affordable housing, maybe a block of flats?
♦ Tai fforddiadwy i bobl lleol (7 tic) (affordable housing for local
people (7 ticks))
♦ Tai i bobl ifanc (1 tic) (houses for young people (1 tick))
♦ Need more affordable housing in the village for young people as
they cannot afford to live here!
♦ Tai i bobl lleol – fforddiadwy! (Housing for local people –
affordable!)
♦ Rhy ddrud (to expensive)
♦ Cynnal a chadw hen dai – angen cymorth grantiau (3 tic)
(refurbishment and repair of old houses – need grant support (3
ticks))
♦ Tai mwy fforddiadwy i bobl ifanc lleol (1 tic) (more affordable
housing for local young people (1 tick))
♦ Syml hau tipyn ar rheolau caniatáu tai fforddiadwy (1 tic) (simplify
the planning rules for allowing affordable housing (1 tick))
Comment: The lack of affordable housing locally is a matter of concern
for local people, and the solutions put forward vary from building more
flats/houses to simplifying the planning laws.
16
Safety
♦ Arafu cyflymder trwy Clwt (slow down through Clwt)
♦ Arafu cyflymder (3 tic) (Slow down (3 ticks))
♦ Arafu wrth fynedfa’r Ysgol er mwyn diogelwch y plant, a mwy o le
i’r rhieni gael parcio wrth ddanfon a chasglu’r plant (3 tic) (Slow
down by school entrance for the safety of the children, and more
spaces for parents to park when dropping off and picking up the
kids (3 ticks))
Comment: When thinking about safety it is road safety, and speeding in
particular, that comes to people’s minds. There seems to be a particular
issue with speeding and parking near the school entrance. This is
confirmed by comments about traffic/parking.
Health
♦ I have to keep fit & well. Llan F T H practice do not like to take
home visits. Thank you for Llansannan clean air etc – it keeps me
well
♦ As long AS you are only ill on a Thursday it’s OK
♦ Pam bod gormod o Gancr yn y plwyf? (Why is there so much cancer
in the community?)
♦ A designated cycle path around the village (or a long the valley)
would encourage better health for all
♦ Angen i’r feddygfa fod yn agored gyda’r nos fel bod pobl yn medru
mynd yno ar Ôl gwaith (3 tic) (need the surgery open during the
evening so that people can go there after work (3 ticks))
♦ Use of community hall for sports/leisure for adults (evening &
weekends) – not aware of anything already happening
Comments: Comments were made regarding the opening hours of the
surgery and ideas put forward about sport/keep fit resources that could
improve the health of the community.
Education/Training
♦ Eisiau mwy (need more)
♦ Keep the village school
♦ Angen dosbarthiadau nos ee gwaith llaw, iaith arall ee Ffrangeg
(gan cofio bod cÔr o Ffrainc yn dod yma flwyddyn nesaf) (need
evening classes e.g. crafts, another language e.g. French
(remembering that a choir from France are coming over next
year))
♦ Hyfforddiant am arddio (lessons in gardening)
17
Comments: There is a call for evening classes in the village with some
ideas – gardening, languages, crafts.
Information
♦ Signpost i’r Cae Pêl droed a Cae Chwarae (2 dic) (signpost to the
football field and playground (2 ticks))
♦ Not enough information of events in English. So sorry to say but I
have not yet learnt Welsh, but I am trying
♦ Mwy o bethau i’r plant yn y cae chwarae (more things for the kids
in the playground)
♦ Mwy o offer a bin sbwriel yn y Parc (more equipment and bins in
the park)
♦ Sâl iawn (poor)
♦ Not enough information of events happening in the village &
surroundings
Comment: There is a request for more signs around the village and also
more information regarding events in the community. Two comments were
made regarding information for Non Welsh speakers.
Traffic/Parking
♦ Traffig yn gyrru trwy’r Llan! (5 tic) (traffic speeding through the
village (5 ticks))
♦ 50mph trwy’r Groes! – dod a hwn i lawr (1 tic) (50 mph through
Groes! – bring this down (1 tick))
♦ Dim digon o le i barcio (not enough places to park)
♦ Safe crossing point in the village (bendy roads & fast cars make it
a bit of a nightmare)
♦ 30mph thro the village of Llansannan
Comment (see safety)
Shops/Post
♦ Cadw’r S Bost ar agor – mae’n rhan bwysig o fy(?) un ar gael yn y
pentref (keep Post Office open – it’s an important part of life and
that there’s on open in the village)
♦ Post Office is essential for the wellbeing of the community – Keep
it Open!
♦ Cadw’r Post yn agored! Agor y siop am oriau hirach! (1 tic) (keep
Post Office open! Open the shop for longer! (1 tick))
♦ Keep the Post Office open – no p/time P Office bus (3 ticks)
♦ Cadwch y Post yn agored (Keep the Post Office open)
18
♦ Cadw siop & swyddfa post yn agored (6 tic) (Keep the shop & Post
Office open (6 ticks))
♦ Cadw’r siop ar agor yn hwyrach (Keep the shop open later)
♦ Cadw Swyddfa’r Post (1 tic) (Keep the Post Office)
♦ Holl bwysig cadw’r Swyddfa Bost ar agor – Canolfan y Llan (2 dic)
(very important to keep the Post Office open – the centre of the
village (2 ticks))
♦ Cadw’r Post Office yn agored (4 tic) (Keep the Post Office open (4
ticks))
♦ Cadw’r swyddfa Bost (3 tic) (Keep the Post Office (3 ticks))
♦ Cadw’r Post ar agor (3 tic) (Keep the Post open (3 ticks))
♦ Cadw’r Swyddfa Bost ar agor (Keep the Post Office open)
♦ Cael ail agor Siop y Groes (reopen the shop in Groes)
Comment: there are significant worries locally about the future of the
Post Office with a number of comments about securing its future.
Services
♦ Mwy o wasanaethau i bobl hyn ee Pryd ar Glud (more services for
older people e.g. meals on wheels)
♦ Post Office a necessity, buses a necessity, corner shop a
necessity, meals on wheels a necessity, telephone a necessity, local
pub a necessity, schools a necessity
♦ Keep local buses running – Post Office
♦ Need childcare/nursery facilities locally if possible
♦ Angen mwy o gasglu llanast sy ar lawr ym mhob man. (need to clear
up the mess everywhere)
♦ Mwy o bethau i bobl ifanc (more things for young people)
Comment: there is a call for more services for older people, as there is
for children in the area.
Transport
♦ Would like transport on a Sunday and Bank Holidays. More bus
services to Denbigh and Llanrwst
♦ Not enough bus services to get to Denbigh. People working there
need to find alternative transport., Also for shopping/weekends
♦ Please keep the bus transport. Most necessary for people without
their own transport. (2 ticks)
♦ Da iawn – er bod y bws lleol yn gyrru ar y ffyrdd cefn! (3 ticks)
(very good – although the bus goes to quickly along the back roads
(3 ticks))
♦ Gweddol (adequate)
19
Comment: The need for more public transport in the area is
highlighted.
Volunteering
♦ Cefnogaeth i ddysgwyr siarad Cymraeg! (3 tic) (support for Welsh
learners (3 ticks))
♦ Thank you to the 1st responder volunteers
♦ Mae yna 11 o bobl yn gwirfoddoli i fod gyda’r Ymatebwyr Cyntaf –
Da iawn nhw (3 tic) (there are 11 people volunteering with the
first responders – good for them! (3 ticks))
♦ Cyfleoedd trwy wirfoddoli (opportunities through volunteering)
Comment: The community regards the service offered by the first
responders very highly. Support for Welsh learners would be appreciated.
5.4 My main worry
My main worry is......
♦ Cyflymder traffig (speeding traffic)
♦ Cyflymder heibio’r Ysgol (speed past the school)
♦ Cars going very fast during school hours (2 ticks)
♦ Speeding through the village
♦ Colli bobl ifanc o’r Llan (losing young people from the village)
♦ Cau’r Swyddfa Bost! (closing the Post Office)
♦ Cau Swyddfa Post (5 tic) (closing the Post Office (5 ticks))
♦ A village without any services i.e. post Office, village hall, school,
buses, drs surgery, shop, pub, but most of all PEOPLE
♦ Fod sÔn am gau’r swyddfa post (that there is talk about closing
the Post Office)
♦ Cau swyddfa bost(closing the Post Office)
♦ Ofni cau y siop (scared of closing the shop)
♦ Cau y swyddfa bost(closing the Post Office)
♦ Cau y swyddfa bost(closing the Post Office)
♦ Cau toiledau cyhoeddus (3 tic) (closing the public toilets (3 ticks))
♦ Nad yw pobl yn barod i reportio drwg weithredwyr (1 tic) (that
people aren’t ready to report people up to no good (1 tick))
♦ Plant/pobl ifanc yn cadw reiat y tu Ôl i’r Ganolfan (young people
playing silly around the Community Centre)
♦ Gormod o daflu llanast (too much throwing litter)
♦ Angen mwy o lanhau a thacluso’r pentref – gan y Cyngor
Bwrdeistref (need more cleaning and tidy of the village – by the
County Council)
♦ Sbwriel o amgylch y lle (rubbish all over the place)
20
♦ Cŵn rhydd (stray dogs)
Comment: Again the speed of cars is a source of concern locally as is the
amount of rubbish in the village. There are also some comments regarding
the conduct of children/young people but the subject of most concern is
the closure of the Post Office.
5.5 Ysgol Bro Aled Llansannan
5.5.1 Ideas Wall
Idea Tick Cross
Leisure Facilities
Skatepark 10
Cwrt Tennis (tennis court) 4
Stadium (for) Llan FC 3
Trac beicio (bike track) 2
Mwy o bethau yn y Parc (more things in the
park)
1
Lle nofio (Swimming Pool) 1
Swimming Pool 1
Pwll nofio (Swimming Pool)
Parc arall (another park)
Shops
Mwy o siopau (more shops) 4
McDonalds 2
McDonalds 2
Llyfrgell a siopau (library & shops) 1
Pizza Hut 1
KFC 1
Siop siocled (chocolate shop) 1
WH Smiths 1
Siop beiciau (bike shop)
Pizza Hut
Siop Man U (Man U shop)
Siop Hufen Ia (ice cream shop)
Tesco
Public Toilets
Gwneud rhywbeth arall hefo’r toiledau (do
something else with the toilets)
Gwneud y toilets i mewn i siop (change the
21
toilets into a shop)
Other
Mwy o glybiau (more clubs) 2
Torri fwy o wrychoedd (cut the hedges)
Concert Hall
Comment: The children want more play/leisure facilities in the village and
it is apparent that the lack of shops in the village is of great concern to
them! The state of the public toilets is mentioned bit only one comment
about lack of things to do in the area.
5.5.2 Living in Llansannan
The thing I like most about living in Llansannan is.......
Friends
♦ Tŷ ffrindiau (friend’s house)
♦ Mae yna lefydd da i gyfarfod fy ffrindiau (places to met friends)
♦ Mynd i dai ffrindiau (Going to friend’s houses)
♦ Dwi’n hoffi Tŷ Hefin (I like Hefin’s house)
♦ Mae llawer o fy ffrindiau yn byw yma (a lot of my friends live
here)
♦ Bod gyda fy ffrindiau (being with friends)
Play
♦ Rydw i yn cael chwarae hefo fy ffrindiau ac rydan ni yn cael
chwarae hefo lot o bethau (I can play with my friends and we can
go to play with a lot of things)
♦ Mynd i’r cae yn ymyl tŷ ni (going to the field near our house)
♦ Mae’n dda byw yn Llansannan oherwydd bod yna ddigon o lefydd i
chwarae (it’s good to live in Llansannan because there’s lots of
placed to play)
♦ Mae llawer o lefydd i chwarae yma (there’s lots of placed to play
here)
The Park/Playground
♦ Dwi’n hoffi’r Parc (I like the park)
♦ Y Parc (the Park)
♦ Mynd i Cae Chwarae i chwarae pêl droed (going to the playground
to play football)
22
♦ Mynd i’r Parc i fynd ar y siglen a’r ffrâm ddringo (going to the
park to play on the seesaw and climbing frame)
♦ Y Cae Chwarae (the playground)
♦ Y Parc achos mae o’n hwyl a dwi’n hoffi syrthio oddi ar y swing pan
dwi’n mynd yn uchel (the park because it’s fun and I like falling off
the swing when it goes high)
The environment
♦ Mae llawer o goed a blodau hyfryd yma (there are a lot of trees
and flowers here)
♦ Mae golygfa dda (the views are good)
♦ Gweld ein mynydd (seeing our mountain)
♦ Lle cartrefol da iawn (a homely place)
♦ Rwyf yn cael cerdded o gwmpas yr ardal (I like walking around the
area)
♦ Llefydd da i fynd ar y beic (good places to go on my bike)
Peace & Quiet
♦ Dim lot o draffig (not a lot of traffic)
♦ Mae’n dawel yma (it’s quiet here)
♦ Mae yn dawel (it’s quiet)
♦ Dim llawer o sŵn (not a lot of noise)
The School
♦ Yr Ysgol (the school)
♦ Ysgol (school)
♦ Yr ysgol (the school)
The Shop
♦ Cael mynd i’r siop (going to the shop)
♦ Y Siop (the shop)
♦ Mynd i’r siop i gael fferins a gweld ffrindiau (going to the shop to
get sweets and see friends)
♦ Siocled (chocolate)
♦ Y Siop i gael fferins (the shop to get sweets)
Other
♦ Y Cwrs Golff (the golf course)
♦ Busnesu dros y cloddiau (looking over the walls/hedges)
♦ Byw yn agos i Llansannan (living close to Llansannan)
♦ Tip
23
♦ Tŷ fi (my house)
♦ Dwi yn gwybod rownd y lle (I know my way around)
♦ Mae yn handi hefo lle ailgylchu (it’s handy with recycling)
Comment: The fact that they live close to their friends is one of the
main reasons that they like to live in Llansannan and they note that there
are plenty of places to play in the area. They also like the environment
they live in especially the peacefulness. The shop is also important to
them. They like the facilities in the park/playground and they are very
aware of recycling issues.
The thing I like least about living in Llansannan is.......
The Pubs/Smoking
♦ Pobl yn smocio tu allan i’r Red Lion (people smoking outside the Red
Lion)
♦ Pobl yn smocio ac yn ddrwg (people smoking – bad)
♦ Pobl yn smocio (people smoking)
♦ Dwi ddim yn hoffi’r pubs (I don’t like the pubs)
♦ Pobl yn smocio tu allan (people smoking outside)
♦ Y Saracens Head oherwydd mae na gormod o ysmygu yn y tŷ ac tu
allan ac pobl yn drync (the Saracen’s Head because there is too
much smoking in the house and outside and people are drunk)
The Park
♦ Y Parc (the park)
♦ Y Parc (the park)
♦ Y Parc (the park)
Cars/Traffic
♦ Ceir (cars)
♦ Byw yn ymyl lle mae llawer o geir (living near somewhere with a lot
of cars)
♦ Y ceir yn pasio yn y boreau a nos (cars passing in the morning and
at night)
♦ Y Ceir (the cars)
Toilets
♦ Dwi ddim yn hoffi’r toilede oherwydd mae nhw yn drewi ac ddim yn
gweithio (I don’t like the toilets because they smell and don’t
work)
24
♦ Mae’r toiledau wedi malu (the toilets are broken)
♦ `dwi ddim yn hoffi’r tŷ bach sydd yn y cae chwarae ac y toilede
sydd o flaen y Post Office (I don’t like the toilet in the playground
and the ones by the Post Office)
Isolation
♦ Ei fod yn eithaf pell o bob man (It’s quite far from everywhere)
♦ Mae o yn bell o bob man (It’s far from everywhere)
Other
♦ Adar swnllyd (noisy birds)
♦ Mae ‘na llawer o gŵn ar ei stryd ni (there’s a lot of dogs on our
street)
♦ Dwi ddim yn hoffi’r tîm pêl droed (I don’t like the football team)
♦ Dim byd – mae Llansannan yn grêt (nothing – Llansannan is great)
♦ Yr hoglau pŵ sydd di cael ei spreadio (the smell that is spread)
♦ Rwy’n credu bod ddim digon o bethau i’w wneud (I think that there
aren’t enough things to do)
Comment: The law change that prevents people smoking in public places
means that smokers now have to stand outside the pubs to smoke. The
children are intimidated by this and it worries them. The speed of traffic
is again noted as is the state of public toilets. There is an element of
isolation show with the children noting the Llansannan is “far from
everywhere”.
25
5.5.3 Mapping
Map 1
Places noted:
♦ Cae Chwarae (playground)
♦ Y (the) Red Lion
♦ Biniau Ailgylchu (recycling bins)
♦ Siop (shop)
♦ Capel (chapel)
♦ Cae Pêl Droed (football field)
♦ Yr Ysgol (the school)
♦ Cae chwarae (Maes Aled) (Playground (Maes Aled))
♦ Y ffordd fawr (the main road)
The places they like are:
♦ Cae chwarae – “i gael hwyl a sbri” (playground – “to have fun”)
♦ Y Siop – “i gael prynu pethau fel fferins” (the shop – “to buy things
like sweets”)
♦ Y Capel – “rydach chi yn cael dysgu am Iesu” (the chapel – “you
learn about Jesus”)
♦ Cae Pêl Droed – “i chwarae hefo ffrindiau” (football field – “to play
with friends”)
The only place that they dislike is the Red Lion – “people smoke outside”
26
Map 2
Places noted:
♦ Ysgol (school)
♦ Tŷ Lora (Laura’s House)
♦ Cae Chwarae (playground)
♦ Doctor’s surgery
♦ Park (Maes Aled)
♦ Tŷ Elin (Elin’s House)
♦ Biniau Ailgylchu (recycling bins)
♦ Shop
♦ Yr Afon (the river)
♦ Arwydd wrth ddod i mewn i’r pentref (sign as you come in to the
village)
♦ Y ffordd fawr (the main road)
♦ Swyddfa Post (Post Office)
♦ Tŷ (house)
♦ Chapel
♦ Toilets
♦ Hendre Llan (?)
♦ Llangernyw Road
♦ Abergele Road
27
The places they like are:
♦ Ysgol – “da ni yn dysgu llawer a cael hwyl” (school – “we learn and
have fun”)
♦ Tŷ Lora – “Mae yn daclus a chlên” (Laura’s house – “it’s nice and
tidy”)
♦ Cae Chwarae – “i gael chwarae hefo’n ffrindiau ni i gyd”
(playground – “to play with all my friends”)
♦ Doctor (meddygfa) – “ i wella ni”(surgery – “to make us better”)
♦ Yr Afon – “mae yn hwyl lluchio cerrig i’r afon” (the river – “it’s fun
throwing stones into the river”)
♦ Siop (shop)
♦ Tŷ Elin – “Mae yn daclus a chlên” (Elin’s house – “it’s nice and tidy”)
♦ Hendre Llan (?) – “oherwydd Sioe Llansannan” (Hendre Llan –
“because of the Llansannan Show”)
♦ Parc (Maes Aled) – “da ni yn cael llawer o hwyl” (park (Maes Aled) –
“because we have lots of fun”)
♦ Tŷ – “Mae yn daclus a chlên” (house – “it’s nice and tidy”)
The only place they don’t like are the public toilets _ “it doesn’t work”,
“not a nice smell”
Map 3
28
Places noted:
♦ Llangernyw Road
♦ Abergele Road
♦ Park (Maes Aled)
♦ Cae Defaid (sheep field)
♦ Sam’s house
♦ School
♦ Chapel
♦ River Aled – 2 places, centre of the village and the entrance to
the village
♦ Tip (recycling)
♦ Mynwent (cemetery)
♦ Siop Llan (shop)
♦ Hen Gapel (old chapel)
♦ Cae Footy (football field)
♦ Post
♦ Anna’s house
♦ Main Road
♦ Tŵr Celyn
♦ Metal Shed (on the way out of the village on the Henllan/Denbigh
road)
The places they like are:
♦ Cae Defaid – “da ni’n cael cig” (sheep field – “we have meat”)
♦ Tŷ Sam – “lle i fwyta” (Sam’s house – “a place to eat”)
♦ Yr Ysgol – “le i ddysgu” (school – “a place to learn”)
♦ Capel – “lle i weddïo” (chapel – “a place to pray”)
♦ Siop y Llan – “ lle i brynu fferins” (Shop – “a place to buy sweets”)
♦ Tŷ Anna – “lle i gysgu” (Anna’s house – “a place to sleep”)
♦ Cae Footy – “lle i chwarae footy” (football field – “a place to play
footy”)
♦ Afon (ar y ffordd i mewn i’r pentref) – “hwyl i splasio i mewn”
(river (as you come in to the village) – “fun to splash in”)
The places they dislike are:
♦ Afon (canol y pentref) – “Afon Cerrig Slip”(river (centre of
village) – “slippy stones”)
♦ Hen Gapel – “ddim yn cael ei ddefnyddio” (old chapel – “it’s not
used”)
29
♦ Tip (le ailgylchu) – “gormod o gacwn” (tip (recycling) – “to many
wasps”)
♦ Mynwent – “mae’n ddiflas” (cemetery – “it’s not nice”)
♦ Pob ffordd allan o’r pentref – “allan o Lansannan” (every road out
of the village – “out of Llansannan”)
♦ Shed metal (ar y ffordd allan o’r pentref am Henllan/Dinbych) –
“metal machines” (metal shed (on the way out of the village on the
Henllan/Denbigh road) – “metal machines”)
30
Map 4
Places noted
♦ Ffordd fawr (Main Road)
♦ Park (Maes Aled)
♦ Ailgylchu (recycling)
♦ Ysgol (school)
♦ Chapel
♦ Chapel
♦ Eglwys (church)
♦ Mynwent (cemetery)
♦ Siop Llan (shop)
♦ Saracens
♦ Swyddfa Post (Post Office)
♦ Cae Chwarae (playground)
♦ Maes Parcio (Car Park)
♦ Eglwys (church)
♦ Ifan Batty’s House?
The places they like are:
31
♦ Park (Maes Aled)
♦ Yr Ysgol – “bod hefo ffrindiau” (the school – “being with friends”)
♦ Capel – “lle i ddysgu am Iesu” (chapel – “a place to learn about
Jesus”)
♦ Capel – “lle hyfryd” (chapel –“lovely place”)
♦ Siop y Llan – “fferins” (Shop – “sweets”)
♦ Cae Chwarae – “mae’n hwyl a sbri” (playground – “it’s fun”)
♦ Post – “anfon post” (Post Office – “sending post”)
The places they dislike are:
♦ Ysgol – “dysgu” (school – “learning”)
♦ Saracens – “drwg i plant a pobl” (“bad for children and people”)
♦ Car Park – “dangerous”
Map 5
Places noted:
♦ Ffordd fawr (main road)
♦ Park (Maes Aled)
♦ Bins Ailgylchu (recycling bins)
♦ Ysgol (school)
♦ Chapel 1 (on the road out of the village to Henllan/Denbigh)
32
♦ Chapel 2
♦ Chapel 3 (nearest the school)
♦ Playground
♦ Post Office
♦ Pub (Saracens)
♦ Pub (Red Lion)
♦ Church
♦ Cemetery
♦ Shop
♦ Tŷ fi (my house)
♦ Garage
♦ Lle newid doctor (doctors changing room)
The places they like are:
♦ Recycling bins – “darllen y Sun” (“reading the Sun”)
♦ Chapel 1 - “achos fi sydd biau fo” (“because I own it”)
♦ Shop – “achos mae yna fferins” (“there are sweets”)
♦ Playground – “lle chwarae da” (“good place to play”)
♦ Cemetery – “lle da i gael neidr araf” (good place to get a slow
worm”)
♦ Tŷ ni – rydw i yn byw yna (our house – “we live there”)
Places they don’t like are:
♦ Park (Maes Aled)
♦ School – “achos rydan ni angen gwneud gwaith”(“we have to work”)
♦ Lle newid doctor – “mae o’n brifo fi” (Doctor’s changing room – “he
hurts me”)
33
Map 6
Places mentioned:
♦ Main road
♦ Park (Maes Aled)
♦ Maes Aled
♦ Recycling bins
♦ Car Park
♦ School
♦ Chapel - Coffa
♦ Chapel (ffordd Gogor)
♦ Ffordd Gogor
♦ Playground
♦ Post Office
♦ Saracens
♦ Red Lion
♦ Church
♦ Surgery
♦ Village Shop
♦ Snooker
♦ Hendre Llan
♦ River
♦ Bridge
♦ Maes Gogor
34
♦ Toilets
The places they like are:
♦ Recycling Bins– “cadw’r pentref yn daclus” (“keep the village tidy”)
♦ Park (Maes Aled) - “chwarae” (“play”)
♦ Shop – “llawer o bethau yno”(“a lot of things there”)
♦ Playground – “lle da i chwarae”(“good place to play”)
♦ Surgery – “gwella ni”(“make us better”)
♦ Red Lion – “lle i gael bwyd” (“a place to have food”)
♦ Post – “dim gorfod mynd i rhywle arall i bostio”(“not going
elsewhere to post”)
♦ School– “gweld ffrindiau”(“see friends”)
♦ Chapel Coffa – “clybiau a ysgol Sul” (“clubs and Sunday School”)
The places they don’t like are:
♦ Snooker – “dim plant yn cael mynd” (“children can’t go”)
♦ School – “gwneud gwaith” (“have to work”)
♦ Toilets– “mae’n hen a ffenestri wedi malu”(“it’s old and Windows
are smashed”)
♦ Saracens – “dim angen dau pub” (“don’t need two pubs”)
5.6 Question Sheets Llansannan
Young people’s comments in this colour
5.6.1. Where I live
5.6.1.1 The things I like best about living in Llansannan, Bylchau
and Y Groes are...
Environment
♦ Cefn gwlad (Rural)
♦ The scenery
♦ Y tawelwch (the quiet)
♦ Harddwch (beauty)
♦ Peaceful environment
♦ Peace & quiet
♦ View
Location
♦ Byw o fewn cyrraedd i deulu/ffrindiau (living within reach of
friends & family)
35
Community
♦ Mae i’r ardal ei gymeriad unigryw gyda nifer dda o gymeriadau
ffraeth a diddorol (the area has an unique character with a
number of interesting characters)
♦ Y Gymdeithas (the Society)
♦ The general atmosphere of helping one another
♦ The people
♦ Cymdeithas (Community)
♦ Peaceful, friendly
♦ Bod cymdeithas glos Gymraeg dal i fodoli (that a close Welsh
community still exists)
♦ Adnabod cymaint o’r pentrefwyr (I know so many of the residents)
♦ The community, the people and my home for 37years and a very
happy 37years
♦ It is where I know best, I have spent most of my life here
♦ natur dda y bobl (the good nature of the people)
♦ A mix of all ages and sexes
♦ Like youth club And community
♦ My friends
♦ The community
♦ Ffrindiau (friends)
Language and culture
♦ Cymreictod (Welshness)
♦ Ardal Gymraeg naturiol gyda’i diwylliant traddodiadol er yn newid
gyda’r oes, yn dal ei thir – hyd yma beth bynnag (a natural Welsh
area with its own culture and traditions even though they change
with the times, holding its ground – up to now anyway)
Safety
♦ A place where I feel safe living
Resources
♦ Nifer dda o fudiadau i ymaelodi ynddynt (a good number of
societies to join)
♦ Y Capel (the Chapel)
♦ Y clybiau gwahanol (different clubs)
♦ Siop/post (shop/post Office)
♦ youth club
♦ Going to youth club
♦ Bowling green
36
♦ Youth club
♦ Bowling Green
♦ Youth club
♦ Y cae chwarae (playing field)
♦ Clwb ieuenctid (youth club)
Comment: we can see that the feeling of community is strong in the area
with some placing the emphasis on the Welsh language and culture. The
local environment is also important with a number noting that it is a nice,
safe place to live. People also like living close to friends and family. Young
people like the local amenities/resources)
5.6.1.2 The things I like least about living in Llansannan, Bylchau
and Y Groes are...
Location
♦ The longest mile is the last mile home – but it is my choice to live
here
♦ It is quite far from shops etc
♦ Far from Rhyl
♦ Ddim yn gallu cerdded i Llan (can’t walk to the village)
Behaviour
♦ Mae carfan fechan yn creu helynt yn achlysurol (a small number
sometimes cause trouble)
♦ Bobol sydd yn yfed (people who drink)
Lack of resources/services
♦ Gwasanaeth gwael ar fysiau i Ddinbych (poor service on Denbigh
buses)
♦ Nad ydym byth yn gweld yr Heddlu o gwmpas cefn gwlad (we don’t
see police in the rural areas)
♦ Dim gwersi croesi ffordd (no lessons on how to cross the road)
♦ dim digon o le parcio (not enough parking)
♦ No shops
♦ The shop
♦ shop
♦ Football field
♦ Park
♦ Park could be better
♦ nothing apart from youth club for young people to do
37
Young People’s Voice
♦ Young people’s views are not valued
♦ bod syniadau bobl ifanc ddim yn cael eu cymeryd yn seriws (young
people’s ideas are not taken seriously)
♦ Young people not heard
Other
♦ Nothing
♦ Drab decorations outside of house in particular OAP Bungalows
♦ Dim byd (nothing)
♦ Too quiet
♦ Hen bobol (old people)
♦ Ddim yn gwybod (don’t know)
Comment: Some complain about the location of the village and the lack
of resources is mentioned by two adults (public transport and the police)
and nine young people. Young people feel that the lack of resources has
more of an impact on them. There are two comments on antisocial
behaviour
5.6.1.3 The things I would change about Llansannan, Bylchau and
Y Groes are...….
Resources/Services
♦ Carwn weld y Cyngor Sir yn ein trin yn gydradd – cael ffordd lan,
blodau del – mae llawer o wasanaethau ar gael i bobl yr arfordir (I
would like the County Council to treat us equally – nice road, lovely
flowers – there are a lot of services available to people on the
coast)
♦ Mwy o Heddlu yn yr ardal (more police in the area)
♦ Better support for people with learning difficulties
♦ Improve the Park(children need to have fun)
♦ Longer opening hours for the shop
Roads/Traffic
♦ Speed limit
Environment
38
♦ Brighten up the place and give people more incentive to keep it
tidy
♦ improve Park
Young People
♦ Young people’s council
♦ Young people’s council
♦ More activities
Other
♦ Dim (nothing)
♦ My kids in my year group that go to my school
♦ prices in shop
♦ Hen bobol (old people)
♦ Ddim yn gwybod (don’t know)
Comment: there is a general feeling that Llansannan is isolated on the
edge of the County of Conwy and therefore losing out on resources and
services. The speed of traffic and the tidiness of the village are also
noted. The idea of setting up a Youth Council in the village has been put
forward by young people.
5.6.2. Traffic
My feelings about traffic/road
safety in the area are …
This is because …
That to many people speed through
the village and do not obey the 30
mph sign
Goryrru (speeding)
Speeding vehicles seems to be an
ongoing problem
Speed outside the school seems to
reach dangerous levels
Crossing from the Red Lion to the
Post Office seems quite dangerous
for the infirm
Vehicles sweep around the bend -
they can’t see pedestrians and
pedestrians can’t see them
Gyrru yn ddiofal trwy’r pentref
(careless driving in the village)
Pobl methu gweld a deall beth mae’r
arwyddion yn olygu (people can’t see
or understand the road signs)
39
Traffig yn rhy gyflym trwy’r pentref
(traffic speeding through the village)
Y cloddiau/gwrychoedd yn gordyfu
(the walls/hedges to high)
Gwelediad yn wael i draffig mewn
rhai mannau (Vision poor for drivers
in some places)
Gyrwyr di-hid yn gyrru trwy’r Llan
(careless drivers driving through the
village)
Road surfaces are very poor in the
area
Speed limit
Cars and tractors go to fast
throughout hamlet
Outside the school Passing traffic going to fast
There are some problems
Pobl yn gyrru (people speeding)
Rwyf yn dygymod a’r traffig (I can
cope with the traffic)
Nid yw’n drwm iawn (it’s not very
heavy)
The area around the junction of
Ffordd Gogor congested at times
Parked cars etc cause the road to be
narrow. I would say this is
inconsiderate parking on the driver’s
part
Fe ddylid gwneud gwell lle i barcio tu
allan i’r Ysgol, mae tir yma i wneud
hynny (Parking should be provided
outside the school, there is land for
this)
Nid wy’r Cyngor (yn eu doethineb?)
yn barod i wneud hynny (The Council
(in its wisdom?) are not ready to do
this)
drivers(Boy racers) go too fast they think it’s cool
speeding Boy racers
dim zebra crossing i blant bach (no
zebra crossing for small children)
pwysig fod plant yn gwybod sut i
groesi’r ffordd yn saff (important
that children know how to cross
safely)
should be a crossing on Denbigh Road You cannot see around corners
gwneud mwy o bethau (do more)
no one gets hit so I’m happy
Road safety is good
There isn’t any traffic
Should be a crossing on Denbigh Road
Cars come round the corner fast on
that bend
I like that road
Boy Racers go too fast
Yn gyrru (speeding)
Does neb wedi cael ei hitio lawr
(nobody has been run over)
Ddim yn gwybod (don’t know)
40
Comment: There is a feeling that traffic is speeding through Llansannan.
Two places are mentioned specifically – near Ysgol Bro Aled (start and
finish times in particular) and near the Post Office and Shop. The reasons
given for the problems – the need for a car park near the school and bad
parking near the Post and Shop. The height of hedges in some places is
also mentioned.
Young people are of the view that young drivers may be racing around the
area.
5.6.3. Parking
My views about parking
in the area are....
This is because.... The way to
improve the
situation is...
Not bad, no problems. Car
park at the top of Maes
Aled used for
trailers/vehicle which
never leaves there.
Remove vehicle/trailers
that are permanently
there
Speeding is not helped by
the parking near the
school entrance
Large lorries need Access
down small lanes that are
not suited to 20+ ton
wagons
Parking generally does not
seem to be a problem
Gormod o barcio yn y
sgwâr yn lle defnyddio’r
maes parcio (nid wyf yn
cynnwys defnyddwyr y
post yma) (too much
parking on the square
instead of using the car
park (I don’t include post
Office users here))
Rhy ddiog (too lazy)
Dim llawer o le i’r bysiau
(not many buses)
Dwn im wir (not sure)
Traffic going to fast
Walking mothers with
small children who can
easily run into the road
Coming in to
Llansannan from
Abergele 20
miles an hour
Coming from
41
Denbigh 20 miles
an hour from
Rhandir Mwyn
(Top Llan)
Irresponsible parking in
some areas
Provide a traffic
warden
occasionally
Dim digon o le (not enough
space)
Ei fod yn weddol foddhaol
ond mae parcio ar y
ffordd ac yn aml yn ddwbl
yn creu niwsans (it is
acceptable but double
parking a nuisance)
Mae gan bawb awydd cael
ei gar mor agos i’w dy a
phosibl (everyone wants
their car as close to their
house as possible)
Plismon
(policeman)
Fel arall does fawr o
broblem cyn belled ac
mae’n effeithio arnaf i.
Ond mae cwyn gan amryw
fod nifer yn parcio tu
allan i’r swyddfa bost
trwy’r dydd, lle dylai fod
ar gael i’r rhai sy’n galw yn
y post a’r siop leol.
(there’s not much that
affects me, but some
complain of cars parking
outside the Post Office
all day using space that
could be used for users of
the Post and Shop)
Diffyg llefydd eraill i
barcio, ond nid oes yma le
addas i greu llefydd
parcio ger y sgwâr (lack
of other places to park
but there’s no suitable
space to create a car park
on the square)
Dim syniad! (No
idea!)
OK not enough near the
church
the one near gets too full
fine
dim digon o le (not enough
space)
ceir yn parcio yn y ffordd
(cars parking on the road)
cael mwy o
feysydd parcio
(more car parks)
there are enough places
to park in the village
there’s enough car parks
in the village
OK there’s enough spaces
Surfaces of the car parks the stones hurt my feet New surfaces in
42
are rocky and hurt my
feet
the car parks
enough parking spaces in
the village
ok mae digon o le (plenty of
room)
Ddim yn gwybod
(don’t know)
Comment: generally parking is adequate but one or two people note that
poor parking is a problem. Again it is near the school and Post/Shop that
the problem seems worse.
5.6.4. Shopping
I use the local shop regularly 12
or
I use the local shop occasionally 9
or
I never use the local shop 0
My family do our weekly shopping in……………………….........
♦ Morrisons, Denbigh
♦ Yr archfarchnad a siop cigydd lleol (the supermarket and local
butchers)
♦ Abergele or Kinmel Bay
♦ Abergele or Denbigh
♦ Denbigh or Abergele
♦ Tesco Abergele
♦ Denbigh or Abergele
♦ Wherever I happen to be
♦ Denbigh & Abergele
♦ Rhan fwyaf yn y Llan (mostly in the village)
♦ Llansannan
♦ Any area which I am in on my days out visiting friends etc
♦ Morrisons and Tesco – oherwydd fod prisiau yn llawer rhatach!
(because prices are a lot cheaper)
♦ Tesco, Abergele
♦ Morrisons, Asda
♦ Morrisons
♦ Tesco, Asda
43
♦ Tesco
♦ Tesco
♦ Tesco
♦ Tesco
♦ Morrisons
Comment: the majority note that they use the local shop regularly and
others occasionally. Nobody admits to not using the local shop at all.
Denbigh and Abergele is where most people do their weekly shopping but
two people do all their shopping in the village.
5.6.5. Services
The service that I find most
difficult to get is...
This is because...
Banking as I don’t bank through
post office
Barclays and other banks have an
arrangement with post Office. Nat
West does not.
Heddwas (policeman)
Gwasanaeth i’r ffyrdd gan y Cyngor
Sir (Highways services by the
county Council)
Dim lle i ailgylchu cardbord
(nowhere to recycle cardboard)
Nad yw ffyrdd cefn gwlad yn cael
digon o sylw (that rural roads don’t
get enough attention)
Freeview TV
TV reception (Bryn Rhyd yr Arian) There is no reception
Conwy Council repairs When Mary Ellis’ front door latch
broke (no entry) they do not turn
up on the designated day.
When you phone they say no
knowledge – put it back four days
Problem now solved by our County
Councillor
Trwydded car (Car Tax)
Good radio reception
Gwasanaeth mwy eang yn ein
swyddfa bost (a wider service in
the Post Office)
Post Office
Mobile library
Post Office isn’t open regularly
Library isn’t very well advertised
44
bus it doesn’t run late
Mobile bank
only comes once a month
Capel (chapel)
Any rescue service we’re 10 miles from anywhere
A local bus
Buses don’t come on weekends
Only come once an hour
Stop at 6 (unacceptable)
Ddim yn gwybod (don’t know) Ddim yn gwybod(don’t know)
Comment: again the services from the County Council are mentioned as
being difficult to reach and there is a general worry about the decline of
services from the Post Office (especially if it closes). People find TV
reception in Bryn Rhyd yr Arian difficult.
5.6.6. Transport
The way I mostly get around is... The places I find difficult to get
to are...
Car
Car
Car
Yn ein cerbyd ein hunain (own
transport)
Mewn car (in a car)
Ar y bws (on the bus) Dinbych (Denbigh)
Own vehicle
Car – use the bus occasionally
Car as local bus service is very
infrequent to Denbigh where my
business is enacted
Cerdded ac mewn moto (walking and
in a car)
Mewn car (in a car)
Car I don’t like going to Llanrwst
because I don’t like driving on the
road from Llangernyw to Llanrwst
Yn ein Car (in our car) Dim a dweud y gwir (nowhere really)
Llew Jones bus service Everywhere
Bus is irregular And not very often
car
45
car
car
Bus to school hospital
Nunlle (nowhere)
bus
Mum and dad’s taxi
everywhere
car or bus home from Abergele
Sometimes I miss the last bus, I
can be stranded, it’s getting to
winter so it’s getting darker
Comment: Most people note that they use a car as their main
form of transport. There are some complaints about the bus service to
Denbigh. The comments from young people show that they have trouble
getting around and that they depend on their parents to carry them.
5.6.7. Volunteering
5.6.7.1 People who volunteer 10
Where? Reason
Central Victim Support I enjoy it, find it rewarding and it
is a good thing to do and looks good
on my CV
yr Urdd, Yr Ysgol, Te’r Henoed,
Capel (Urdd, School, Tea for the
elderly, chapel)
Ein bod yn mwynhau ac yn bwysig i
gymdeithasu (I enjoy it and like to
socialise)
gyda Myw, UCGG, Dros Eraill
(Merched y Wawr, UCGG, Dros
Eraill)
Ysbyty Glan Clwyd, Ysgol Bro Aled
church Look after children to do other
voluntary work
Llansannan church
Abergele hospital
yn cadw’r diwylliant a’r gymdeithas
yn fyw ac yn ffynnu (keeping the
community and culture alive and
well)
46
Comment: we can see that many people carry out voluntary work in the
area. This shows that voluntary groups are strong in the area.
5.6.7.2 I do not do voluntary work 9
Reason
Time factor
Dim amser (no time)
the opportunity isn’t open
there is nothing for young people
13 oed (age 13)
not fair when you don’t get paid back for what you do
sponsored walks etc
I want more for my cv’s
I just don’t
If I worked I have to get paid unless it’s for charity then I wouldn’t mind
Comment – the main reason given by adults for not volunteering is lack of
time. Young people’s responses give the impression that they would like to
volunteer but the opportunities are not available.
5.6.8. Information
5.6.8.1 I am well informed about what goes on locally......
16
Reason
♦ Of an e mail I receive from the Clerk of the Council, posters in
the shop window
♦ Ei bod i weld yn y Siop, yn y Llan a’r Post (I see it in the Shop,
Village and Post)
♦ Fy mod yn dod i’r pentref yn ddyddiol (I come in to the village
daily)
♦ Mi fyddaf yn ymuno a gwahanol gymdeithasau (I am a member of
different societies)
♦ Mae system dda o hysbysebu ym mwrdd arddangos y Cyngor
Cymuned/Siopau/Y Ganolfan (there is a good information system
on the notice boards – Council/Shops/Community Centre)
♦ Have good relationship with local people
♦ Mostly well informed
♦ Digon o hysbys yn ffenestr y Siop (plenty of adverts in the shop
window)
47
♦ Fy mod yn cymryd rhan yn ei gweithgareddau ac yn teimlo
rheidrwydd a braint o gael gwneud hynny (I take part in village
activities and feel that it is a privilege to be able to do so)
♦ - shop window
♦ Community talk
♦ dod i’r llan o leiaf dwy waith yr wythnos (I’m in the village at least
twice a week)
♦ notices in the shop
♦ bod yn anodd i rai bobol (It’s difficult for some people)
♦ there are notices in the shop
♦ I get letters about clubs
5.6.8.2 I find it difficult to find out what goes on locally…
4
Reason
♦ The information shown in the shops is in Welsh and the English
does not stand out on the notice
♦ nothing is very well advertised
♦ I don’t like Llansannan website
Comment: The majority of the participants feel that they get good,
timely information about what goes on in the community.
5.6.9. Adult Education/Training
5.6.9.1 There are plenty of opportunities for furthering
education in this area. 6
Reason I would like to follow a course
in..
The Canolfan could be used to
provide courses
You go to Denbigh College if
transport is available
48
5.6.9.2 There are not enough opportunities for furthering
education in this area…. 9
Reason I would like to follow a course
in..
The Canolfan could be used to
provide courses
Welsh
Nad oes dosbarthiadau nos ar gael
(there’s no evening classes
available)
Dim digon eisiau ymuno a
dosbarthiadau WEA ayyb (not
enough people join WEA classes
etc)
Iaith Dramor (overseas language)
The history of Llansannan – I
understand that there is one but it
is in Welsh. Sorry don’t understand
Welsh
Mae cost dosbarthiadau WEA (oedd
yn boblogaidd iawn yn Lansannan)
wedi codi yn afresymol i
bensiynwyr, ac felly wedi peidio a
bod. Mi allem drefnu ein hunain ond
byddai angen grant go dda os am
gael darlithwyr cydnabyddedig (the
cost of WEA classes (which were
very popular in Llansannan) have
risen too much for pensioners, and
therefore have stopped. We could
organise some ourselves but it
would need a grant to get the
services of a recognised lecturer.)
Hanes lleol. (local history)
Ysgrifennu creadigol (creative
writing)
Ysgrifennu yn ramadegol/orgraff
cywir (writing in a grammatically
correct way)
Athroniaeth (philosophy)
Bywyd gwyllt yr ardal (local wildlife)
Deall a medru defnyddio y
dechnoleg diweddaraf
(understanding and using
technology)
anything that’s young
We only have one primary school dancing
It’s a quiet community veterinary medicine
We have one primary school
It’s not good because I have been
to it and you do not learn anything
49
5.6.9.3 The skills that are in short supply here are…
♦ Sut i gadw llyfrau ariannol cwmnïau/busnesau bach a mwy yng
nghefn gwlad (Book keeping for rural small companies/businesses)
♦ Lots
♦ youth club
♦ Medical and police authority
Comment: there is a view that adult education is not available in the
village and people have to travel to Denbigh to attend courses. There are
some ideas for courses that could be run in the Community Centre.
5.6.10. Children and Young People
5.6.10.1 There are plenty of things for children to do in the area
6
I think this because...
♦ Our County Councillor is trying her best in this area and seems to
be succeeding
♦ Bod digon o weithgareddau yma eisoes iddynt (there are enough
activities here already for them)
♦ Can’t answer this because I don’t know what there is. I know about
the football. A swimming pool in the village would be god for all
the village population.
♦ Am wn i (As far as I know)
5.6.10.2 There are not enough things for children to do in the
area 9
I think this because...
♦ Adults increasingly have less time to run and organise youth clubs
and there is sometimes little incentive to, as youth can sometimes
be unruly
♦ not many children in area
♦ dim ond cyfarfod plant sydd (only need to met the children)
♦ only a Park
♦ only a football field
♦ dim llawer o bethau (not many things)
♦ not enough children for people to care
♦ One Park
♦ One field
♦ Youth club
50
♦ Not enough
Comment: Most adult that responded thought that there are enough
activities for children but young people reacted differently. The
highlighted the lack of resources.
5.6.10.3 There are plenty of things for young people to do in the
area... 4
I think this because...
♦ Os ydynt yn barod i ymuno a’r gwahanol weithgareddau (if they are
ready to join in the different activities)
♦ Am wn i (As far as I know)
♦ Mae digon o glybiau (there are enough clubs)
5.6.10.4 There are not enough things for young people to do in the
area... 9
I think this because...
♦ There are very few sports facilities close by – they can only be
accessed by car
♦ Diffyg gwirfoddolwyr? (Lack of volunteers?)
♦ don’t get a chance to say
♦ nothing to do
♦ there are only a few of us
♦ all there is for my age is youth club And CIC (CIC is religious and
I’m not)
Comment: we did not receive a huge response to this subject but
comments were made about how ready young people are to join in,
transport for young people and volunteers to run activities. Young people
highlight that nobody is ready to listen to their views/ideas.
5.6.11. Older People
The thing that worries older
people most is…
This can be solved by
Young people causing trouble
Petty crime
Better Neighbourhood Watch,
Policing
More willingness to tell police if you
know who the culprits are
Diffyg parch atynt e.e. curo drysau Cael yr Heddlu i’r Llan a dysgu
51
yn hwyr yn y nos a llechio cerrig at
ffenestri ayyb (lack of respect for
them e.g. knocking doors late at
night and throwing stones at
Windows)
parchu yr henoed (get the police to
the village and start respecting
older people)
Local shop and post Office closure
A yw’r llythyrdy yn mynd i gau? (Is
the Post Office going to close?)
Llythyrau (letters)
Post Office closure Keeping the Post Office open
Mynd yn hen (getting old)
Mynd yn hyn (getting older)
Ansicrwydd ynglŷn a mynd allan
gyda’r nos (unsure about going out
at night)
Ceisio cael gwell reolaeth ar blant
ac unigolion anystywallt (try to get
control over unruly kids and
individuals)
Bysiau (buses) Gwneud ein hofnau yn wybyddus i’r
awdurdodau perthnasol (make their
worries known to the relevant
authorities)
Transport – collecting pension,
shopping, Access to a Dr’s surgery,
home help care
Costau byw yng nghefn gwlad
Trafnidiaeth cyhoeddus (cost of
living in a rural area and transport)
Cynyddu’r cymhorthdal a geir gan y
Cynulliad pob glan gaeaf tuag at
cost tanwydd (increase the
benefits from the Assembly each
autumn towards fuel costs)
they won’t get respect acknowledging that if they respect
us we respect them
noisy children not to be as noisy
Parcio (parking) cael parking mwy (bigger car park)
prop kids on the bowling green keeping kids off the bowling green
Teenagers hanging about(BECAUSE
THERE IS NOTHING ELSE FOR
THEM TO DO!!!)
more things to do
Comment: Transport, lack of respect, crime and losing Post Office
services are mentioned most. Young people themselves are aware that
older people see groups of youngsters as a problem but also show that
they are willing to work towards changing the situation– “acknowledging
52
that if they respect us we respect them”. Perhaps a project to draw
young and old people together (intergenerational) is worth considering.
5.6.12. Socialising
I meet other people
by…
The groups that I am
involved with are…
The activities that I
would like to do are…
Visiting the Red
Lion/Saracens Head
sometimes
Sadwrn Siarad
Sadwrn Siarad
Cymdeithas Ysgol
(school society)
Capel (chapel)
Y Siop (the shop)
Y Post (pan mae ar
agor) (the Post (when
it’s open))
Line Dancing
Mynychu gwahanol
gyfarfodydd (going to
different meetings)
Myw (Merched y
Wawr)
Cymdeithas Moes a
Chrefydd (Religion and
morals society)
Cylch Aled
Cylch Hanes (historical
society)
Y CÔr (choir)
Capel (chapel)
Mynd i’r Capel (going to
chapel)
Siopa yn lleol (shopping
locally)
Sef. Y Merched (WI)
Merched y Wawr
Cymdeithas Hanes
(historical society)
Grŵp Archif (archive
group)
Church activities
Church
Clwb yr Heulwedd
WI
Use of bowling facility
53
& local hostelry
Cylch yr Aled
Cymdeithas Hanes
(historical society)
Capel a’r holl
weithgarwch sydd
ynghlwm ag o
Rhai pethau sy’n
digwydd yn y Ganolfan
(chapel and all the
activities that it
involves and things
that go on in the
Community Centre)
Attending church
Going to the Post
Office and the corner
shop
Visiting the local pub
Being in the village in
general Voluntary week
Bod yn aelod o wahanol
gymdeithasau yn yr
ardal (being part of
different societies in
the village)
Capel (chapel)
Cymdeithas
Hanes(historical
society)
Grŵp Archif (archives
group)
CÔr Meibion (Choir)
Cyngor Cymuned
(Community Council)
Cyrsiau i oedolion fel y
cyfeiriwyd uchod
Getting involved youth club up for anything that I
feel accepted on
Clybiau ar Ôl ysgol CAP
Clwb ieuenctid
CIC
karate
Youth club
Playing outside
Going to clubs youth club karate
siarad CAP popeth
54
CIC
Clwb ieuenctid
Llansannan
high ropes
Ice skating
Shopping
School(there are no
one else here)
youth club Don’t know (if there
were any activities to
do!)
Sylw: gallwn weld bod bywyd cymdeithasol gref yn y pentref gyda nifer o
fudiadau yn fynnu. Mae sefydliadau crefyddol hefyd yn rhan pwysig ym
mywyd yr ardal, y capeli i’r Cymry Cymraeg a’r Eglwys i’r Di-Gymraeg.
Gallwn weld bod y clwb ieuenctid yn adnodd pwysig iawn i bobl ifanc y
pentref gan drwy y clwb maent yn cymdeithasu fwyaf.
5.6.13. Housing
I think that the general situation
for housing in this area is…
I think this because…
Not much available
One bungalow in village has been
unoccupied for a long time with noone
living in it
not very god for first time buyers,
this may improve in the present
economic climate provided
unemployment does not escalate
One bungalow in village has been
unoccupied for a long time with noone
living in it
Diffygiol (defective)
Nad yw yn bosibl i gael caniatâd
cynllunio i godi annedd yn yr ardal
yn nghefn gwlad (It’s not possible
to get planning permission to build a
home in the area)
Foddhaol (OK)
Anodd i brynwyr tro cyntaf
Mae gormod o dai cyngor yn cael eu
gosod i rhai tu allan i’r ardal
(difficult for first time buyers. Too
many Council Houses being let to
people from outside the area)
There is not enough affordable
55
housing in the area
Local people not good
Council Bungalow
Local people seem to be put on the
back burner
Hard to find on low incomes New houses being built are more of
the executive type & are bought by
high income people from outside
the area
Dim yn gwybod (Don’t know)
Ynghlwm ym mha mor hawdd cael
gwaith. Camgymeriad ofnadwy oedd
gwerthu tai cyngor genhedlaeth yn
Ôl (It’s tied up with getting work. It
was a big mistake to sell off Council
Houses a generation ago)
Pris tir adeiladu, pan mae tai’n codi
prisiau ‘roedd pawb eu heisiau, pan
yn gostwng fel popeth arall does
neb eu heisiau (gobeithio y gwnaiff
fynd yn rhatach) (the Price of
building plots. When prices Went up
everyone wanted the houses, when
Price goes down nobody wants them
(I hope the Price goes down))
Substantial but if some
consideration could be given to low
cost housing it would be of great
assistance to the young people in
the village
Anfoddhaol oherwydd nad oes gan
Cyngor Conwy (sydd yn gosod ein tai
Cyngor) ddim amgyffred eu bod yn y
gorffennol wedi dod a pobl gyda
problemau i mewn i’r ardal, pobl
sydd yn cael effaith negyddol ar ein
pobl ifanc ni ein hunain. Pobl hefyd
nad oes ganddynt unrhyw
ddiddordeb mewn dysgu’r iaith
Gymraeg.
Mae hefyd angen tai fforddiadwy i
pobl ifanc.
(Unsatisfactory because Conwy
Council (who let our council houses)
have no comprehension that they
have in the past brought in problem
families to the area. This has had a
negative effect on our young
people. People who do not want to
Ein bod yn colli gormod o bobl ifanc
o’r ardal ac felly yn gwaedu ein
diwylliant o waed yr ifanc mwy
mentrus na ni’r hynafwyr
(that we lose too many young people
and therefore bleeding our culture
of youngsters that are more
enterprising than us older ones)
56
learn our language. We also need
affordable housing for young
people)
ok there’s plenty of empty ones
good there are plenty of houses
Sâl (poor) Dim (nothing)
ok there are empty houses
OK I suppose there are enough houses already
Comment: we can see that the housing situation is a cause of great
concern to a number of people, with housing for first time buyers
particularly difficult. Low wages and job security are also seen as a
barrier to first time buyers. The fact that relatively large houses are
being built in the area and that local people are priced out of the market
is noted. Young people see the situation differently, however, in that it is
quite good overall.
5.6.14. Safety
I feel safe in my home 19
or
I don’t feel safe in my home
----------------------------------------------------------
I feel safe in my Community 19
or
I don’t feel safe in my Community
Comment: Not one participant has noted that they do not feel safe in
their homes or communities
5.6.15. My Main Worry is ………
Cywilydd
♦ The embarrassment of telling my mates I live in Llansannan
♦ Embarrassment of living here
Arall
♦ When there is a heavy downpour of rain it is then that my drive
takes quite a lot of rainwater from Ffordd Gogar (Tyn yr Ardd) I
understand that a remedy is on the list
♦ Unacceptance
57
♦ Dim
♦ Cars speeding
Comment: Two young people feel embarrassed about living in the village.
There are more comments about young people not being accepted as part
of the community.
58
6. Results of the Event – Y Groes
6.1 Ideas Wall
The following are the results of the event in Y Groes. We have grouped
ideas under headings and by the support they engendered (ticks). Again
the ideas are recorded in the language used on the day.
Idea Tick Cross
Village environment
Gwell cyfleusterau ailgylchu h.y. casgliadau
o’r tŷ neu lori yn casglu yn amlach o’r biniau
yn Groes a’r Clwt (better facilities i.e.
collections from the house or the lorry
collecting more often from the bins in Y
Groes and Clwt)
3
Mwy o biniau sbwriel (more rubbish bins) 2
Cael rhywle i’r ceir barcio i’w gwneud yn
saff i’r plant (somewhere for the cars to
park so that the children can play safely)
2
Pentre mwy deniadol e.e. blodau ayyb (a
more attractive village e.g. flowers)
1
Cael mwy o lefydd i ceir barcio (more
parking space)
Cael rhywun i lanhau’r stryd a’i wneud yn
“sbwriel free” (someone to clean the street
and make it “rubbish free”)
Stopio sbwriel cael ei daflu yn y pentref a
phob man arall yn yr ardal (stop rubbish
being thrown in the village and everywhere
else in the area)
Clubs
Clybiau ieuenctid neu clwb i blant hefo pêl
droed, celf, actio a pethau hamdden (Youth
Club or a club for kids with football,
crafts, acting, and leisure facilities)
13
Mwy o glybiau i wneud hefo pêl droed a
rygbi (more clubs with football and rugby)
10
Clwb ieuenctid yn arbennig i blant 9-15 oed
(youth club especially for 9-15 year olds)
7
59
Clwb: Aerobics, Pilates, Cerdded (Club:
aerobics, Pilates, Walking)
5
Something to do for the children 5
Multi use Games Area i tennis pêl droed ac
yn y blaen (Multi use games area for
football tennis etc.)
3
Clwb i wahanol oedran (clubs for different
age groups)
2
Cael lle ac amser i ddefnyddio’r bwrdd ping
pong (a place and time for table tennis)
2
Cael clybiau i’r plant bach 3-10 oed ac
rhywbeth i 11-16 oed (clubs for children 3
to 10 and something for 11 to 16 year olds)
2
Mwy o glybiau dawnsio (more dance clubs) 2
Buasem yn gallu cael clwb pob dydd –
Saturday (we could have a club every day –
Saturday)
1
Dosbarthiadau nos i oedolion (evening
classes for adults)
1
Dosbarthiadau nos i oedolion (evening
classes for adults)
Clwb pêl droed a clwb fun run, sports,
dawnsio a coginio (football club and a club
for fun run, sports, dance and cooking)
Clwb ieuenctid i blant oedran 10+ (Youth
Club for age 10+)
Shop
Agor neu cael siop newydd a petrol station
arall (Open or get a new shop and petrol
station)
2
Siop gymunedol neu co-operative (tebyg i
Gapel Seion yn Ninbych) (community shop
or co-operative like Capel Seion and
Denbigh)
2
Siop (shop) 1
Mobile shop or regular bus service to
Denbigh
1
Siop – un gymunedol fel Clawddnewydd –
neu beth am ofyn iddyn nhw ddod a’u fan
yma ddwywaith yr wythnos? (Shop a
community shop like Clawddnewydd – what
60
about asking them to bring their van here
twice a week?)
The Park
Buasem yn gallu cael goleuadau yn y parc
(we could have lights in the Park)
3
Mwy o bethau i wneud yn y Parc (more
things to do in the park)
2
Mwy o bethe yn y parc e.e. roundabouts
(more things in the park e.g. roundabouts)
2
The Hall
Mwy o bobl yn dod i mewn i’r Neuadd a
siarad am ddatblygiad plentyn a iechyd a
gofal (more people coming in to the Hall to
talk about child development and
healthcare)
2
Cael lle saff tu Ôl i’r Neuadd i blant pan fo
parti yno. Giatiau ar pob achlysur yn y
Neuadd (have a safe place behind the Hall
for kids to play when there’s a party here.
Gates at every event in the Hall)
Information
Mwy o lefydd i rhoi gwybodaeth i lawr
(more places to put information)
2
Transport
Bws cymunedol yn rhedeg i Ddinbych efallai
3 noson yr wythnos i
siopa/llyfrgell/canolfan hamdden
(community bus running to Denbigh maybe
3 nights a week for
shopping/library/leisure centre)
2
Mynd ar dripiau fel nofio a bowlio deg ac yn
y blaen......hefo bws mini Ysgol Rhydgaled
(go on trips such as swimming and ten pin
bowling etc....on Ysgol Rhydgaled Minibus)
Comments:
There are a number of comments about rubbish in and around the village.
The recycling facilities are considered good but people are asking for
more recycling choices and for recycling to happen more regularly and
often.
61
There are calls for more clubs or leisure facilities in the village, mainly
for children. There are calls for clubs/activities for children of all ages.
Some would like improved facilities in the Park and also to provide lighting
in the Park. The importance of the Hall for children’s activities is
highlighted.
People see a loss after the shop and some want it to reopen. There is also
a call for better transport in the area and an idea has been put forward
to use Ysgol Rhydgaled’s minibus as community transport.
6.2 Living in Y Groes
The results have been grouped together under the appropriate headings.
This exercise is valuable because it shows issues of importance to local
people and care should be taken when undertaking any development plan
that these issues are not compromised. Conversely the ‘not so good’
category shows areas of improvement that are already recognised by
local people and could become short-term aims.
Again the responses are noted in the language used.
6.2.1 The thing I like most about living in Y Groes is…….
Friends
♦ Mae yna digon o lefydd i gyfarfod ein ffrindiau yma (there are
plenty of places to meet friends here)
♦ That we can see our friends and that there is something to do for
the older children 11-16
♦ The only god thing about Groes is the park and seeing our friends
♦ Dim byd heblaw am ffrindiau (nothing except for friends)
The environment
♦ Quiet & rural
Resources/facilities
♦ Yr ysgol. Heb yr ysgol ni fase llawer o gymuned ar Ôl yma (the
school. Without the school there would be no community left
here)
♦ Ysgol Rhydgaled – plant hapus (happy children)
Other
62
♦ Dim byd – does dim i’w wneud (Nothing – nothing to say)
Comment
A number note the closeness of friends as being an important factor why
people like living here as is the fact that it’s a quiet village. The school is
highly praised.
6.2.2 The thing I like least about living in Y Groes is …….
Community
♦ Know thy neighbour club
♦ Lack of a “real” community
♦ Diffyg cymuned pro-actif – y gymuned yn dirywio yn gyflym iawn
yma trwy diffyg cyfleoedd a siop (the lack of a pro-active
community – the community is going downhill due to lack of
opportunities and a shop)
Activities
♦ Does dim byd i wneud heblaw am y parc (nothing to do except the
park)
♦ Dim digon o weithgareddau (not enough activities)
♦ Because there’s not much things to do for the kids – there is only
a little bit of things to do
♦ That there is no clubs at all here so it is very boring here
♦ That there’s not much things to do
Other
♦ Popeth (everything)
Comment:
There are some comments about the lack of community feeling in the
village and that maybe the members of the community need to get
together more to get things done. Again the lack of activities is noted,
especially for children and young people.
6.3 Commenting on issues
The comments on the issues highlighted by the Community Council were
as follows:
Housing
63
♦ Angen cynnig grantiau (cadwraethol) i bobl lleol gael aros yng
nghefn gwlad mewn hen adeiladau – byddai hyn yn helpu hefo
cartrefu pobl a gwella’r amgylchedd (need to offer grants
(conservation) for people to live in old buildings – this would help
with hosing people and improving the environment)
♦ Gwneud rheolau cynllunio yn fwy rhesymol er mwyn cadw pobl lleol
yng nghefn gwlad (make planning laws more reasonable in order to
keep local people in the countryside)
♦ Tai fforddiadwy i deuluoedd (affordable houses for families)
♦ Angen mwy o dai fforddiadwy (more affordable housing)
♦ Angen mwy o dai maint teulu i bobl lleol (more family homes
required)
♦ Affordable housing for younger people
♦ Dim eisiau diboblogi gwledig (don’t want rural depopulation)
♦ Tai i bobl leol (houses for local people)
♦ Dim mwy o tai oherwydd mae yna rhy gormod (no more houses or
there will be too many)
Comment: A call for more affordable housing – through grants or
making land available/slackening planning laws. Family houses seem to be
scarce and the lack of housing is the biggest reason for young people to
leave the area.
Safety
♦ 30 mwa drwy’r pentref ar y ffordd fawr (30 mph through the
village and main road)
♦ 20 mph trwy’r pentref (20 mph through the village)
♦ 30 neu 40 trwy’r pentref (30 or 40 mph through the village)
♦ 30 m.y.a. trwy’r pentref (30 mph through the village)
♦ 30 m.y.a. trwy’r pentref (30 mph through the village)
♦ Lleihau’r m.y.a. drwy’r pentref i 30. Mae’r 50 m.y.a. ar hyn o bryd
yn llawer rhy uchel – CYDWELD! (Lower the mph through the
village to 30. 50 mph at the moment is far too high – AGREE!)
♦ Reduce speed limit in the area to 30mph
♦ Angen bod mwy diogel hefo’r plant (need to be more safety
conscious with children)
Comment: People see the main safety threat as being the speed of
traffic. There is one comment regarding the safety of children but this
could also be about road safety.
Health
64
♦ Mwy o weithgareddau hamdden (more leisure activities)
♦ Siop bwydydd iach (healthy food shop)
♦ Clwb i oedolion e.e. Bowlio (club for adults e.g. Bowling)
♦ Pool Games
♦ Clwb Bowlio i oedolion yn y Neuadd (bowling club for adults in the
Hall)
♦ Mwy o weithgareddau Hamdden yn y Neuadd (more leisure
activities in the Hall)
♦ Pool Games
♦ Clwb bowlio i oedolion yn y Neuadd (bowling club for adults in the
Hall)
♦ Gweithgareddau i blant ac oedolion. Clybiau (activities for adults
and children walking/aerobics/pilates clubs)
♦ Plant angen mwy o gadw’n heini a gweithgareddau yn ystod
gwyliau’r ysgol (children need more exercise and activity during
school holidays)
♦ Co-operative bwyd organig unwaith yr wythnos (organic food co-op
once a week)
♦ Mwy o weithgareddau hamdden (more leisure activities)
♦ Gweithgareddau hamdden i blant ac oedolion yn rheolaidd (regular
leisure activities for adults and children)
♦ Trio gwneud y bobl stopio ysmygu (try to get people to stop
smoking)
♦ Gweithgareddau gyda’r nos i gadw’n heini i bob oed (exercise
activities for older people in the evenings)
Comment: people see that the lack of leisure/exercise opportunities is
the main threat to health in Y Groes. There is one comment on stopping
people smoking and an idea to establish a co-operative group that would
offer organic food in the area.
Education/Training
♦ Dosbarthiadau nos (evening classes)
♦ Clybiau i’r plant (clubs for children)
♦ Byddai dosbarthiadau nos yn dderbyniol (evening classes would be
nice)
♦ Cynnig dosbarthiadau nos amrywiol o fewn y gymuned (offer
various evening classes in the community)
♦ Dosbarthiadau nos (evening classes)
♦ Cael gwahanol Clybiau plîs (have different clubs please)
65
Comment: There is a demand for evening classes but nobody has
mentioned what subject they would like.
Information
♦ Angen hysbysfwrdd yn Bylchu a chanol y Groes er mwyn rhannu
gwybodaeth am ddigwyddiadau (need a notice board in Bylchau and
the middle of Groes to spread information about community
events)
♦ Hysbysfwrdd mewn lle amlwg (a notice board in a good location)
♦ Lack of notice board – by recycling may help
♦ Lle amlwg i arddangos be sydd arno (ymlaen) a hysbysu swyddi,
pethau ar werth ayyb (wrth bus shelter neu biniau ailgylchu) ( an
obvious place to show what’s on by the bus shelter or recycling
bins)
♦ cael mwy o wybodaeth i’r pobl hyn e.e. ysmygu a pethau eraill
(more information to older people e.g. stop smoking and other
things)
♦ blodau yn y pentref (flowers in the village)
♦ mwy o bobl yn rhoi gwybodaeth i chi (more people giving us
information)
♦ heddlu – ddim yn hysbys i bawb pwy yw’r cysylltiad yn yr ardal hon
(police - not informing everyone who the contact is etc.)
♦ oes modd cael hysbysfwrdd ger yr arosfa bws fel bod y
gweithgareddau a phenderfyniadau’r Cyngor yn hysbys i bawb? (Is
it possible to have a notice board near the bus shelter so that the
debate and decisions of the Council are available to everyone?)
♦ Angen hysbysfwrdd mewn lle amlwg – ger yr hen siop (need a
notice board in an obvious place – near the old shop)
Comment: A number of people requesting a notice board be provided
near the recycling bins, which is being put forward as a good location by a
lot of people.
Traffic/Parking
♦ Llai o bobl yn parcio ar y ffordd (less people parking on the road)
♦ Angen lleihau cyflymder drwy’r pentref i 30mph (ychwanegiad:
40mph sensible) (need to lessen traffic speeds through the village
to 30 mph (addition: 40 mph more sensible))
♦ 30 neu 40 trwy’r pentref (30 or 40 mph through the village)
♦ Cyflymder i lawr i 30mph trwy’r Groes! (speed down to 30mph
through Groes)
♦ Angen 40mph ar y briffordd (need 40mph on main road)
66
♦ Buasem yn gallu cael lle parcio iddo fo fod yn ddiogel (we could
have a parking space for him to be safe)
♦ Angen cael pobl i stopio speedio (need to get people to stop
speeding)
Comment: Again it is the speed of cars that is the main problem
although some mention lack of parking in the village.
Shops/Post
♦ No local shop unfortunately
♦ Angen siop yn y Groes (need a shop in Y Groes)
♦ Siop (shop)
♦ Angen siop yma – hyd yn oed am ychydig oriau pob dydd – dim lle i
gymdeithasu yma (need a shop here – even for a few hours per
week – nowhere to socialise here)
♦ Cael siop i brynu fferins (shop to buy sweets)
♦ Agor y siop eto (open shop again)
♦ Angen siop/swyddfa post (hyd yn oed falle 7-10am a 5-7pm) (open
shop/post office (even 7-10am and 5-7pm)
♦ Ail agor y siop eto plîs (reopen shop again please)
♦ Angen y siop/post yn ei hol – lleihau’r oriau agor efallai (need the
shop/post back – less opening hours maybe)
♦ Y gymdeithas wedi dirywio wedi cau y siop (the community has
gone downhill since losing the shop)
♦ Angen gwneud defnydd newydd o adeilad y siop. Hwyrach ddim siop
y tro yma – Ystafell Gym/Hamdden? – Toiledau Cyhoeddus?- Caffi
rhan amser?- Vending Machine?- Gardd Gymunedol? (Need to
make more use of the site of the old shop. Maybe not a shop this
time but a Gym/Leisure? Public toilets? Part time café? Vending
machine? Community Garden?)
♦ The shop was a focal point – since it closed everyone (almost)
drives through – no one stops to see what’s on in Community
Centre
Comment: Again everyone misses the shop and a number want it to be
reopened. Comments have been made that the community has suffered
for not having a shop, perhaps losing a focal point where everyone met).
Services
♦ What services?
♦ Oes posib cael cyfleusterau i’r anabl yn y Neuadd? (Is it possible
to get disabled facilities in the Hall?)
67
♦ Angen toiledau anabl yn y Neuadd (need disabled toilets in the
Hall)
♦ Toiledau anabl yn y Neuadd (disabled toilets in the Hall)
♦ Angen mynediad a toiledau ar gyfer yr anabl yn y Neuadd (need
disabled entrance and toilets in the Hall)
♦ Biniau ailgylchu yn ein cartrefi (recycling bins in the home
♦ Nid ydym ni yn gallu cael broadband lle rydym ni yn byw- hyn yn
anghyfleus iawn gan fod defnyddio’r We yn gallu bod yn araf
♦ Gwagio biniau ailgylchu yn amlach (we can’t get broadband where
we live – this is very inconvenient as surfing the web can be slow)
Comment: Disabled toilets in the Hall are the main issue along with
recycling. One comment received about the lack of broadband in the area.
Transport
♦ There is none. Have to drive everywhere – even to get daily paper
to see what politicians are up to
♦ Mwy o ffurf i ni teithio (more ways for us to travel)
♦ Defnyddio bws Ysgol Rhydgaled i bethau yn y gymuned (use of
Rhydgaled school bus for the community)
♦ Beth am redeg bws o Lansannan i Bylchau i’r Groes rhwng 6 – 930
ar nos Lun, nos Fercher a nos Wener i bobl gael mynd i’r llyfrgell,
canolfan hamdden a siopa yn Ninbych? (what about running a bus
from Llansannan to Bylchau and Groes between 6 to 9.30 on
Monday, Wednesday and Friday evenings, for people to go to the
library, leisure centre and shops in Denbigh)
♦ Mwy o fysys(more buses)
♦ Mwy o fysiau(more buses)
♦ Angen gwasanaethau bws er mwyn cyrraedd Dinbych erbyn 8o’r
gloch a dod adref ar Ôl 5.30yh (need a bus service to get us to
Denbigh for 8am and home after 5.30pm)
Comment: Again a lack of public transport is highlighted and the idea
of using Rhydgaled School bus as a community facility was put forward.
Volunteering
♦ Mwy o lefydd i weithio i pobl dan 11oed (more work for people
under 11)
♦ Mwy o bobl yn gwirfoddoli i wneud pethau (more people
volunteering to do things)
♦ I would volunteer for certain activities
68
♦ Angen mwy ond mae’n anodd mewn cymunedau bach cefn gwlad –
llai o “Pool” o bobl i dynnu arnynt( need more but it’s harder in
small rural communities – less of a “pool” of people)
Comment: need more volunteers and one person putting themselves
forward.
6.4 My Main Worry
My main worry is......
♦ Pobl yn mynd yn “bored” ac aros yn y tŷ o hyd (people being bored
and staying in all the time)
♦ Pawb yn mynd yn “bored” yn gyflym (everyone getting bored
quickly)
♦ Cyflymder y traffig trwy’r pentref (ac yn arbennig moto-beics ar
dyddiau Sul braf) (Speed of traffic through the village (especially
motor cycles in summer))
♦ Pobl ifanc yn gadael yr ardal (young people leaving the area)
♦ Scared I might get run over because the cars go to fast
Comment: The worries about the speed of traffic are again apparent.
Some mention the fact that people are “bored” and it may be this that
leads to the feeling that there is a lack of “community” feeling in the
area. Again worries about outmigration of young people are expressed.
6.5 Ysgol Rhydgaled
6.5.1 Ideas Wall
Idea Tick Cross
Tidying Village /Rubbish
Mwy o biniau (More bins)
Gwneud y pentref yn daclusach (Tidy up
the village)
Cnocio’r siop i lawr (Knock the shop down)
Cael mwy o biniau sbwriel a hel y sbwriel
oddi ar y llawr (more rubbish bins and
collect the rubbish on the floor)
Casglu’r sbwriel ar lawr (collect the rubbish
on the floor)
I wneud y pentref yn fwy taclus ac i glirio’r
bus shelter (tidy up the village and bus
69
shelter)
Cael bus shelter arall sy’n lân (have a clean
bus shelter)
Leisure Facilities
I gael pwll nofio ar y green (have a
swimming pool on the green)
Agor pwll nofio ar y glaswellt (have a
swimming pool on the grass)
Lle nofio yn y Neuadd (have a swimming
pool in the Hall)
Cael shooting range ar y green (have a
shooting range on the green)
Cael Parc Anturus yn y Pentref(have an
Adventure Park in the village
Cael posts rygbi a nets ar y gol (have rugby
posts and nets on the goal)
Cael Golf Range (have a golf range)
Cael pitch pêl droed (have a football pitch)
Cael Rugby Pitch (have a rugby pitch)
The Park
Cael mwy o bethau yn y Parc (more things in
the Park)
Gwneud y Parc yn mwy o hwyl (make the
Park more fun)
I gael mwy o bethau yn y Parc
Gwneud y Parc yn fwy (make the Park
bigger)
I cael lot o bethau yn y Parc – siglenni a yn
yr un sleid hefyd (Have a lot of things in
the Park – seesaw and a slide as well)
Cael roundabout yn y Parc (have a
roundabout in the Park)
Activities
Mwy o gemau (More games)
Hwyrach cael mwy o pethau hwyl (maybe
have more fun things)
Cael lot o bartis ac activities (have a lot of
parties and activities)
Gwneud Groes yn lle hwyliog a gwneud
clybiau yn y Neuadd (make Groes a fun
70
place and have clubs in the Hall)
Bingo a dawnsio yn y Neuadd (bingo and
dancing in the Hall)
Cael disgo pob dydd yn y pentref (have a
disco every day in the village)
Cael mwy o gemau (more games)
I gael mwy o glybiau yn y Neuadd (more
clubs in the Hall)
Recycling/Environment
Mwy i finiau ailgylchu (more recycling bins)
I gael mwy o recycling bins (more recycling
bins)
Llai o geir yn y pentref – mae o ddim yn dda
i’r amgylchedd (less cars in the village –
bad for the environment)
Expand the Village
Mwy o le yn Groes (more space in Groes)
Cael mwy o blant yn y pentref (more
children in the village )
Cael mwy o pobl yn byw yna (more people
living here)
Other
I agor y siop yn y pentref (open the village
shop)
Cael pobl i stopio “speedio” (stop people
speeding)
CCTV Cameras
Paid a pio yn pob man (don’t pee
everywhere)
Comment: Tidying up the village and getting rid of rubbish is one of the
main things that children draw attention to especially the bus stop. There
is again a call for more activities in the village as there is for more
recycling options. The size of the village and the possibility of expansion
are mentioned alongside comments that the village needs more people and
children.
71
6.5.2 Living in y Groes
6.5.2.1 The thing I like most about living in Y Groes
is.......
Friends
♦ Rydw i yn hoffi gweld fy ffrindiau weithiau (I like to see my
friends sometimes)
♦ Gyda ffrindiau fi ac mam ac cartref fi achos dwi’n cael chwarae
gyda ffrindiau fi a dwi’n byw mewn cartref mawr ac mae mam yn
helpu fi (with my friends, my mum and my home because I play
with my friends, I live in a big house and my mum helps me)
♦ Rydw i yn hoffi Groes achos mae pobl fath a ffrindiau fi yn helpu
fi pan mae pobl yn gas hefo fi ac yn dweud bod fi yn dew ac bod
mam fi yn dew (I like living in Y Groes because my friends help me
when people are nasty with me and say that I am fat and my
mother is fat)
♦ Bod yna lefydd i siarad (That there are places to talk)
♦ Rydw i yn hoffi byw yn Y Groes am ei fod yn le bach ac mae fy
ffrindiau yno (I like living in Groes because it’s a small place and
my friends are there)
Play
♦ Rydw i yn hoffi chwarae yn y Parc hefo fy ffrindiau (I like to play
in the Park with my friends)
The Park/Playground
♦ Mae yna lefydd i chwarae fel y Parc (there are places to play like
the Park)
♦ Dwi yn hoffi byw yn Groes oherwydd mae lot i wneud yna fel
chwarae yn y parc (I like living in Groes because there are lots to
do like playing in the Park)
♦ Y Parc newydd i chwarae tip golf, tip ball, hide and seek (the new
Park to play tip golf, tip ball, hide and seek)
♦ Mae dau barc yn y pentref (there are two Parks in the village)
♦ Bod lot o bethau i wneud fel chwarae yn y Parc (there are lots of
things to do like play in the Park)
♦ Y Parc achos mae yna lawer o bobl yn mynd yna (the Park because
a lot of people go there)
♦ There is a swing and a new park
72
♦ Y Parc newydd achos mae o yn hwyl chwarae yno. Mae yna ffrâm
ddringo a cae pêl droed ond un peth byse fi ishio newid fyddai y
cŵn yn cael pŵ yno (the new Park because it’s fun to play there.
There is a climbing frame and football but one thing I would like
to change is that dogs have a poo there)
The environment
♦ Mae yna le ailgylchu yn y Groes (there is a recycling place in Y
Groes)
♦ Y peth arall dwi’n hoffi am y Groes yw y biniau ailgylchu (the other
thing I like about Groes is the recycling bins)
♦ Mynd am dro yn y goedwig (going for a walk in the woods)
The Hall
♦ Y Neuadd i gael parti (the Hall to have a party)
♦ Wel, dwi’n hoffi’r Neuadd ond mae angen mwy o bethau yn mynd
ymlaen yno i blant fel bingo, disgo, pethau fel na a bod fwy o blant
yn mynd i’r Ysgol Sul (well I like the Hall but there needs to be
more things on for children such as bingo, disco, things like that
and more children should go to Sunday School)
Other
♦ Y tai achos mae pobl sâl yn gallu aros tu mewn iddyn nhw, mae nhw
yn dda i fyw mewn ac mae ganddynt i gyd tÔ pan mae’n bwrw. Mae
nhw yn dda (the houses because sick people can stay inside them,
they are good to live in and they all have a roof for when it rains.
They’re good.)
♦ Mae yna Plas a Capel yn y pentref (there’s a mansion and a chapel
in the village)
♦ It is fun and a happy place to live
Comment: Living amongst their friends is important to children as are
the various places to play in the village. The recycling facilities are
important as is the Hall.
6.5.2.2 The thing I like least about living in Y Groes
is.......
Bullying
♦ Bod yna lot o bwlis (there are a lot of bullies)
♦ Lot o bwlis (a lot of bullies)
♦ That my worst enemy lives near me and she bullies me all the time
73
The Park
♦ Dwi ddim yn hoffi y Parc (I don’t like the Park)
♦ Eisiau mwy o bethau yn y Parc (want more things in the Park)
♦ Tydi’r parc ddim yn hwyl rŵan (the Park isn’t fun anymore)
♦ Does dim gormod o bethau i chware yn y Parc (not many things to
play with in the Park)
Ceir/Traffig
♦ Bod yna ceir yn speedio rownd corneli ac ar y ffordd ei hun (I
don’t like the Park)
♦ Y ffyrdd achos mae nhw’n beryglus iawn (The roads because
they’re dangerous)
♦ Mae ceir yn ddrwg i’r amgylchedd (cars are bad for the
environment)
♦ Dydw i ddim yn hoffi Groes pan mae o’n beryglus iawn, iawn (I
don’t like the Groes when it’s very, very dangerous)
♦ Dwi ddim yn licio byw yn y Groes oherwydd mae pobl yn mynd mor
gyflym maent yn mynd i ladd rywun rhyw ddiwrnod (I don’t like
living in Groes because people go so fast they are going to kill
someone someday)
♦ Bod yna geir yn dod yn gyflym ar y ffordd (that there are cars
going quickly on the road)
Rubbish
♦ Y sbwriel ar lawr ac yn ymyl y Neuadd a’r tŷ (the rubbish on the
floor and near the Hall and the house)
♦ Pobl yn taflu sbwriel a dwi ddim yn hoffi bod yna ddim ond un bin
(people throw rubbish and I don’t like that there is only one bin)
♦ Mae pobl yn pi yn y bus shelter (people pee in the bus shelter)
♦ Mae pobl yn taflu sbwriel ym mhob man (people throw rubbish
everywhere)
♦ Mae pobl yn pio yn y bus shelter ac y drws y Neuadd (people pee in
the bus shelter and in the door of the Hall)
♦ Pobl yn taflu pethau yn y bus shelter (people throw things in the
bus shelter)
Lack of space
♦ Bod yna gormod o dai a dim digon o le i chwarae. (too many houses,
not enough places to play)
♦ There isn’t a lot of space
74
♦ Mae angen mwy o le yn y Groes (more space in Y Groes)
♦ Angen mwy o dai wrth y siop (more houses by the shop)
Shop
♦ Mae y siop wedi cau (the shop’s closed)
♦ Rydym ni angen Siop (we need a shop)
Other
♦ Y cŵn yn cael pŵ ac y pobl ddim yn ei godi i fyny (dogs have a poo
and people don’t pick it up)
♦ Y peth dwi ddim yn hoffi yw bod yna lawer o blant yn byw yn yr
ardal ond yn mynd i ysgol arall sydd dim ond yn byw rhyw 5 munud
o Ysgol Rhydgaled. Help! (the thing I don’t like is that there are a
lot of children living in the area who go to another school but only
live 5 miles from Ysgol Rhydgaled)
Comment: the children have highlighted the fact that there is a
bullying problem in Groes and it is obviously worrying the children. Their
worries regarding speeding traffic and rubbish are again mentioned.
Upgrading the park facilities is noted again as is the fact that they would
like to see the village being expanded. The loss of the shop is apparent.
75
6.5.3 Mapping
Map 1
Placed mentioned
♦ Park
♦ Hall
♦ Houses
♦ Field near Hall
♦ Bus Shelter
♦ Recycling Bins
♦ Old shop
♦ Chapel
♦ Main Road
♦ Minor Roads
♦ Speed signs – 50mph and 30 mph
♦ Post Box
♦ Bronallt
♦ Tan y Clogwyn
♦ Farm
76
♦ New Park
♦ Bin
♦ Garage
♦ Trees between Tan y Clogwyn and village entrance
The places they like are:
♦ Hall – “Mae lle i wneud ymarfer corff a mwy” (there’s space to
have physical exercise and more)
♦ Park – “Mae angen mwy o bethau hefyd” (need more things)
♦ Main Road – traffic sign 30mph - “speed”
♦ Recycling Bins – “i helpu yr amgylchedd” (to help with the
environment)
♦ Chapel – “capel da” (good chapel)
♦ Trees between Tan y Clogwyn and village entrance - “chwarae”
“mbo” (play, mbo)
♦ Farm – achos mae o’n fferm ac mae pob fferm yn hwyl (because
it’s a farm and all farms are fun)
♦ New Park – “mae’n dda ond mae angen mwy o bethau” (it’s good but
needs more things)
♦ Post Box – “i rhoi llythyrau” (to put letters)
♦ Back of some houses – “lle da i chwarae cuddio” (good place to
play, hide & seek)
♦ Bin – (√)
The places they dislike are:
♦ Garage – “achos mae nhw yn fudr” (because they’re dirty)
♦ Houses– “gormod o dai” (too many houses)
♦ Bus shelter – “mae tu mewn yn flêr ac yn drewi” (the inside is
untidy and it smells)
♦ Hall
♦ Field by Hall – “angen hel y droppings” (need to pick up droppings)
♦ Main road sign 50mph – “speed”
♦ Old Shop – “achos mae wedi cau ac yn flêr” (because it’s closed
and untidy)
♦ Farm – “codi pobl i fyny” (picks people up)
♦ Park – “bach yn boring” (a bit boring)
♦ Houses – “angen tacluso” (need tidying)
77
Map 2
Places noted
♦ Main Roads
♦ Minor Roads
♦ Signs - Pentrefoelas, Denbigh and Rhydgaled
♦ Chapel
♦ Chapel House
♦ Chapel Car Park
♦ Roundabout? (near junction)
♦ Old shop
♦ Recycling Bins
♦ New Park
♦ Caer Gofaint
♦ Farm
♦ Field by the farm
♦ Houses
♦ Mrs Jones’ house
♦ Playground
♦ Dewi’s house
♦ Hall
78
♦ Catrin’s house
♦ Trees near village entrance
♦ Garden
♦ Miriam’s house
♦ Field near the Hall
♦ Field on Denbigh Road
The places they like are:
♦ New Park – “oherwydd rydan ni yn gallu chwarae ar y sleid”
(because we can play on the slide)
♦ House by the New Park – “oherwydd mae’n neis ac roedd nain fi yn
byw yna” (it’s nice and my grandmother used to live there)
♦ Miriam’s house – “rydw i yn hoffi tŷ fi achos dwi yn byw yn y
pentref” (I like my house because I live in the village)
♦ Field by the farm – “oherwydd mae yna anifeiliaid yno” (because
there’s animals there)
♦ Catrin’s house – “oherwydd mae o’n lyfli” (because it’s lovely)
♦ Hall – “oherwydd mae o’n le i partis hefyd” (because it’s a place for
parties)
♦ Field by The Hall – “oherwydd mae yn hwyl chwarae yna” (it’s fun
to play there)
♦ Dewi’s house – “mae’n le clud” (it’s cosy)
♦ Playground – “oherwydd mae yn hwyl iawn” “mae yn lle da i guddio”
(it’s a lot of fun, it’s a good place to hide)
♦ Garden – “oherwydd rydan ni yn gallu eistedd a siarad” (we can sit
and talk)
♦ Chapel – “lle holi” (holy place?)
♦ Recycling Boxes – “oherwydd mae yn le i rhoi pethau i ailgylchu” (to
put recycling things)
The places they dislike are:
♦ Roundabout? (by junction) – “oherwydd mae’n beryglus” (it’s
dangerous)
♦ Old Shop – “achos mae wedi cau” (it’s closed)
♦ Farm – “oherwydd mae yn le swnllyd” (it’s noisy)
♦ Trees by village entrance – “oherwydd mae’n le peryglus i chwarae”
(it’s a dangerous place to play)
♦ House – “oherwydd mae’r pobl yn gâs” (nasty people)
♦ Field on Denbigh road – “X”
♦ Roads – “oherwydd speeders” “oherwydd mae ceir yn dod yn
gyflym” (because cars go quickly, because of speeders)
79
Map 3
Places noted:
♦ Main Road
♦ Minor Roads
♦ Henllan Road
♦ Houses
♦ My house
♦ My house
♦ Church
♦ Old shop
♦ New Park
♦ Bus stop
♦ Dewi’s garden
♦ Hall
♦ Old Park
♦ Garden by the New Park
♦ Recycling
The places they like are:
♦ New Park – “rydw i’n hoffi chwarae” (I like to play)
80
♦ Henllan Road – “rydw i’n cael dreifio” (I can drive)
♦ My house – “rydw i’n hoffi cael tŷ” (I like to have a house)
♦ Old Park – “dwi yn hoffi o” “rydw i yn hoffi’r parc achos mae’n
hwyl” (I like it, I like the park because it’s fun)
♦ Hall – “rydw i yn hoffi lle yno” (I like the place)
♦ Old shop – “??”
♦ Bus stop – “os mae yn glawio” (if it’s raining)
♦ Minor roads – “achos heb ffordd mae rhaid cerdded” (because
with no road we must walk)
♦ Church – “i prayio” (to pray)
The places they disliked were:
♦ Garden by New Park – “Mae nhw (blodau) wedi marw” (they(the
flowers) are dead)
♦ Main Road – “mae o gyda ceir” (there are cars)
♦ Old park - “rydw i ddim yn hoffi fo achos mae o yn lle babis” (I
don’t like it 0- it’s for babies)
♦ Hall – “mae o yn hyll” (it’s ugly)
♦ Recycling
♦ House– “Mae’n un drwg iawn a dim drugs”?? (It’s very bad and no
drugs??)
81
Map 4
Places noted:
♦ Main Road
♦ Minor Roads
♦ Bronant (houses)
♦ Chapel
♦ Old shop
♦ New Park
♦ Park
♦ Hall
♦ Bus stop
♦ Garages
♦ Big cross
♦ Recycling Bins
♦ Plas
♦ Woods (Plas)
♦ Roundabout (with post box)
The places they like are:
♦ New Park – “achos mae lot o le”
♦ Main Road – “achos mae o’n ffordd i cartref fi”
82
♦ Minor Roads
♦ Bronant (houses) – “achos mae o’n ffrind i fi”
♦ Chapel – “rydw i yn hoffi’r capel achos rydw i yn gwneud Ysgol Sul
yna”
♦ Old shop – “erstalwm roeddwn yn hoffi mynd i siop y pentref achos
roeddwn i yn cael cylchgronau yna”
♦ Park - “mae o yn neis cael Parc bach yn pentref Groes”
♦ Hall Lle Bws
♦ Big cross – “mae’n dda cael fferm mewn pentref mor fach”
♦ Recycling Bins – “rydan ni yn trio ein gorai i ailgylchu”
♦ Plas – “rydw i yn hoffi y Plas achos mae o yn neis cael Plas mewn
pentref bach”
♦ Woodland(Plas) – “rydan ni yn hoffi coedwig achos rydan ni yn
chwarae cuddio”
♦ Roundabout
Y llefydd nad ydynt yn hoffi yw:
♦ Garages – “achos mae nhw yn cymryd lle ni”
6.6 Y Groes Question Sheets
Young people’s comments in this colour
6.6.1. Where I live
6.6.1.1 The things I like best about living in Llansannan, Bylchau
and Y Groes are...
Environment
• Awyr iach (fresh air)
• Tawelwch cefn gwlad (rural peace & quiet)
• Mae’n bentref eithaf tawel a chartrefol (a quiet homely village)
• Golygfeydd braf (nice views)
• Cael byw mewn ardal wledig (living in a rural area)
• Cael byw mewn ardal wledig braf(living in a nice rural area)
• Digon o le i gerdded(plenty of places to walk)
• Harddwch yr ardal (beauty of the area)
• Quiet, peaceful, beautiful village
• Quiet, rural area
• Ardal wledig heb fod yn brysur (rural area – not too busy)
• Ardal Wledig (rural area)
• The peace & quiet
83
• Mae’n le hardd (beautiful place)
• Peace & quiet
• llonyddwch cefn gwlad, (stillness & rural)
• byw ar fferm, (living on a farm)
• A lot of space to play
• Its got bits of land to play
• Peaceful environment
Location
• Nid yw’n bell o’r gwaith na’r dref. (not far from work or the town)
• Heb fod yn rhy bell o’r dref (not far from the town)
• Easy Access to Denbigh
• Cut off in Bylchau
Community
• Cymuned glos (close community)
• Cymuned dda a chlos (good, close community)
• adnabod ac ymwneud a chymuned glos (know and active in a close
community)
• Good community spirit
• Small friendly community
• A mix of all ages and sexes
Language & culture
• Iaith Gymraeg dal yn gref (language still strong)
• Diogelwch (safety)
• magu plant mewn ardal ddiogel, (raise children in a safe area)
• Safe
• A place where I feel safe living
Resources
• Y Parc a’r Neuadd (the park and the Hall)
• Playing in the park
Other
• Nothing cause it’s boring
• Nothing it is so boring
• I don’t really like anything about Groes
• Nothing there’s nothing to do
• Nothing
84
Comment: We can see that the local environment is important with a
number of people noting that it’s a beautiful place to live. There is a
strong sense of community in Groes. The location is felt to be convenient
and is felt to be a safe place. A number, including young people note that
there’s not a lot to do in the village.
6.6.1.2 the things I like least about living in Llansannan, Bylchau
and Y Groes are...
Lack of socialising
♦ Diffyg cyfathrebu/cyfleoedd i gymdeithasu a chyfnewid
gwybodaeth (Lack of communication/opportunities to socialise and
exchange information)
♦ Lack of community spirit
♦ No community
♦ Dim siop na ffrindiau (no shop or friends)
Language
♦ Clywed plant yn siarad Saesneg er eu bod yn gallu’r Gymraeg.
(hearing children playing in English even though they can speak
Welsh)
Young People
♦ Hefyd ddim yn hoffi gweld pobl ifanc yn ymgynnull wrth y lle bws
yn hwyr yn y nos. (also don’t like seeing young people congregate
around the bus stop late in the evening)
Environment
♦ Dim yn hoffi gweld sbwriel ar hyd y lle e.e. caniau cwrw er bod y
bin ailgylchu wrth ymyl! (don’t like seeing the rubbish around the
place e.g. beer cans even though the recycling bins are nearby)
Depopulation
♦ Y ffaith fod nifer o bobl ifanc yn symud o’r ardal i gael swyddi – yr
un bobl sydd yn gorfod cynnal pob dim (the fact that a number of
young people move out of the area to find jobs - the same people
have to carry on everything)
♦ Angen mwy o dai i gael mwy o blant yn yr ysgol (need more people
to get more children in the school)
85
Lack of resources
♦ No local shop for basic necessities
♦ Nad oes siop yn y pentref. Rhaid mynd i Ddinbych i nol popeth (no
shop in the village, have to go to Denbigh for everything)
♦ Nad ydym yn gallu cael broadband ar ein cyfrifiadur (can’t get
broadband on the computer)
♦ Nad oes garej a siop yn agos bellach. Rhaid teithio i Henllan neu
Ddinbych (there is no garage or shop by now. Have to travel to
Henllan or Denbigh)
♦ dim fferins (no sweets)
♦ no shop
Isolated (within the County)
♦ Cyngor Conwy yn anghofio amdanom (Conwy Council forget about
us)
♦ Ein bod yn gorfod brwydro am pob gwasanaeth (we have to fight
for every service)
♦ diffyg adnoddau, (lack of services)
♦ byw ar ffin sirol a pheidio derbyn gohebiaeth na gwybodaeth am
weithgareddau a gwasanaethau (living on the edge of the County
and don’t get information or communication about services and
activities)
Information
♦ Diffyg gwybodaeth e.e. pryd mae sgip yn y pentref (lack of
information e.g. when there is a skip in the village)
♦ Lack of community area where people could gather to met up –
this used to be the shop/petrol station
♦ There are no little shops
Lack of activities
♦ Dim byd i’w wneud (nothing to do)
♦ There is nothing to do
♦ There is nothing to do
♦ Everything as I am a 15 year old girl and there is nothing to do
♦ There’s nothing to do
Other
♦ Everything especially the traffic
♦ Everything
♦ Everything
86
Comment: There is a general feeling that the Grows is isolated at the
edge of Conwy Borough and losing out on information, resources and
services. Young people also feel that the lack of activities has an effect
on them.
6.6.1.3 The things that I would like to change about Llansannan,
Bylchau and y Groes is….........
Activities
♦ Mwy o bethau i’w gwneud (more things to do)
♦ Clybiau yn y Neuadd fel clybiau chwaraeon a clybiau ieuenctid
(clubs in the Hall such as sports clubs and youth clubs)
♦ More things to do
♦ More things to do
♦ More dance classes in the Hall, more clubs
Resources
♦ Hoffwn weld rhywbeth yn cael ei wneud hefo’r siop – roedd arfer
bod yn ganolbwynt ond nawr mae’n edrych yn flêr, felly un ffordd
neu’r llall mae’n bryd gwneud rhywbeth hefo’r lle (I would like to
see something done with the shop – it used to be central but now
looks untidy, therefore one way or another it’s time to do
something about the place)
♦ Cael y siop yn Ôl (get the shop back)
♦ Cael broadband (get broadband )
♦ Ail agor y siop (reopen the shop)
♦ Golwg siop y pentref(the look of the shop in the village)
♦ Facilities for children & young people
♦ A little shop or something in Groes
♦ The shop and garage area looking run down
♦ adeiladu canolfan amlbwrpas yn mhentref Groes – ysgol, capel a
neuadd gymunedol o dan un to, mewn un adeilad newydd (build a
multi use centre in the village of Groes – school, chapel and a
Community Hall under one roof, in one new building)
♦ Shop
♦ Better bus services
Depopulation
♦ Diffyg tai i deuluoedd Cymreig (Cymraeg a di-Gymraeg) (lack of
houses for Welsh families (welsh speakers and non Welsh
speakers)
87
Roads/Traffic
♦ Y cyflymder m.y.a. drwy’r pentref – gostwng (the speed mph
through the village)
♦ Gwella ffordd A543(improve the A543)
♦ Communication
♦ The traffic by putting speed cameras
Other
♦ Ddim y tywydd (not the weather)
♦ the weather
♦ everything
♦ more stuff
♦ everything
Comment: Again lack of services and activities are noted. Traffic speed
also noted.
6.6.2. Traffic
My views on Traffic/Road
Safety in the area are …
This is because … The way to
improve the
situation is …
Angen arafu! Mae 50mya yn
llawer rhy gyflym trwy’r
Groes(slow down! The
50mph is much too quickly
through the Groes)
Mae wedi gwella yn y Groes
ond arwyddion yn ddryslyd
iawn (things have improved
in the Groes but signs are
unclear)
Ei fod yn berygl iawn yma yn
yr haf – beiciau modur yn
mynd ar gyflymdra
ddiystyriol (very dangerous
here in the summer – motor
bikes speeding)
Eu bod yn hoffi mynd i
gyfeiriad Hiraethog
(they like to go
towards Hiraethog)
Fod y cyflymder yn rhy
uchel drwy’r pentref – dylai
fod yn 30 m.y.a. (that the
Achos diogelwch pawb
(for everyone’s safety)
88
speed is too high through
the village – it should be
30mph)
Diffyg lle parcio pan fo
gweithgareddau ymlaen yn y
capel a’r Neuadd. Rhaid
parcio ar y ffordd fawr ar
adegau (lack of parking
when activities on in the
chapel and hall. Need to
park on the main road at
times)
Parcio ar y ffordd fawr
yn beryglus yn enwedig
o ystyried cyflymder y
ceir trwy’r pentref
(parking on the main
road is dangerous
especially considering
the speed of cars
through the village)
Trafnidiaeth yn trafeilio yn
rhy gyflym i feddwl ansawdd
y ffordd (traffic speeding
to quickly for the state of
the roads)
Pobl ddim yn neilltuo
digon o amser i
drafeilio o un lle i’r llall
(people don’t allow
enough time to travel)
Mae 50 m.y.a. yr rhy gyflym
(50mph is too fast )
Wrth fynd i’r ffordd o
gyfeiriad y capel
(entering the road
from the direction of
the chapel)
Cael lledu y
ffordd er mwyn
cael gweld y
ffordd Fawr o
gyfeiriad y capel
(widen the road
to see that main
road from the
direction of the
chapel )
Much better with
introduction of speed limits
OK
Groesfan wrth y shelter yn
berygl – ceir yn parcio rhy
agos i’r drofa.
Plant yn chwarae ar y
ffordd a traffig yn rhy
gyflym (crossing near the
shelter is dangerous – cars
park too close to the bend.
Children play on the road
and traffic too fast)
Llawer o geir yn
cyrraedd y groesfan
hefo’u gilydd (lots of
cars reach the crossing
together)
Main road is still 50 mph The village is very
89
and children play very close
to the junction
exposed to the main
road
There is not much
warning that a village is
coming up
Groesffordd Groes yn
berygl – goryrru – eisiau
30mya yno (Groes
crossroads is dangerous –
speeding – need 30mph
there)
Ddim yn hoffi’r 50mya.
Dylai’r cyflymder fod yn is.
(don’t like 30mph. the speed
should be less)
Gan fod y Capel ochr
arall i’r ffordd. Hefyd
yn berygl i’r plant ddod
oddi ar y bws ysgol
ochr arall i’r ffordd.
(Because the chapel on
the other side of the
road. Also dangerous
for children coming off
the school bus on the
other side of the road)
The maximum speed limit
should be decreased from
50mph to 30 miles
Cars and motorcycles
speed past the garage
and overtake other
vehicles – it is very
dangerous
Da iawn (very good) Mae’r speed yn 30 (the
speed is 30)
It is very safe The limit is 30
Good The limit is 30
Good, the limit is 30 so it is
very safe
It is a safe
environment
Good, but they could do with
sticking to the limit
In the end someone will
get hurt
Traffig rhy gyflym – anodd
cael croesi i fynd i’r capel
(traffic to fast – difficult
crossing the road to the
chapel)
Good – although the main Motor bikes take no
90
road is busy 7 days a week
limiting speed to area would
be useful e.g. 30mph
notice and regularly
overtake by the garage
bod ffordd fawr Groes i
Ddinbych angen rhwystrau
cyflymder pellach, yn
arbennig pan ddaw plant yr
ysgol uwchradd gartref o’r
ysgol a’u gollwng ar y
ffordd fawr (the main road
Groes to Denbigh needs
further speed restrictions
especially when children
from the High School come
home from school and are
dropped on the main road)
Boy racers cyflym a rasus (speed
and races)
Lot of boy racers They race
not that bad not much stuff
Cars drive too fast they think its safe to
good nobody has been run
over
Comment: there is a feeling that traffic is speeding through the Groes
especially on the main road. The speed limit (50mph) is not accepted as
one that protects residents. The parking near the Hall and Chapel
exacerbates the situation according to some. The crossing (crossroads?)
is also considered dangerous. Young people note that young drivers race
around the area.
6.6.3. Parking
My views on Parking in
the area are …
This is because …
The way to
improve the
situation is …
Digon o le. Dim angen mwy
o darmac yng nghanol y
Groes (plenty of room.
Don’t need more tarmac in
the middle of the Groes)
Ei fod yn brin iawn pan
mae gweithgaredd yn y
Fod ceir wedi arfer parcio
ar safle’r garej (cars used
Ceisio gwneud
trefniadau i
91
Neuadd (it is very
difficult when there are
activities in the Hall)
to park on the garage
site)
addasu’r safle
garej (adapt the
garage site)
Does dim digon o le parcio
pan mae pethau ymlaen.
Mae pobl yn gorfod parcio
ar hyd y ffordd fawr (not
enough parking spaces
when things are on. People
have to park on the main
road)
Pan mae pobl yn parcio ar
hyd y ffordd fawr mae
hyn yn berygl iawn (when
people park on the main
road it is dangerous)
Cael lle parcio
mwy
(bigger car park)
Ychydig o le parcio’r
gyffredinol (generally
very little parking space)
dim ond lle i tua 8 car o
amgylch y Neuadd (only
room for about 8 cars
near the Hall)
Ehangu’r lle
parcio
Gostwng
cyflymder gyrru
dry’r pentref
(expand the car
park, lower speed
limits through
the village)
Mae digon o le parcio ar
hyn o bryd (not enough
parking at the moment)
Adequate
Reit dda (quite good)
That parking in Denbigh
for disabled people is
unbelievable
You have to pay for
disabled parking -the only
council that charges for
disabled parking is
Denbighshire – others
don’t
Iawn (ok) Oherwydd mae tŷ Ôl i’r
Neuadd yn lle i barcio ac
ochr y ffordd (because
behind the Hall is a
parking area and along the
road)
Not very much places
which tends to be unsafe
The cars park anywhere
and it could make a bad
few
Get a place so
that cars can
park
OK I think it would be better To get a better
92
if we had more safety
things
place to park
Not much places to park
we need more
It is such a small village Try and fit in
parking spaces
Bad and we could do with
a car park
There are no places to
park
Building a car
park
Good – locals generally
have their own parking
space either outside their
house or on the drive
Availability & room to
park for depositing
paper/bottles also good
If shop/garage
not going to be
used – maybe
change to parking
facilities but
other than that
no real need like
to open small
shop again
dim problemau (no
problems)
not enough room car yn ?? (car in??) put car parks
not enough room no car parks make room for
car parks
need more parking for
cars
so more people can come
not enough people have too many cars less Cars
More public
transport
ok it is ok no way to
improve
Comment: generally the comments on parking note that parking is
acceptable but problems arise when activities are eon in the Hall
6.6.4. Shopping
My family do our weekly shopping in ……………………….........
♦ Rhuthun/Dinbych wrth basio drwodd o’r gwaith. Neu yn cael Tesco
on-line i gludo i’r tŷ – er nad ydym yn hapus am ethos Tesco, na
unrhyw archfarchnad – ond diffyg dewis (Ruthin/Denbigh when
passing through from work or Tesco on line to the house – even
though we are not happy with the Tesco ethos, or any
supermarket – but no choice)
♦ Morrissons
♦ Morrissons
93
♦ Dinbych (Denbigh)
♦ Yr archfarchnad yn Ninbych neu Rhuthun (Denbigh or Ruthin
supermarkets)
♦ Dinbych (Denbigh)
♦ Morrisons
♦ Morrisons Dinbych (Denbigh)
♦ Denbigh
♦ Dinbych(Denbigh)
♦ Dinbych(Denbigh)
♦ Denbigh (Denbigh)– Morrisons
♦ Dinbych (Denbigh)
♦ Morrisons
♦ Denbigh
♦ Morrisons in Denbigh
♦ Morrisons in Denbigh because it’s the closest
♦ Morrisons Dinbych (Denbigh)
♦ Denbigh or have food delivered by Tesco/Asda
♦ Ninbych (Denbigh)
♦ Morrisons
♦ Morrisons
♦ Morrisons
♦ Morrisons
♦ Morrisons
Comment: it is apparent the Morrison’s, Denbigh is the place most people
do their weekly shopping.
6.6.5. Service
The service that I find most
difficult to get is…
This is because…
Chwaraeon/hamdden/diwylliant
(sports/leisure/culture)
Mae’n debyg am ein bod ar ymylon
y Sir – mae digon o gyfleoedd
mewn trefi a phentrefi eraill. Dylai
bod mwy o gydweithio rhwng
siroedd Conwy a Dinbych i gynnig
gwasanaethau i Groes a Bylchau.
Dinbych yw ein tref agosaf ond nid
ydym yn cael gwybod gan Sir
Ddinbych am weithgareddau sydd
ar gael drwy cefn gwlad, hamdden,
llyfrgelloedd, celfyddydau (Maybe
94
because we are on the edge of the
County – there are plenty of
opportunities in other towns and
villages. There should be more
partnerships between Conwy and
Denbighshire to offer services for
Groes and Bylchau. Denbigh is our
closest town but we don’t get
information available through the
rural area, leisure, libraries, arts)
Trafnidiaeth cyhoeddus (public
transport)
Cyfleusterau hamdden (leisure
facilities)
Bin ailgylchu cerdyn (card recycling
bin)
Hamdden – gym, snwcer ayyb
(leisure, gym snooker etc)
Rhestrau aros hir yn Ninbych ac
adnoddau Sir Conwy rhy bell i
ffwrdd (long waiting lists in
Denbigh and Conwy facilities too
far away)
Bws (bus) Nad oes digon yn ei ddefnyddio
(not enough people use them)
Bysiau. Dim digon yn pasio (buses –
not enough passing)
Biniau. Rhaid mynd a’r bin i ffordd
Henllan – pellter o tua ½ milltir
Methu cael broadband – hynny’n
boen (bins. Have to take bins to the
Henllan road – about ½ mile – a pain)
Nid yw lori biniau yn dod i’r buarth
(the bin lorry doesn’t come to the
farm yard)
Chwaraeon (sports)
Biniau ailgylchu (recycling bins)
Lle i blant gyfarfod, a bobl ifanc
(place for children and young people
to meet)
Diffyg gwybodaeth - Angen
hysbysfwrdd yn y pentref – dim yn
y Neuadd (lack of information –
need a display board in the village –
not in the Hall)
Siop (shop) Rhaid mynd i Henllan neu dre (have
to go to Henllan or Denbigh)
Gas We don’t have a gas supply in the
area
gwasanaethau hamdden i blant ac
oedolion e.e. clybiau pêl droed rygbi
bod raid teithio i Ddinbych ac
oherwydd i’r siop gau
95
cadw’n heini ayyb yn y pentref. Man
neu ganolbwynt gwybodaeth am
ddigwyddiadau yn yr ardal ers cau
Siop y Pentref (leisure services for
children e.g. Football club, rugby
club, keep fit in the village. A place
for information about events since
the shop is closed)
The Shops There are no shops here
The Shops There are no shops in Groes
The Shops We have none
We need a Shop We don’t have anywhere to spend
our money
broadband too lazy to get off their bottoms
Parking when I go home too much shopping
Broadband There is no connections
internet in middle of mountain
shop There isn’t one
Comment: leisure services are noted as those most difficult to obtain.
Public transport also causes problems to many. The lack of a shop and
broadband are the issues highlighted by young people)
6.6.6. Transport
The way I mostly get around is… The places I find it difficult to
get to are…
Yn fy nghar (in my car)
Car and tractor
Mewn modur a cherdded yn
achlysurol (in a car and walk
sometimes)
Unman wir mewn car (anywhere in a
car)
Mewn car neu cherdded (in a car
and walk)
Yn y car neu gerdded (in a car and
walk)
Mewn car (in a car)
Mewn car (in a car)
My own car – I need a car to live
here
Car – what else at my age?
Yn y Car – byw yn rhy bell o arosfa
96
bws(in a car – I live far from the
bus stop)
By Car(in a car)
Car
Hefo modur(in a car)
By car
car
A car because its really unsafe The shops and to Denbigh
Bus to school
Dad’s car to Denbigh
Nowhere really as I get around with
my dad
Bus to school
car to Denbigh
Denbigh on the weekends
Bws (bus)
car ffrind (friend’s car)
By car
yn ein car (in our car)
car tŷ ffrindiau yn Dinbych (friend’s
house in Denbigh)
A car School and nowhere else
My family’s car Tŷ ffrindiau (friend’s house)
My dad
mum and dad sport Hall
cinema
Car Everywhere
Comment: Most people note that they use a car as the main form of
transport around the area. Some complaints about the bus service
between the village and Denbigh. The comments from young people show
that they have a lot of difficulties with transport and depend a lot on
their parents.
6.6.7. Volunteering
6.6.7.1 Undertake voluntary work 6
Where Reason
ffermwyr ifanc (young farmers)
yn y pentref (in the village) Fy mod yn hoff o gymdeithasu (I
like socialising)
in Henllan None of my interests take place in
Groes
97
Ysgol Rhydgaled, Neuadd
(Rhydgaled School, Hall)
Brownies & School
Cylch Meithrin Groes, Ysgol
Rhydgaled, Capel Groes,
digwyddiadau cenedlaethol e.e. yr
Ŵyl Cerdd Dant (Cylch Meithrin,
Rhydgaled school, Groes Chapel,
national events e.g. Cerdd Dant
festival)
6.6.7.2 Do not do any voluntary work 17
Reason
♦ Rydw i’n gweithio llawn amser ac felly diffyg amser. Yn ystyried
gwneud hyn ar Ôl ymddeol (I work full time and lack the time. May
do after I retire)
♦ Am fy mod yn gweithio rhan amser (I work part time)
♦ I am disabled
♦ I can’t get to Denbigh as my mum works
♦ I can’t really get to Denbigh as my dad works
♦ There is nowhere to work
♦ We are both still working full time
♦ Dim (none)
♦ My age
♦ no where to work
♦ too Young
♦ Doing school work
♦ I can’t
Comment; the impression is that volunteering opportunities are scarce in
the village. The main reason for not volunteering is the lack of time.
6.6.8. Information
6.6.8.1 I am well informed about what goes on locally 15
Reason
♦ Fy mod wedi priodi rhywun lleol (I’ve married a local)
♦ Buasai’n syniad rhoi hysbysfwrdd ger y biniau ailgylchu (It would
be an idea to put a notice board by the recycling bins)
♦ Ond dim digon (not enough)
98
♦ Fy mod yn ymwneud a llawer o bethau. Mi fuasai cael hysbysfwrdd
yn y pentref yn gymorth i lawer (I’m involved with a lot of things.
A notice board in the village would help many)
♦ Fy mod yn derbyn y papur bro sy’n hysbysebu digwyddiadau. (I get
the local community newspaper that advertises events)
♦ Dwi hefyd yn aelod yn y capel sy’n cyhoeddi digwyddiadau’n
wythnosol (I’m a member of different societies and committees
e.g. the chapel, Hall, School, Merched y Wawr)
♦ Dwi’n aelod o wahanol fudiadau ac yn aelod o gwahanol bwyllgorau
e.e. Neuadd, Ysgol, Myw, Capel
♦ Nad oes llawer yn digwydd yn yr ardal ar hyn o bryd (not much
happening in the area)
♦ dwi’n gwybod beth sydd yn mynd ymlaen ond does dim clybiau i
blant(I know what’s going on but no clubs for children)
♦ It is a small village and everyone knows each other’s business
♦ It’s such a small village and everyone knows everything
♦ I find out all the gossip in half an hour
♦ Regular fliers are posted either in the letter box or on notice
boards
♦ mod i’n ymwneud a chymdeithasau yn yr ardal (I do a lot with local
societies)
♦ I byw yn.. (To live in…)
♦ I get letters
6.6.8.2 I find it difficult to find out what goes on locally. 9
Reason
♦ Diffyg siop/canol i’r gymuned (no shop/central point to the village
♦ Diffyg cyhoeddusrwydd (lack of publicity)
♦ Perhaps an information board would be an advantage?
♦ The shop was the focal point – news, events etc
♦ There is nowhere to met locally especially as my children don’t go
to the local school
♦ We have just moved in and want to know what is going on locally
♦ dim cyhoeddusrwydd
♦ I am not so talkative
♦ I live on a farm
♦ its so small
♦ no public information
99
Comment: A number of people indicate that they find it difficult to get
information about village events. One idea is to have a village notice board
near the recycling bins.
6.6.9. Education/Training for Adults
6.6.9.1 There are plenty of opportunities for furthering
education in this area. 1
Reason I’d like to follow a course in…
Yn Dinbych (in Denbigh)
6.6.9.2 There are not enough opportunities for furthering
education in this area. 18
Reason I’d like to follow a course in…
Colegau agosaf yn
Ninbych/Abergele – ddim yn
gyfleus (nearest college in Denbigh
or Abergele – difficult to reach )
Ieithoedd, sgiliau cadwraeth cefn
gwlad ac adeiladu
Ambell i gwrs yn Ninbych ond angen
mwy yn y Groes e.e. cyrsiau
Cymraeg (some courses in Denbigh
but need some in the Groes e.g.
Welsh lessons)
Sbaeneg drwy y Gymraeg (Spanish
through the medium of Welsh)
Does dim gwersi nos yn cael eu
cynnal yn y pentref. Rhaid mynd i’r
dref sydd tua 15 munud neu fwy i
ffwrdd (no evening classes in the
village, have to go to town, 15
minutes or more away)
Ffrangeg. Dysgu sut i gyfathrebu
mewn Ffrangeg (French. Learn to
communicate in French)
Nad oes dosbarthiadau addas yn
lleol (no relevant local night classes)
Iaith dramor (overseas language)
Dim digon o ddiddordeb yn y
pentref – cyrsiau/adnoddau (not
enough interest in the village –
courses/resources)
Nad oes digon o hysbysebu –
hwyrach y buasai mwy a diddordeb
petaent yn fwy lleol (not enough
advertising – maybe more would
Defnyddio camera digidol
100
have an interest if they were more
local)
Perhaps more courses could be held
in the village hall
Diffyg arweiniad. Angen cymorth y
Sir i gael dechrau dosbarthiadau
(lack of leadership. Need the
support of the County to start
classes)
Someone needs to motivate &
organise classes
Welsh.
Also feel careers advice for young
people would be very useful
No one wants to do anything with a
small village
Child care
No one wants to run any
activity/education
Child care
Not interested at the moment with
working but could be interested in
dressmaking, learning Welsh,
fishing
nad oes unrhyw gyfleoedd i wella
addysg oedolion yn y fro (there’s no
opportunity to improve the
education of adults in the area)
ffotograffiaeth, celf, iaith fodern,
gwnio
I am not Dim pêl droed (football club)
it’s boring
Nothing here Football team and astro turf
nobody bothers making more stuff
we live in middle of mountain dancing
no money anything
6.6.9.3 The skills that are in short supply here are ……
♦ Cymraeg i bobl sy’n symud i fyw yma (Welsh for people who move
in)
♦ dysgu Cymraeg, (learn Welsh)
♦ cyfrifiaduron, (computers)
101
♦ cyfrifiaduron (computers)
♦ Diffyg arweinwyr (lack of leaders)
♦ Everything
♦ everything
♦ Don’t know
♦ New
♦ doctors
♦ Shop assistant
♦ Everything
Comment: Using the Hall for evening classes is the main topic. Also a list
of subjects participants may be interested in.
6.6.10. Children and Young People
6.6.10.1 There is plenty for children to do in the area 0
Reason
Not sure – I don’t have children living with me now – so I am not aware of
any facilities available or not
6.6.10.2 There is not enough for children to do in the area
21
Reason
♦ Neb i redeg y clybiau (no one to run the clubs)
♦ Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond dim
byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y car i
pob man. (Enough to do in the area e.g. Denbigh/Ruthin etc nut
nothing in the village. Have to go in the car everywhere)
♦ mae’r plant yn dda am fod allan yn yr awyr agored yn y pentref ond
nid oes dim iddynt wneud (children are good at playing outside in
the village but not enough for them to do)
♦ nad oes pethau yn cael eu cynnal yn y Neuadd fel clwb ieuenctid
(nothing like a youth club)
♦ Dim diddordeb gan blant yr ardal (no interest from local children)
♦ Nad oes digon o weithgareddau’n cael eu trefnu ar eu cyfer (not
enough activities for them)
♦ Dim digon o rhai’n barod i drefnu pethau ar eu cyfer (not enough
people to organise things for them)
102
♦ Nobody to run a club? Hall costs so much for hiring so high
charges will have to be passed to child. Not enough children.
♦ suspect not enough
♦ Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd –
diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. (Lack of leadership. Youth
Club finished 5 years ago – lack of commitment from children and
parents)
♦ Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. (need more in the summer
holidays)
♦ There is nothing organised to motivate the children
♦ Also needs someone to run a group & not rely on volunteers all the
time – needs leadership
♦ Children don’t see each other once they have left junior school and
they are the future of this community
♦ Hockey, keep fit, cycling, youth club, hiking
♦ Cael pobl addas i ofalu (am glwb neu weithgareddau) (suitable
people to oversee (clubs & activities) )
♦ Does dim byd fel clybiau ieuenctid neu clybiau i blant(nothing like
youth clubs for kids)
♦ We are a small village and people don’t want anything top do with
us
♦ it’s such a small place so not much to do - there aren’t o things for
us to play with or anything
♦ There is nowhere to go
♦ nad oes unrhyw weithgareddau wedi eu trefnu iddynt oni bai am y
gwaith a wneir yn yr ysgol gynradd e.e. Clwb yr Urdd, Clwb Coginio
(no activities arranged for them except in the primary school e.g.
Urdd, cookery club)
♦ - there’s nothing here
♦ boring
♦ there is nothing here
♦ not enough stuff for older children
♦ Park not y/p friendly
♦ Need to be modern
♦ Skate ramp
♦ no money and lack of children
Comment: Lack of activities and volunteers are the main reasons given.
103
6.6.10.3 There is plenty for young people to do in the area.
0
Reason
6.6.10.4 There is not enough for young people to do in the area
19
Reason
♦ Mae digon i’w wneud yn yr ardal e.e. Dinbych/Rhuthun ayyb ond
dim byd ymlaen llawer yn y pentref ei hun. Mae’n rhaid mynd yn y
car i pob man. (There is enough to do in the area e.g.
Denbigh/Ruthin but not much in the village itself. We have to take
the car everywhere)
♦ eto nad oes digon o weithgareddau yn cael eu cynnal (again not
enough activities organised)
♦ Diffyg diddordeb ymysg y pobl ifanc (lack of interest by young
people)
♦ Again not enough young people. The Conwy bus is a very god idea –
not sure how long it is here for.
♦ Hall has a few activities lined up for the next few months – which
are very welcome
♦ Need lighting for both parks for children to play there – young
people to meet up
♦ suspect not enough
♦ Diffyg arweiniad. Clwb Ieuenctid wedi gorffen ers 5 mlynedd –
diffyg ymroddiad gan y rhieni a ‘r plant. (Lack of leadership. Youth
Club ended about 5 years ago – lack of commitment by parents and
children)
♦ Angen mwy o bethau adeg gwyliau’r haf. (need more activities in
the summer holidays)
♦ Angen i’r Cyngor Sir rhoi arweiniad i ni fel cymuned. (Need the
County Council to show leadership to us communities)
♦ A pitch would provide an area to play sports, for them to met up
and encourage activity
♦ It is boring.
♦ no clubs or anything
♦ Teenagers have limited available activities in the area.
♦ Transport then becomes a problem as they have to be taken from
place to place
104
♦ nad oes unrhyw weithgareddau ym mhentref Groes i blant hŷn oni
bai am y Clwb Ffermwyr Ifanc (no activities for older children in
Groes except for Young Farmers)
♦ Not fair
♦ no stuff
♦ no proper skate park
Comment: It is the lack of facilities that is highlighted strongly here
as is the lack of volunteers to support activities
6.6.11. Older people
The things that worry older
people most are...
The solution to this is...
Efallai diffyg siop i rheini sydd
ddim yn gallu dreifio (perhaps a lack
of a shop for those that can’t
drive)
trafnidiaeth (transport) efallai hurio bws yr ysgol i fynd a
hwy i siopa yn rheolaidd (perhaps
hire the school bus to take people
shopping regularly)
The traffic Be careful about how the cars go
past
the little ones may get run over less cars
Transport Having a regular bus service running
to Denbigh and back similar to the
service offered in Denbigh where
the bus goes around the different
estates on an hourly basis
Diogelwch (safety) wneud mwy a’r henoed yn y fro.
Wedi dweud hyn, mae gwaith da yn
cael ei wneud ar rhai lefelau yn
achlysurol (do more with older
people in the area. Having said this,
good work is being done at some
levels occasionally)
Getting a park
health getting a doctor
Young people
noise us being entertained and not being
outside
105
Comment: Transport, safety and traffic are mentioned most often. Young
people themselves acknowledge that older people see groups of
youngsters as a problem. Perhaps an intergenerational project that brings
young and old together may be beneficial.
6.6.12. Socialising
I meet other people
by…
The groups that I am
involved with are…
The activities that I
would like to take
part in are…
Gwaith! Ysgol! E byst!
Trist iawn (work,
school, e mail, very
sad)
Pwyllgor ysgol (school
committee)
Fynd i’r Neuadd
bentref pan fydd
pethau ymlaen yno
Fynd i bethau
Ffermwyr Ifanc
Cymdeithasu yn y
gwaith (go to the Hall
when things are on. Go
to other things. Young
Farmers. Socialise at
work)
Ffermwyr Ifanc
(Young Farmers)
Nosweithiau ymarfer
corff yn y Neuadd
Cwrs ffotograffiaeth
Arlunio
Gwneud crefftau
gwahanol (Keep Fit
evenings in the Hall;
Photography Course;
Art; different crafts)
prin yn cwrdd a bobl yn
enwedig rhai newydd i’r
ardal (don’t meet
people very often –
especially those new to
the area)
Ffermwyr Ifanc
Capel (weithiau)
(Young Farmers;
Chapel (sometimes))
Cadw’n heini neu
hamdden
Cyrsiau nos
(Fitness/Leisure;
evening classes)
Ferched y Wawr
Capel
Cymdeithas y
Chwiorydd
(Merched y Wawr;
Chapel; Sister’s
Society)
Ferched y Wawr
Capel
Cymdeithas y
Chwiorydd
(Merched y Wawr;
Chapel; Sister’s
Society)
Chwaraeon yn y Neuadd
(sports in the Hall)
Fynd i aelwyd Rhuthun
Yn cyfarfod pobl yn fy
ngwaith sef Coleg
Dosbarth cadw’n heini
Gwersi ffotograffiaeth
Cwrs harddwch
106
Llysfasi (Urdd in
Ruthin; meet people in
my work at Llysfasi
College)
Gwersi coginio (keep
fit; photography
course; beauty course;
cooking lessons
Fy ngwaith
MYW lleol
Capel
Hefyd yn aelod o’r
gampfa yn Ninbych
CÔr yn Ninbych (My
work; local Merched y
Wawr; Chapel; member
of the Gym in Denbigh;
Denbigh choir)
MYW
Capel
Campfa yn Ninbych
CÔr yn Ninbych
(Merched y Wawr;
Chapel; Gym in
Denbigh; Denbigh
choir)
Capel lleol (local
Chapel)
Chwarae bowls yn
Llansannan (play bowls
in Llansannan)
Grŵp bowlio Llansannan
(Llansannan Bowling
Team)
school
Bridge
Horticulture
fynd i bwyllgorau! (go
to committees)
Merched y Wawr
Yr Ysgol (Merched y
Wawr; the school)
Aerobics
Pilates
Keep fit
Welsh classes
Sports facilities for
children
Gapel
Pwyllgorau (Chapel;
Committees)
Y Capel
Merched y Wawr
(Merched y Wawr;
Chapel)
Cael rhyw gyfarfod neu
glwb rheolaidd i’r ardal
gael cymdeithasu
(have regular meetings
or club in the area so
that people can
socialise)
Ffonio (phoning) Dim oherwydd dim Actio
107
clybiau (non- no clubs) Pêl droed
Chwaraeon
Celf(acting; football;
sports; art)
going to Denbigh me, Sophie, Nel,
Ffiona, John, and
Endaf
dancing
rugby
football
The bus stop Siân, John, Endaf, my
step sister Sophie, Nel
and me
Dancing Singing
Art
Cool games
yn y capel (in the
Chapel)
capel (Chapel)
Taking part in
activities at the
community centre
Bingo
yr ysgol,
y cylch meithrin,
y capel (school;
nursery group; Chapel)
yr ysgol,
y cylch meithrin,
y capel (school;
nursery group; Chapel)
cadw’n heini, aerobeg,
circuit training, pilates
neu ioga (keep fit;
circuit training; pilates;
yoga)
school Denbigh
Bylchau
School School
School Denbigh And Bylchau Football
Not meeting any in
Groes
nothing dancing, trampolining
Walking streets dancing and stage
school
art, dance, rap
School
Clubs
Dancing
Stage school
dancing and stage
school
anything
Comment: we can see that there is a strong social life in the village with
a number of societies available. The religious societies such as the chapel
are also quite strong. There seems to be a lack of social activities such as a Youth Club that makes it difficult for young people to socialise in the
area. It is through school that they socialise most. This is a difficult situation for young people especially when considered against the lack of
transport mentioned earlier.
108
6.6.13. Housing
I think that the housing situation
in the area is…
I think this because…
Drist. Dau dŷ haf o fewn milltir i mi
yn y 5 mlynedd diwethaf. Dylai pobl
ifanc/lleol fod wedi cael y cyfle i’w
fforddio. Angen grantiau i achub hen
adeiladau amaethyddol/diwylliannol
er mwyn i bobl ifanc gael
ymgartrefu ynddynt (sad. Two
summer homes within a mile of me in
the last 5 years. Young/local people
should be able to afford them. Need
grants to save old
industrial/agricultural buildings so
that young people can live in them. )
Dlawd iawn. Mae’n anodd i bobl ifanc
lleol sy’n gweithio ac yn cyfrannu i’r
gymuned gael tŷ – mae hyn yn tlodi’r
gymuned mewn mwy nag un ffordd
(very poor. It is difficult for young
people who work and contribute to
the community to get a house – this
weakens the community in more than
one way)
Bur wael o ran dewis yn enwedig tai
3/4 llofft. Ambell i fyngalo ond
prinder tai teuluol fforddiadwy
(quite poor for choice, especially for
3 or 4 bedroom houses. Some
bungalows but not many affordable
family houses )
Weddol i’r henoed ond wan iawn i
deuluoedd (ok for older people but
very weak for young people)
Fod nifer o’r tai cyngor wedi eu
prynu a dim mwy o dai 3 llofft ar
gael yma oherwydd nad yw’r Cyngor
wedi gollwng tir – y Cyngor sy’n
berchen tir o gwmpas y pentref(a
lot of council houses sold and no
more 3 bedroom houses available
because the Council hasn’t released
109
the land)
Annigonol. Angen tai fforddiadwy i
bobl ifanc. (Unsatisfactory. Need
affordable housing for young
people)
Fod pobl ifanc yn gorfod symud
oherwydd diffyg tai (young people
moving away because of lack of
housing)
dim digon o dai preifat 3a4 llofft
(not enough 3 or 4 bedroom private
houses)
fod yna ddim tir ar gyfer adeiladu
(no land for building)
adequate
Ddrwg. Nid oes tai fforddiadwy yma
– buasai hyn yn help i’r gymuned ac
i’r ysgol yn Rhydgaled (Bad. No
affordable housing here – this would
be a help for the community and
Rhydgaled school)
Eisiau tai i bobl leol (houses for local
people)
Ddigonol (satisfactory) Eu bod yn dod a rhai o ardaloedd
eraill yma (they bring people from
other areas here)
Dda (good) Mae digon o dai (plenty of houses)
Too many houses There is to many houses
pretty good it is situated in a nice cosy little
village
good we have a mixture of privately
owned & council houses – residents
generally respect the area and one
another
o lew (not bad)
Good People sell houses for good prices
safe there’s enough houses and situated
in a safe place
poor they are old fashioned
Comment: we can see that the housing situation worries a number of the
participants, with affordable housing for young people (first time buyers)
seen to be the main problem. There is a call for more 3 or 4 bed houses
for families and the sale of Council house is blamed for this. On the other
hand, we see that some people (old and young) view the situation as being
good on the whole.
110
6.6.14. Safety
Draw a line under the statements you believe to be true:
I feel safe in my home 26
or
I don’t feel safe in my home
----------------------------------------------------------
I feel safe in my community 27
or
I don’t feel safe in my community
Comment: No participant has indicated that they don’t feel safe in
their home or community.
6.6.15. My Main Worry is...
Changing society
♦ Dechrau poeni – oherwydd hyn sy’n digwydd yn y dref cyfagos.
Cymdeithas yn newid yn gyflym. (Starting to worry – because of
what’s happening in the local town. Society is changing quickly)
Crime
♦ Dwyn eiddo megis olew tanwydd. Ardal Groes yn hawdd i bobl
drafeilio trwyddi yn sydyn a dwyn pethau. (Stealing property such
as heating oil. The Groes area is easy for people to drive through
quickly and steal things)
♦ Y dwyn sy’n mynd ymlaen a bod safle’r heddlu yn mynd yn bellach o
hyd. Rydym ni o dan ardal Abergele sydd filltiroedd i ffwrdd ond
dim ond 3 milltir sydd i Ddinbych(the stealing going on and the
police are further away than ever. We are under Abergele which
is miles away but only 3 miles from Denbigh )
♦ Fan wen sy’n dwyn o gwmpas ardaloedd gwledig (the white van
staling around the area )
Business/Jobs
♦ Dim sÔn am helpu creu swyddi/busnesau yn yr holiadur. Unedau
busnes bach hwyrach yn syniad i greu swyddi yn yr ardal. Gwneud
siŵr fod broadband ar gael i bawb gan gynnwys ffermydd a thai
ynysig. (No mention of jobs/business in the questionnaire. Small
business units may be an idea to create jobs in the area. We need
111
to make broadband available to everyone including farms and
isolated houses )
Environment
♦ fod cymaint o lanast, sbwriel yn cael ei daflu ar y ffyrdd a chaeau
yr ardal (that there is so much mess, rubbish being thrown on the
roads and fields in the area)
Traffic
♦ The traffic
♦ my brothers or sisters getting run over or something like that
♦ speeding cars
♦ speeding cars
Resources
♦ diffyg adnoddau i bobl ifanc (lack of resources for young people)
♦ not having enough stuff and boring
Other
♦ getting older and not being able to go to Denbigh to see my
friends
♦ it is boring
Comment: Speeding traffic is the thing that worries people most whilst
some are concerned with crime in the area. Young people note the lack of
resources in the area and the lack of support for business (especially lack
of broadband) is noted. Another worry is the amount of rubbish around
the area.
112
7. Suggested Next Steps
TJB would recommend that the next steps to be taken by Llansannan
Community Council are:
• Prepare a list of areas of interest/possible projects from this
report
• Invite residents to a “reporting back” event (possibly Saturday
afternoon or evening) – copies of this report could be made
available
• Invite residents to prioritise areas of interest/possible projects
• Invite residents to submit new ideas
• Produce a prioritised Action Plan for each village
Each project in the Action Plan would then need a Project Plan. This would
include answering the following questions:
• What do we want to achieve? – Aim
• How we will do it? – Tasks
• What will we need to make it happen? – Resources
• When will it happen? – Timescales
• Who is to lead? – Responsibility
• What will success be? – Outcomes
• How will we know it has worked? – Evaluation
Once this has been completed Llansannan Community Council could then
secure resources for a project and proceed with the Project Plan. Some
projects may be short term and/or require little or no resources; others
may be long term and/or require substantial resources.
Gwerthusiad y Plwyf / Parish Appraisal Statistics: 0 click throughs, 4072 views since start of 2019
Gwerthusiad y Plwyf / Parish Appraisal
Cyfarfod Nos Fercher y 28ain o Hydref i ffurfio corff llywio
Penderfynwyd ar fabwysiadu Menter Bro Aled fel enw.Enwebwyd y canlynol yn swyddogion.
Cadeirydd: Alwyn Williams
Ysgrifennyddes: Rosemsry Smyth
Trysorydd: Trefor Roberts
Meeting of Wednesday 28th October for forming a steering group
The name Bro Aled Enterprise was adopted
The following were appointed as officials
Chairman: Alwyn Williams
Secretary: Rosemary Smyth
Treasurer: Trefor Roberts